Gemeente van Apostolische Christenen

Sinds een tijdje heb ik een leuk meisje ontmoet. Zij is echter lid van de Gemeente van Apostolische Christenen. Het geloof schuurt om sommige punten. Zij gelooft ook dat je wedergeboren moet worden en Jezus Christus moet leren kennen als je Zaligmaker. Maar tegelijk zijn er grote verschillen. Bij haar in de kerk hebben ze apostelen en diensten voor ontslapenen, waarbij er avondmaal voor ontslapenen wordt gebruikt. Wat is uw visie op deze kerk? Is dit een echte kerk van God of zijn de verschillen te groot?

Beste vraagsteller,

Het antwoord op je vraag liet even op zich wachten. Ik ga ervan uit dat jij en dat leuke meisje dat je hebt ontmoet in de tussenliggende tijd diepgaand gesproken zult hebben over de vragen die jij hebt ten aanzien van haar geloofsgemeenschap. Wat je gehoord hebt en hoort, toets je -zo begrijp ik uit je schrijven- aan Gods Woord. Dan doe je zoals de Bereërs uit Handelingen 17. Daarnaast is er op internet wel wat informatie te vinden, zij het schaars. De meeste gegevens vond ik op de website van deze geloofsgemeenschap. Wellicht heb jij die ook ontdekt en kennis genomen van wat je daar aangereikt krijgt. Vooral het document “Wat wij geloven” brengt je een stukje verder. Kortom: de website biedt in grote lijnen in- en doorzicht over de leer, de organisatie en het gemeenteleven. Je kunt er ook het tweemaandelijkse blad “Bazuin Gods” lezen.
 
Jij schijft: “Het geloof schuurt om sommige punten.” Dat je wedergeboren moet worden en Jezus Christus moet leren kennen als je Zaligmaker, is inderdaad een basisgegeven in de Gemeenschap van Apostolische Christenen. De Twaalf Geloofsartikelen, zoals die in veel christelijke kerken iedere zondagmiddag of -avond gelezen worden, fungeren als basisdocument van “wat wij geloven”. Dat zegt overigens niet eens zo veel. 

Inmiddels werd mij duidelijk dat de Gemeente van Apostolische Christenen heel klein is. Ik telde vijf plaatselijke afdelingen: Amsterdam, Apeldoorn, Assen, Zeist en Zwijndrecht/Dordrecht. Wat me opviel was dat niet iedere gemeenschap elke zondag een dienst belegt. Bovendien komt men eenmaal per zondag bijeen. Hoe ziet de rest van die dag eruit…? In iedere dienst wordt het Heilig Avondmaal gevierd. Misschien heb ik het mis, maar ik krijg de indruk dat de sacramenten belangrijker zijn dan de Woordverkondiging. Dat brengt me even terug naar de begintijd van de Apostolische Beweging toen aan de “profetische stemmen” veel gewicht werd gehangen. Die stemmen klommen zelfs boven het Woord uit. Dat klinkt allemaal wel heel dopers. Het doet denken aan “het innerlijke licht”. Ik beweer niet dat zulks het geval is in de Gemeente van Apostolische Christenen. Jij hebt daar trouwens meer zicht op dan ik.
 
Je schrijft: “Bij haar in de kerk hebben ze (..) diensten voor ontslapenen, waarbij er avondmaal voor ontslapenen wordt gebruikt.” Dat betekent dus dat leden die in Christus ontslapen zijn, Gods verbondshandelingen deelachtig kunnen worden. In die visie op het Heilig Avondmaal wordt de eenheid tussen gelovigen op aarde en in het hiernamaals onderstreept. Daar struikel ik. Waar lees je zoiets in de Bijbel…? Natuurlijk zijn er teksten die verwijzen naar ‘zielen aan gene zijde.’ Maar al met al doet het mij sterk denken aan wat in de Rooms-katholieke Kerk gebeurt na iemands overlijden: het opdragen van missen voor de gestorvene waarbij gebeden wordt voor diens zielenrust. In de geschiedenis van de Apostolische Kerken nam een levende -de priester vermoed ik- de zonden van een gestorvene op zich en liet zich in diens plaats verzegelen. Een dwaling.

Nu gaan we nog even naar dat begin. De oorsprong daarvan ligt én in de Albury Conferences, een charismatische Schotse opwekkingsbeweging uit de negentiende eeuw én in het optreden van Edward Irving (1792-1834), een uit zijn ambt gezette predikant van de Schotse Presbyteriaanse Kerk. Als reden voor dat laatste wordt genoemd dat hij dwaalde op het punt van Christus’ zondeloosheid. Jezus zou de neiging tot zondigen gekend hebben, maar heeft die door Zijn goddelijke kracht overwonnen. Daarnaast werd Irving beticht van een dwaling ten aanzien van de Heilige Geest en Diens gaven, naar ik vermoed ging het over “de verzegeling”, waarover straks meer.

De beweging die ontstond, noemde zichzelf “Katholieke Apostolische Kerk”. Haar ideaal en streven waren herstel van het oorspronkelijke christendom tot een wereldwijde eenheid. Wat de inrichting van de samenkomsten betreft: allerlei gebruiken en rituelen deden sterk denken aan het Rooms-katholicisme.

Wat opvalt bij Irving en zijn volgelingen is een hooggespannen verwachting van Jezus’ wederkomst. Dan zou het duizendjarig vrederijk een aanvang nemen. Irving was ervan overtuigd dat op grond van Efeze 2 en 4 het apostelambt weer in de Kerk moest terugkeren en op het gelovig gebed ook zóu terugkeren. Apostelen moeten de Kerk leiden en de leden door handoplegging dopen met de Heilige Geest, “de vuurdoop”, ofwel “de verzegeling”. Dit is een van de drie sacramenten, naast de heilige doop en het heilig avondmaal.

Behalve herstel van het apostelschap moesten ook de andere in het Nieuwe Testament genoemde ambten hersteld worden, die van profeet, evangelist en herder. In de plaatselijke gemeente dienden engelen (opzieners), priesters en diakenen te functioneren. 

Het apostelambt is in de Apostolische Kerken en Gemeenten van fundamentele betekenis. Dat lijkt me gezien de naam die alle groepen omspant, logisch. In 1835 werden in Londen twaalf apostelen aangewezen. Aan ieder van hen werd een deel van de wereld toevertrouwd. Nederland behoort tot de stam van Juda. De moeilijkheden begonnen toen drie van deze twaalf apostelen overleden. De vraag drong zich op of er wel of geen opvolgers moesten komen om de leeggevallen plaatsen te vullen. De tegenstanders beriepen zich op Openbaring 4:4, waar Johannes vierentwintig ouderlingen voor de troon van God ziet. De twaalf apostelen die staan aan het begin en het einde van de Christelijke Kerk, vormen samen dat vierentwintigtal. Niet ieder deelde die visie. Grote verdeeldheid ontstond met een scheuring tot gevolg.

Het bleef niet bij dit ene schisma. In 1898 is er opnieuw tweespalt en ontstaat de Hersteld Apostolische Zendingsgemeente in de Eenheid der Apostelen. De Gemeente van Apostolische Christenen ontstond in 1958 als afgescheiden van de Nieuw-Apostolische Kerk waar “stamapostel” J. G. Bisschoff beweerde dat Christus terugkeert voordat hij zal sterven. Wie daaraan twijfelde werd geëxcommuniceerd. Een aantal leden bedankte en richtte de Apostolische Geloofsgemeenschap op die -als ik het goed begrepen heb- vanaf 1980 verder ging onder de naam Gemeente van Apostolische Christenen. Zij vormen dus een van de vele apostolische groepen. 

Aan de basis van het apostolisch gedachtengoed ligt de overtuiging dat de toen bestaande kerken door het tolereren van zonden in hun midden de wederkomst van de Heere Jezus blokkeerden. Die zonden zullen vooral te maken hebben gehad met het weg gegroeid zijn van het oerchristendom, zoals men dat vond in de apostolische brieven. Het apostelschap werd als essentieel geacht voor het leven en welzijn van de Kerk. Wie de geschiedenis van de Apostolische Kerken kritisch beziet, herkent de telkens terugkerende dwalingen uit de vroege Kerk. Denk aan Montanus, die in de tweede eeuw na Christus, claimt door God te zijn geroepen en gezonden om de Kerk te zuiveren van fouten. Ook hij verkondigde de spoedige terugkeer van Jezus op aarde en het Duizendjarig Vrederijk. 

Op nationaal niveau heeft de Gemeente van Apostolische Christenen zich aangesloten bij de Raad van Kerken, waar Protestanten van Gereformeerde signatuur doorgaans geen of weinig affiniteit mee hebben. Internationaal gezien maakt men deel uit van de Vereinigung Apostolischer Christen des In- und Auslands.

Het antwoord op je vraag liet even op zich wachten, maar je begrijpt inmiddels dat ik er serieus werk van heb gemaakt. Ik hoop dat je er verder mee kunt.

Hartelijke groet,
Ds. J. Belder