Kritiek op Naardense Bijbel

Dan vraag ik me af of je ook problemen hebt met de berijming 1773.

Zoals op elke vertaling, zullen op de NV ook heus wel enkele ditjes en datjes aan te merken zijn.
Maar als geheel is het een vertaling die van álle Nederlandse vertalingen het grondigste en meest dichtbij de grondtaal staat.

Dat zal toch vooral de liefhebbers van de Statenvertaling aan moeten spreken.

Het is een zegen dat we zoveel verschillende vertalingen hebben, zo kun je voor elke bijpassende situatie een passende vertaling kiezen

@WillemB: kun jij echt beoordelen dat deze vertaling het meest dichtbij de grondtekst staat?

De Naardense Bijbel is vertaald vanuit een specifieke theologische visie, die sterk barthiaans (< Karl Barth) gekleurd is. De visie op taal van de NB is theologisch gekleurd en niet zozeer taalkundig onderbouwd.

Daarbij komt dat het een vertaling is die grotendeels door één vertaler is gemaakt, wat allerlei valkuilen met zich meebrengt. Zo heeft de NB in Genesis 1:26 i.p.v. met 'heersen' vertaald met 'neerdalen'. Onder oudtestamentici heerst de mening dat dit beslist een onjuiste keuze is.

@cicero

In het Hebreeuws staat יִרְדּוּ [jirdoe] is gewoon "neerdalen", een vervoeging van יורד [jored]

Hoe moet dat geïnterpreteerd worden is de volgende vraag.

De vertaler heeft het correct weergegeven en hij laat zien dat het יִרְדּוּ [jirdoe] gewoon een actie is van de Eeuwige doelend op het rentmeesterschap wat Hij had toevertrouwd aan de mensheid.

Van wie kwam dat initiatief van rentmeesterschap vandaan? vanuit de hoogte naar deze aarde. יִרְדּוּ [jirdoe] is correct vertaald. De vertaalslag hoe je moet lezen is ingewikkelder.

@cicero

Ik begrijp niet waar je het over hebt...

Genesis 1:16 NB
God maakt
de twee grote lichten:
het grote licht voor het beheer van de dag,
het kleine licht
voor het beheer van de nacht,
en ook de sterren.

Genesis 1 SV

16 God dan maakte die twee grote lichten; dat grote licht tot heerschappij des daags, en dat kleine licht tot heerschappij des nachts; ook de sterren.
Genesis 1 HSV

16 En God maakte de twee grote lichten: het grote licht om de dag te beheersen en het kleine licht om de nacht te beheersen; en ook de sterren.

@Samanthi:
Gen. 1:26
(...)
in ons beeld en als onze gelijkenis,-
laten zij neerdalen bij de vissen van de zee
etc.

@jesaja40
Je kennis van het Hebreeuws schiet tekort. De masoretische tekst (de standaard-brontekst voor Bijbelvertalingen) heeft *wejirdoe* en dat bekent 'zij moeten heersen', terwijl 'zij moeten afdalen' *wejeeredoe* zou moeten zijn.
Nu kun je natuurlijk zeggen: maar ik volg de masoretische vocalisatie niet. Dat kan. Maar dan is de volgende vraag wat je met de betekenis 'neerdalen' moet. Je kunt hier natuurlijk van alles bij fantaseren, maar zonder taalkundig bewijs is dit een zeer onwaarschijnlijke interpretatie. Daarentegen wordt 'heersen over' direct ondersteund door het parallellisme in 1:28: 'vervul de aarde en onderwerp die, heers over de vissen, etc.'.

@cicero
Oeps... de verkeerde tekst genomen, ik begreep het al niet.

Beste cicero,
En uit het woordje neerdalen i.p.v. heersen kan jij opmaken dat de Naardense Vertaling een sterk specifieke theologische visie van Karl Barth heeft?

Ik denk dat Jesaja40 gelijk heeft.
Het is een zeer letterlijke vertaling, daarom voor snel en eenvoudig lezen niet altijd zo navolgbaar.
Maar, zoals de vraagsteller al aangaf, een weelderig rijke taal.

@WillemB: het geval neerdalen/heersen is volgens Cicero een voorbeeld van onzorgvuldigheid, die er al snel in kan sluipen als je in je eentje een Bijbel gaat vertalen. Over die theologische visie op taal gaat het in de alinea ervoor.
Puur voor mijn eigen nieuwsgierigheid (en wie weet tot opscherping van WillemB) zou ik het overigens wel leuk vinden als je dat laatste nog even kunt toelichten, @Cicero. Hoe zie je het gedachtegoed van Karl Barth terug in de vertaalprincipes van de Naardense Bijbel?

@ Eleonoor. Cicero
In de SV en de HSV zitten ook onzorgvuldigheden, dat ligt niet aan het aantal vertalers.

Volgende week komt de laatste, geredigeerde versie van de NB uit, mogelijk is deze discussie dus na 31 mei opgelost :)

@WillemB
Zie de reactie van Ellenoor.
Dat de Naardense Bijbel een letterlijke vertaling is, is zeer twijfelachtig, zelfs op woordniveau. Dezelfde Hebreeuwse woorden worden bijvoorbeeld vaak verschillend vertaald. En grammaticale constructies in het Hebreeuws lijken vaak niet begrepen te zijn (mensen die een taal niet goed snappen vertalen vaak letterlijk op woordniveau).
Maar hier gaat het om een vertaalkeuze: volg je de Masoretische Tekst, of kies je voor een andere vocalisatie? Dat is geen kwestie van letterlijkheid maar van uitleg.

@Samanthi
In SV en HSV zitten onzorgvuldigheden, inderdaad. Dat komt voor een groot deel omdat de SV op inmiddels verouderde kennis is gebaseerd.
Maar desondanks zijn de SV en HSV als teamwork veel zorgvuldiger en evenwichtiger dan de NB.

@Ellenoor: over barthianisme reageer ik later.

@ Ellenoor, ook Oussoren heeft dit allemaal níet in z'n eentje vertaald, er zijn diverse anderen die meegewerkt hebben, en ook meegelezen en gecorrigeerd/verbeteringen hebben aangedragen.

Ikzelf zou de NB niet zo gauw in liturgische bijeenkomsten gebruiken. Je moet toch wel een beetje gewend zijn aan de manier van schrijven, waardoor er bij alleen luisteren best wel snel een heleboel verloren gaat.

Het valt me trouwens op dat er zo heel weinig over de Mechelse Bijbel gesproken wordt, mogelijk is die buiten de RK niet zo in het nieuws gekomen.

@ cicero
Dat bedoel ik niet...
De SV heeft in veel gevallen Luther/ TR klakkeloos gevolgd, neem het woord Heere/ HEERE, kurios, JHWH, Adonai en meerdere Namen van God worden allemaal met Heere/HEERE vertaald, dan het woord zalig: gered, gezegend, gelukkig en Zaligmaker: Redder, Behouder, Verlosser.
Allemaal woorden in andere context op dezelfde hoop gegooid.

Doet dat dan speciaal af van de waarheid? Niet echt, maar het verarmd enorm, dan kun je een andere vertaling niet wegzetten, omdat het allemaal vertalingen zijn en er altijd verarming optreedt als je iets vertaald.

@Ellenoor.
NB 2004 Gen. 1:1-3 had:
Sinds het begin is God schepper,- / (...) Dan zegt God.
NB 2014 heeft:
Bij begin / is God gaan scheppen,- / (...) Dan zegt God.

Hier zien we twee dingen: het vermijden van een bepaald punt in het tijd: 'in het begin'. God schept eerder 'in principe', 'in beginsel' dan ooit aan het begin van de wereld. Hiermee hangt het tweede samen: de tegenwoordige tijd. De Bijbel gaat volgens Oussoren niet over wat er toen en toen gebeurde, nee, het Woord gebeurt nú, als je het leest.

Deze theologische visie maakt de taal van de tekst kapot. Want er is vanuit het Hebreeuws geen enkele reden waarom je niet een verleden tijd zou vertalen: 'God zei'. En er is geen enkele reden om niet 'in het begin' te vertalen, als een begin in/van de tijd/wereld.

@Samanthi.
Het ligt allemaal niet zwart-wit.
Maar er is beslist een verschil tussen een comité die zaken zorgvuldig afweegt mede met het oog op de kerkelijke gebruikscontext, en een eenling die zich van niets hoeft aan te trekken.

@ Cicero ook een comité die zorgvuldig zou zijn, heeft het dan klakkeloos overgenomen, er zijn meer voorbeelden dan alleen deze twee, ik kan het niet hebben als het één als meest zuiver te boek staan, als zorgvuldig onderzocht, zelfs als geïnspireerd de Heilige Geest, ja dat hoor je ook noemen, terwijl een andere vertalingen met een vergrootglas bekeken en wordt afgeserveerd op enkele woorden.

De vragensteller vraagt zich af of de NB van vrijzinnige makelij is, vandaar dat ik me afvroeg hoe dat dan zit met de berijming van 1773, daar is ook wel iets te vertellen over de dichters...

Net als met de vertalingen wordt er met twee maten gemeten.

Ik heb de SV zeer lief, maar het blijft een vertaling met fouten en zeker met inzichten van die tijd (ook vervangingsleer komt af en toe om de hoek) daarom is het goed om zelf te studeren, ook om Schrift met Schrift te vergelijken, het zou ook heel fijn zijn als je een studiebijbel met woord voor woord vertaalde worden hebt.

@Samanthi: je zult mij niet de (H)SV zien verdedigen alsof die vertaling(en) een flink treedje hoger staan dan alle andere.

@ cicero
Oké dan staan we op één lijn daarin. Al hou ik wel van de (H)SV ik vergelijk wel met andere vertalingen.