Paardencoaching

In mijn leven heb ik veel mee moeten maken. Veel hulp gehad vanuit GGZ. Maar bovenal door Gods kracht sta ik nu waar ik nu sta. Nu ben ik pas naar een paardencoaching geweest. En dat paard had in een paar seconde in de gaten wat er in me zat. Paardencoaching kom in reformatorische kring bijna niet voor. Is het wel geoorloofd om dit te doen? Van verschillende mensen hoorde ik dat het nog al zweverig is. Ik heb zelf ook al verschillende keren EMDR gehad en heeft zeker nut gehad. Zou iemand uit de HHK hier antwoord op kunnen geven?

Beste vragensteller,

Hartelijk dank voor deze vraag, die even is blijven liggen. 

Wanneer ik het goed zie, gaat de vraag over de toelaatbaarheid van paardencoaching. Voor jezelf helpend (het paard had in een paar seconden in de gaten wat er in me zat) en voor anderen ‘zweverig’. De link met EMDR volg ik niet helemaal, maar mijn vermoeden is dat sommigen mensen dit ook zweverig vinden en dat terwijl het veel mensen helpen mag.

Eerlijk gezegd is het etiket ‘zweverig’ niet altijd helpend. Ik weet nog dat EMDR wat in opkomst kwam, dat dit voor velen ‘zweverig’ was. De oog- en handbewegingen, de klikjes of de lichtjes, het kwam allemaal wat zweverig over. Iemand maakte eens een grapje daarover en zei, dat wanneer je iets overkomt in de auto, je even de ruitenwissers aan moet zetten en volgen met je ogen. En weg is het trauma. Wanneer we er zo over spreken, maken we deze behandeling belachelijk. Ondertussen is dit fenomeen goed onderzocht en zijn de behandelingen wetenschappelijk en door middel van protocollen onderbouwd en verder geprofessionaliseerd. Er bestaan opleidingen op dit gebied en de resultaten zijn er ook.

Tegelijk moeten we voor een ander fenomeen oppassen en dat is het fenomeen van “het werkt, dus het is goed.” Dat is op zijn minst gezegd oppervlakkig. Daarmee zijn ook al heel wat reformatorische christenen, zonder dat ze dat zelf doorhadden of onderzocht hadden, in vreemde wateren gekomen. En soms meer dan vreemd en ronduit gevaarlijk. Ik denk aan allerlei alternatieve geneeswijzen en kwakzalvers, die met semi-wetenschappelijke en semi-professionele verhalen en argumenten meer schade aanrichten dan goed doen. We hebben kennis van iets als het zogenaamde ‘placebo-effect’, wat vrij vertaald betekent: we geloven in de behandeling en/of de behandelaar en we geloven in het middel of de therapie die wordt gegeven en de genezing is al begonnen. Sommige mensen knappen zodoende zelfs op van het staan op een wachtlijst. Er wordt immers en stap gezet, men wordt gezien en men voelt zich al een stuk beter. Laat staan als de behandeling echt begint.

Bovenstaande zeg ik niet om dingen belachelijk te maken, maar wel om altijd oplettend te blijven en biddend om de zegen van de Heere over de stappen die we nemen, ook ons te verdiepen in de achtergrond van datgene wat ons aangeboden wordt. Met ontspanningsoefening is niets mis, maar wanneer dat op een boeddhistische of zen-achtige achtergrond is gebaseerd, wordt het weer een heel ander verhaal.

Nu naar de paardencoaching. Voor mijzelf een bekend fenomeen, van naam dan. Ik heb geen ervaring met het inzetten van paarden in coaching. Ik ken wel psychologische modellen en theorieën enerzijds en coaching anderzijds. Beiden disciplines (psychologie en coaching) heb ik persoonlijk in de praktijk ook toegepast. Met die wetenschap ben ik naar verschillende sites gaan kijken. En geprobeerd om -denkend vanuit het Woord van God- een mening te vormen over wat ik meende te zien.

Een site die iets zegt op meer wetenschappelijke basis is de site van de NOBCO, de beroepsvereniging van coaches. In 2022 -dus vrij recent- wordt geschreven dat een proef met paarden in coaching positiever uitvalt met paarden, dan zonder. In de therapiewereld zijn wel meer onderzoeken beschikbaar, maar die zijn van lage kwaliteit. Conclusie van dit artikel: Op basis van het onderzoek van Schutz en Schmitz hebben we tot dusver een eerste aanwijzing dat paardencoaching tot meer positieve en minder negatieve gevoelens zou kunnen leiden bij een coachee. De vraag is of deze eerste aanwijzing voldoende onderbouwing geeft voor paardencoaching. De conclusies uit het overzichtsartikel van Stern en Chur-hansen geven in ieder geval te denken of de inzet van paarden bij coaching de voorkeur zou moeten hebben. Op zijn minst een zeer voorzichtige conclusie.
 
In een ouder artikel uit 2016 'Het paard weet raad' staat: Nina Bien, assistant professor Cognitive Neuroscience aan de Universiteit Maastricht en tevens eigenaar van een paardencoachingsbedrijfje, zegt: Paardencoaching is niet wetenschappelijk onderbouwd, maar wel gefundeerd op psychologische methoden: de Acceptance and Commitment Therapy (ACT), een vorm van gedragstherapie die sinds 2011 officieel erkend is als evidence-based: gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.

Wat mij allereerst opvalt -bijvoorbeeld op een site voor paardencoaches en een opleiding daartoe- dat het ingebed is in eveneens psychologische (en dus wetenschappelijk onderzochte en beproefde) methoden. Dat lijkt me belangrijk. Net als bij EMDR staan de ogen -of het paard- niet op zichzelf. Het is ingebed in een bredere behandeling. De persoon die de paardencoaching onderging, had naar mijn idee ook een andere behandeling kunnen ondergaan, maar juist in het omgaan met de dieren kan je jezelf flink tegenkomen. Het vraagt om bepaalde vaardigheden en inzet om op een rustige wijze met dieren om te gaan, waarvan we weten dat die ook reageren op onze stress en frustratie, wanneer het dier niet doet wat wij ervan verwachten.

Wanneer ik er van een afstandje naar kijk, zie ik in de methoden die voorbijkwamen (spiegelen met paarden, oefenen met paarden door te begeleiden, systemisch werken) de oefeningen enz. geen probleem. Systemisch werken met paarden riep wel wat vragen op. Wat ik wel zie, is een benadering waarin het individu heel centraal staat en er gesproken wordt van “paardenkrachten in jezelf.” Bij mij gaat er dan wel een lampje branden, maar dat gaat ook branden wanneer dit soort uitspraken worden gedaan in andere situaties en behandeltrajecten. En -misschien een beetje flauw- wens ik niet gezien te worden als een tweebenig kuddedier van het paard. En ik ga ook geen 65 miljoen jaar in de tijd terug om te begrijpen dat het paard een prooidier is, dat gericht op vijandelijke dieren, een evolutie heeft ondergaan tot gevoelige opvang van signalen die ik uitzend. Dat een dier -en volgens mij kan dat ook een hond zijn- reageert op mijn aanwezigheid en bijvoorbeeld spanningen, wil ik zonder dat evolutiegeloof ook wel geloven. 

Kort en goed zie ik zelf er niet zoveel bezwaren in. De omgang met dieren kan helpen om om te gaan met de moeiten van het leven, wat veel gaat over spanningen enz. Dat een dier mijn spanningen overneemt en vice versa, vind ik persoonlijk nogal wazig. Maar het omgaan mee en aandacht geven aan iets totaal anders en buiten mijzelf, kan rust geven. Even uit het hoofd komen, stoppen met denken en/ of piekeren, meer bewust worden van mijzelf, gevoelens en mijn omgeving is voor ieder mens helpend. Maar wees altijd wel bewust van de uitgangspunten van een behandeling, welke behandeling dat ook moge zijn, wat men aangeeft wat helpend is en welke methoden worden ingezet. Maar begin met het gebed om onderscheidend vermogen en de zegen van de Heere. Zonder die zegen werkt niets.

Ds. J. R. van Vugt

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.R. van Vugt

• Geboortedatum:
  22-10-1970
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Waddinxveen
• Status:
  Actief

19 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven