Dementerende christen boos op ongelovige
ds. A. (Arjan) van Hees | 4 reacties | 30-04-2025| 10:14
Vraag
Ik werk in een verpleeghuis, met mensen met dementie. Op de afdeling hebben wij een bewoonster die gelovig is en het heel moeilijk vindt dat andere bewoners niet in God geloven. Ze kan dan echt boos roepen: “God zal jullie straffen, jullie komen niet in de hemel.” De meeste bewoners en collega's, hebben niets met geloven en worden dan boos. Ik vind het moeilijk om hier goed mee om te gaan. Natuurlijk is het niet aan haar om te oordelen, maar ik wil haar wel serieus nemen. Collega's kappen het gesprek altijd af, maar dat voelt voor mij niet goed. Misschien een aparte vraag, maar ik hoop echt dat iemand mij kan helpen. Heeft u tips voor mij?
Antwoord
Bedankt voor je vraag. Voor je gevoel is het een ‘aparte vraag’, maar vanuit je werk in het verpleeghuis een heel reële vraag. Een gelovige bewoner met dementie wordt boos op andere ongelovige bewoners en wanneer deze bewoner boos wordt, wordt het gesprek door collega’s afgekapt. En nu vraag je om tips.
Hoewel ik als predikant/geestelijk verzorger in een verpleeghuis werk met onder andere mensen met dementie, zeg ik maar gelijk dat ik geen gouden tips heb, maar ik denk graag met je mee. Daarbij weet ik ook niet in welke fase van dementie deze bewoner zit.
Wanneer ik je vraag op me in laat werken, zie ik (als ik het goed begrijp) twee dingen gebeuren. Collega’s begrijpen de gelovige bewoner met dementie niet en zoek je naar handvatten om het gesprek met je collega’s aan te gaan.
Dementie is een ziekte met verschillende fases en intensiteit en heeft grote invloed op het gedrag van een mens. Bijzonder is, en dat ervaar ik in mijn werk, dat gelovige bewoners, wanneer ze steeds verder in het proces raken, steeds verder terug in de tijd gaan van dat wat ze zich nog kunnen herinneren. Juist voor een gelovige bewoner kan de kerk, geloof en God ineens heel dichtbij zijn en helder voor de geest komen. Alsof de mist even opklaart. Vanuit het geloof van vroeger voelt de bewoner de behoefte en drang om iets over ongelovigen te zeggen en verwoordt dat met woorden zoals je zelf schets.
Wie, op het eerste gezicht, deze woorden hoort, hoort harde woorden en begrijpt er niets van dat juist deze woorden uit de mond van een gelovige bewoner komen. Daarom is het belangrijk om te begrijpen dat mensen met dementie vergeten wat normaal is. De hersenen zijn ontremd en normen vallen weg. Mensen die nog nooit hebben gevloekt, vloeken ineens. Onverwachts kan er grof taalgebruik klinken. Niet alleen voor familie is dit moeilijk om te zien, maar ook voor bewoners en/of verplegers. Als het goed is zouden je collega’s het ziekteproces van dementie moeten kunnen herkennen. Wanneer dit voor hen niet duidelijk is, zou je het kunnen uitleggen dat door de dementie een gelovige bewoner boos kan worden en dit soort dingen kan zeggen. Je kunt uitleggen dat het niet alleen door de dementie komt, maar misschien ook wel door de gelovige (reformatorische) achtergrond van deze bewoner. Het is heel pijnlijk om een bewoner zo te zien, maar het is goed om zijn/haar gedrag te leren herkennen en te plaatsen.
Samengevat: Ga het gesprek aan met je collega’s waarin je zegt dat deze uitlatingen vanuit de dementie en de geloofsachtergrond wel te begrijpen zijn.
Ik wens je veel werkvreugde in het mooie werk dat je doet in de zorg voor deze (kwetsbare) mensen.
Met vriendelijke groet,
Ds. A. van Hees
Dit artikel is beantwoord door
ds. A. (Arjan) van Hees
- Geboortedatum:18-05-1981
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Apeldoorn
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Heb je al met en voor deze bewoner gebeden?
In haar boosheid klinkt ook een oprechte waarschuwing, en misschien wel mededogen, voor haar medebewoners en jouw ongelovige collega's.
Misschien kun je (samen met haar) deze boosheid en opmerking bij de Heere brengen?
Zowel voor haar als voor de familie is dat heel vervelend, want dan blijft het onderwerp actief in haar brein. Ze is makkelijk af te leiden met verhalen over de kleinkinderen. Dat zijn vrolijkere gedachtes dan mensen die op straat gefusilleerd worden.
Die gedachten komen terug in dromen en vermengen zich met de werkelijkheid. Opeens is ze ervan overtuigd dat ze moest toekijken hoe iemand publiekelijk door het hoofd werd geschoten.
Ook de naderende dood is een lastig onderwerp, het houdt haar soms bezig. Een zorgverlener met de beste bedoelingen
heeft er met haar over gepraat, waarna ze de familie vertelde dat ze stervende was.
Mijn ervaring is dat het beter is om af te leiden met positieve gedachten, dan om gedachten die nare gevoelens met zich mee brengen te voeden. Bij iemand met een kwetsbaar brein kan het meer leed mee brengen wanneer je erover praat dan dat het verlichting biedt. Als je een gedachte aandacht geeft, blijft die beter hangen. Geef de vrolijke dingen aandacht en probeer af te leiden als leed op de voorgrond is gekomen.
Er veel over praten helpt misschien als je jong bent, maar niet als je brein beschadigd is.
Afleiden is echt beter beter dan over dat onderwerp praten.
