Therapie en geloof botsen

Sinds een tijdje heb ik intensieve therapie (twee volle dagen in de week groepstherapie) bij een niet-christelijke SGGZ-instelling voor angst, depressie en persoonlijkheidsproblematiek. Mijn klachten en problematische patronen liggen vooral op het gebied van identiteit, hoe verhoud ik me tot mezelf/anderen en het zoeken van veiligheid. Hiervoor heb ik een individueel traject gevolgd, maar dat bleek niet voldoende te zijn.

Nu merk ik dat ik de laatste tijd moeite heb met sommige dingen die worden gezegd op de groep. Het voelt alsof sommige therapeutische/psychologische waarheden over het individu haaks staan op de christelijke waarden. Ik heb het dan vooral over de verhouding tussen een mens en zijn naaste. Een van de motto’s bij de therapie is jezelf op één zetten of voor jezelf kiezen. Daarnaast word je erg gestimuleerd om de kracht in jezelf te zoeken en de regie over je leven te pakken. Ik vind het moeilijk te rijmen met wat ik geloof dat de Bijbel ons leert en hoe de Heere Jezus door het leven ging.

Zo gebeurt het dat ik ‘s avonds vergeving vraag voor hoogmoedige/egoïstische gedachten of daden en de Heere vraag om mij vriendelijker en nederig te maken. Tegelijkertijd hoor ik de volgende dag bij therapie dat ik veel bezig ben met denken aan anderen en te weinig focus leg op mijzelf. Het gaat ook veel over de ‘innerlijke criticus’ van een mens die je in de weg zit om goed over jezelf te denken. Ik ben er echter niet zo zeker van of mijn innerlijke criticus wel zo slecht is. Die stem vertelt me vaak wat ik niet goed doe, maar ik ben toch ook een zondig mens? Waarom moet ik van die stem af? Is dat niet mijn geweten?

De groep stimuleert me om eens ‘buiten de lijntjes te gaan kleuren’. Natuurlijk moet ik niet roekeloos gaan leven volgens hen, maar ik word daar wel aangemoedigd om vaker zonder kritisch filter voor mezelf te kiezen en eens wat minder naar anderen om te kijken. Ik heb juist geleerd: doe alle dingen tot Gods eer. En: daar waar je kunt helpen, help je. Dat is ook wat Jezus deed! Ik ben bang dat deze therapie mijn levensstijl, waarin ik probeer Jezus na te volgen, gaat afbreken en het mij een op zichzelf gericht individu zou kunnen maken.

Laatst probeerde ik dit bespreekbaar te maken, maar het lijkt niet te landen bij de groep. Zowel de therapeuten als de groepsgenoten zien mijn geloof meer als iets moois voor erbij, waar ik steun uit kan halen. Maar uiteindelijk moet het wel om mijzelf draaien allemaal. Ik weet dat God niet wil dat we onszelf verwaarlozen en dat zelfzorg -fysiek en mentaal- belangrijk is, maar Hij wil wel dat we onszelf verloochenen en Hem belangrijker maken dan alles in ons eigen leven. Bovendien moeten we onszelf niet boven, maar náást de ander plaatsen (Mattheüs 22: 37-39).

Ik vind het lastig om het spanningspunt onder woorden te brengen en ik hoop dat u het begrijpt. Graag hoor ik wat u hiervan denkt; is het verkeerd om op deze manier therapie te volgen? Kan het in het licht van de Bijbel kwaad om zo aan mijzelf te werken? Is er überhaupt een balans te vinden of is het beter om dit gebied van ‘jezelf belangrijker maken’ niet te exploreren?

Beste vraagsteller,

Je stelt best moeilijke vragen en ik weet niet of ik ze naar tevredenheid kan beantwoorden! Ik zal een poging wagen na jouw zeer heldere verhaal. Want ja, ik begrijp je worsteling.

Terwijl je groepsgenoten denken dat ‘geloof’ een steun kan zijn wil jij vanuit geloof léven. Dat is dus een fundamenteel andere levenshouding. Die niet hoogmoedig of nederig hoeft te zijn, maar ànders. Omdat je hebt geleerd God alle eer te geven. Hij heeft je geschapen en je mag leven tot Zijn eer. Dit gezegd hebbende moet je wél van alles léren in je leven. En daar ben je nu bezig in de therapie die je volgt. Het gaat dan over een intensieve therapie, die niet gestoeld is op christelijke basis. En juist dáár zit ‘m de kneep: je kunt geen ‘christelijke standpunten’ verwàchten, maar die hèb jíj wel! Hoe rijk bèn je dan: bij al je klachten weet je waar je veiligheid en geborgenheid kunt vinden. Er schieten me meteen Psalmen te binnen: luister bijvoorbeeld eens naar een bewerking van Psalm 63 waarin het refrein voorkomt: “onder Uw vleugels vind ik rust.” Of lees de tekst van Opwekking 770 met “onnoembaar aanwezig deelt U mijn bestaan.”

Intussen kan deze therapie héél helpend zijn bij jouw klachten. Dat zal diegene die jou heeft doorverwezen (of aangemeld) ook beamen. Want, zo schrijf je: “Mijn klachten en problematische patronen liggen vooral op het gebied van identiteit, hoe verhoud ik me tot mezelf/anderen en het zoeken van veiligheid.”

Je klachten zijn niet ‘verdwenen’ in de individuele therapie, waardoor je nu samen met anderen groepstherapie volgt. Juist ín die groep kun je je spiegelen aan elkaar en op die manier van elkaar leren. Dat is heel waardevol. En dan ‘ontdek’ je dat het soms kan voelen -jouw woorden- alsof sommige therapeutische/psychologische waarheden over het individu haaks staan op de christelijke waarden. Ja, dat kan zeker. Maar dan moet je bedenken dat therapeutisch cq psychologisch kijken iets ánders is dan Jezus volgen. Menswetenschappen en/of gedragswetenschappen zijn géén theologie. Toch zou ik ze niet aan de kant willen schuiven, want je kunt er heel waardevolle kennis van opsteken die je dan als gelovig mens mag integreren in je eigen leven (je leven-met-God).

Ik citeer opnieuw letterlijk je brief (want je verwoordt je ‘probleem’ heel helder!): “Een van de motto’s bij de therapie is jezelf op één zetten of voor jezelf kiezen. Daarnaast word je erg gestimuleerd om de kracht in jezelf te zoeken en de regie over je leven te pakken. Ik vind het moeilijk te rijmen met wat ik geloof dat de Bijbel ons leert en hoe de Heere Jezus door het leven ging.” Jezelf op één zetten, voor jezelf kiezen en de regie pakken gaan dan over jouw dóén en láten, je hándelen. Dat is iets anders dan je identiteit. Wat je doet is een gevolg van wie je bent: je hebt een wereldbeeld, mensbeeld, visie geleerd in je opvoeding, die je niet hoeft te verloochenen. Maar ook: jíj bent degene die zichzelf ontwikkelen mag... je hebt toch talenten gekregen? Je éigen talenten ontwikkelen en daardoor als persoon groeien is een heel Bijbels gegeven en zeker níét hetzelfde als egoïsme (in de zin van ikke-ikke-ikke-en-de-rest-kan-stikken). Als egoïst dènk je niet aan een ander, maar draait alles om jezelf (en dan heb je een heel ander mensbeeld dan jóu is geleerd!). Als jij verantwoordelijkheid leert nemen voor je woorden en daden is het heel goed om ’s avonds te danken voor de therapie en te vragen of God die wil zegenen, zodat je óók daarna kunt bidden: Uw wil geschiede én vergeef mij mijn zonden. 

Je hebt geleerd dat je daar waar je kunt helpen, je dat ook doet. Heel mooi, maar let op het woordje “kunt”, want het is nu eenmaal níét altijd mogelijk om iemand zó te helpen dat het ook daadwerkelijk goed voor diegene is. Het is wél goed om daar waar jij niet de aangewezen persoon bent om te hándelen, je zorgen in gebed te brengen. Want “goed zorgen voor” is óók “goed laten zorgen voor”! Zo geef je in alle dingen God de eer die Hem toe komt. Híj houdt de wereld in Zijn hand. Juist ook daar waar wij, kleine mensen, niet overzien wat goed is. Als zondaren hebben wij allemaal vergeving nodig, iedere dag opnieuw. Dat is géén tegenstelling met “je innerlijke criticus het zwijgen op te leggen”, maar het is jezelf realiseren dat je hier op aarde nooit zónder zonde zult zijn. Therapie en geloof zijn niet vanzelfsprekend van eenzelfde orde, als ik het zo mag zeggen. Ze kunnen wel aanvullend zijn in het aanvaarden van jezelf als ‘kind van God’. Ik snap je vragen hieromtrent, want het lijkt zo tegenstrijdig. Tóch is het dat niet persé! Je bent ‘in opleiding’ om met jezelf te leren omgaan, en dat doe je als gelovige jongere. Zo ongeveer moet je het dan ook zien en is er zeer zeker een goede balans te vinden.  

Ga met God, ook wanneer deze leerzame therapie is afgerond.

Marijke Rots

Dit artikel is beantwoord door

C. M. Chr. Rots - de Weger

• Geboortedatum:
  18-02-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Aalten
• Status:
  Actief

1506 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven