Voor of tegen Thomas van Aquino

In de Verenigde Staten  is onder bepaalde Reformed Baptists een groeiende opleving in “the great tradition” en belangstelling voor Thomas van Aquino. Sommigen gaan zelfs zover dat ze hun tegenstanders biblicisten noemen. Mijns inziens wordt terecht gewaarschuwd tegen deze beweging door onder andere James White. Nu vroeg ik mij af, leeft dit in Nederland ook of heeft men hier geen belangstelling voor Thomas van Aquino’s visies?

Inderdaad is er de laatste decennia een groeiende aandacht voor Thomas van Aquino onder evangelicals in de Verenigde Staten. 

Wat mij opvalt in de discussies die hierover worden gevoerd is dat het een kwestie lijkt te zijn van ‘alles of niets’. Zo geeft James White aan dat het thomisme een gesloten systeem is en dat we Thomas daarom óf helemaal moeten volgen óf helemaal moeten afwijzen. Verder heeft hij de preken van Thomas vergeleken met die van Calvijn en de laatste superieur bevonden. 

Ik zou er het volgende over willen zeggen:

1. Thomas van Aquino is inderdaad dé grote autoriteit binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Dat wil echter niet zeggen dat hij geen dingen heeft geschreven waarvan we kunnen leren. Thomas was een groot geleerde en de grootste theoloog van zijn tijd. Alleen al daarom kunnen theologen niet om hem heen. Als het niet is om zijn standpunten over te nemen, dan in elk geval om je tot zijn standpunten te verhouden.
 
2. De traditie van de gereformeerde kerken is niet pas begonnen bij de Reformatie. De reformatoren en nadere reformatoren stonden op de schouders van theologen die hun waren voorgegaan. Zij zijn ook in gesprek gegaan met Thomas van Aquino en op sommige punten zelfs door hem gevormd. Het is daarom belangrijk om op de hoogte te zijn van de voorreformatorische traditie. Wie zich blindstaart op zijn eigen (vaak versmalde) traditie loopt het risico deze verkeerd te verstaan.
 
3. Het alles-of-niets-principe vind ik dan ook een beetje kortzichtig. James White voldoet daar zelf ook niet aan als het gaat om Calvijn. Als baptist is het immers maar de vraag in hoeverre je echt calvinist genoemd kunt worden. Maar deze kritiek geldt evengoed voor theologen die Thomas helemaal omarmen. De Bijbel is het enige boek dat we, als het Woord van God, zonder kritiek moeten omhelzen. Voor alle andere geschriften heeft God ons de verantwoordelijkheid gegeven om te onderzoeken in hoeverre ze overeenkomen met de Bijbel (Handelingen 17:11).
 
4. Ik vraag me dus af of beide kampen in de Verenigde Staten (vóór of tegen Thomas) niet een beetje doorschieten. Overigens heb ik dat idee vaker bij evangelicals in de Engelstalige wereld. Zo kreeg ik ooit zelf van Engelse vrienden de kritiek dat ik mij verre moest houden van C. S. Lewis, omdat hij niet gereformeerd was. Het is belangrijk om goed geworteld te zijn in de gereformeerde traditie, maar daarnaast is het (zeker voor theologen) van belang om je zo nu en dan eens te verdiepen in theologen buiten je eigen (directe) traditie. 

In Nederland is er onder gereformeerden wel degelijk aandacht voor Thomas van Aquino, maar niet zodanig dat je van een ‘revival’ kunt spreken. Ik heb eerder het idee dat men in ons land iets meer in staat is om wat genuanceerder te kijken naar theologen als Thomas. 

J. de Wit

Dit artikel is beantwoord door

J. de Wit

• Geboortedatum:
  14-06-1989
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Berkenwoude
• Status:
  Actief

10 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven