Leugentje bij dementerenden

Ik kom dit in mijn werk ook dagelijks tegen. Soms is het verdraaien van de waarheid nodig om de cliënt/bewoner rustig te houden maar ik ben er geen voorstander van.
Wat ik altijd een mooie uitdaging vind om te doen is om de boodschap zo over te brengen dat de cliënt er tevreden mee is maar je toch geen leugen hoeft te vertellen.
Tips hierin zijn: hou het luchtig, probeer af te leiden van het onderwerp, parkeer het onderwerp voor de cliënt: onthou het even, dan praten we er later verder over (ervaring leert dat ze het snel vergeten zijn)
Of laat de cliënt zelf antwoord geven op de gestelde vraag. De vraag teruggeven: wat denkt u zelf? of wat zou u willen? Vaak komt er dan een antwoord of verhaal en dat is goed. Of bevestigen: ik heb u gehoord, dat is een goede vraag ja. Zullen we even uw blouse netjes doen?

Onthou dat in de meeste gevallen de ouderen/cliënten/bewoners op zoek zijn naar contact en bevestiging. De inhoud van de vragen is vaak minder belangrijk, zo ook de inhoud van de antwoorden. Het gevoel gezien en gehoord te worden, serieus genomen te worden is vaak voldoende om tot rust te komen.

Er zullen ook cliënten zijn die niet tot rust komen, ongeacht de antwoorden. Probeer hierin de afspraken te volgend die in de zorgplannen staan. Wat is het beste voor de cliënt? Soms is dat over je eigen normen en waarden heen. Onthou hierbij dat niet jij maar de cliënt hierin het belangrijkst is. Als dingen zoveel angst en onrust geven, dat het meer kapot maakt dan lief is... zet je er dan overheen en vertel hen dat leugentje. Je kunt aan God vertellen waarom je het doet en waarom het je niet lekker zit. Soms zijn dingen nodig die buiten onze eigen normen en waarden omgaan in de zorg. En ik weet zeker dat God het begrijpt. Als jij er integer en zorgvuldig mee omgaat, om de beste zorg en begeleiding te bieden, ben je een goede en gezegende werknemer.

Ik ben het ermee eens dat je ook bij dementerenden niet moet liegen, ook geen leugentje om bestwil.
Bij vragen als: hoe laat komt mijn man thuis kun je een fotoboek pakken met foto's, maak opmerkingen als: wat is dat lang geleden hè, zodat er kans is dat ze beseffen dat hij niet meer leeft. Dan houd je iemand in het hier en nu. Of als ze die fase voorbij zijn, ga vragen stellen, dus antwoord niet gelijk maar vraag bv wat voor werk haar man altijd gedaan heeft, of wat voor hobby's hij had. Zo leidt je ze af, je kunt dan ook andere bewoners erbij betrekken.
Mijn broer was vorige week op visite bij een licht dementerende vrouw, in een verpleeghuis. Ze zei: hoe heet die mevrouw eigenlijk? Ze wees naar iemand tegenover haar. M'n broer zei: dat gaan we even vragen: mevrouw, mijn schoonmoeder wil graag weten hoe u heet. Ze antwoordde: raadt maar! Dus hij zei Truus, ze zei nee, hij: Jaqueline, zij: nee, veel te chique. Op een gegeven moment begon iedereen mee te raden, was super gezellig. Terwijl t daar gewoon echt niet leuk is, de leiding onderneemt niets, de familie komt 3 x per dag maar er is nooit een praatje met de bewoners en leiding. (Ik ben in veel verschillende huizen geweest, overal super druk, maar meestal doet de leiding wel wrg hun best. Tot nu toe hier nog niet gezien. Moest iemand spugen, niet even erbij komen staan met waahandje om op te frissen of zo, nee gewoon verder gaan met koffienoel opruimen. Etc. etc.) Maar je ziet het, het kan makkelijk en ze vinden t erg gezellig, èn je kunt het gesprek vaak die kant op sturen die jij wil.
Bidt er ook maar om, of de Heere je voor liegen wil bewaren, of Hij je helpt om het juiste te zeggen.
Het versje "Zet Heer' een wacht voor mijne lippen, behoedt de deuren van mijn mond, opdat ik mij tot genen stond, iets onbedachtzaams laat ontglippen" mag wel door ons allemaal, jij ook in jouw situatie, gebeden worden! En als iemand bv een jas aantrekt en zegt: ik ga naar huis, dan kun je gerust haar een arm geven en een gang in meelopen en vragen: waar woonde u vroeger? Noem herkenningspunten, als ze bv zegt in Katwijk, zeg dan bv vlakbij de boulevard, kunt u ook echt "katwijks" praten etc. Na één of meerdere rondjes help je haar d'r jas weer uit te doen, hang deze op in haar kamer, kijk samen nog even een foto die er hangt zodat ze weer weet dat dit haar kamer is.
Doordat er op je afdeling niet zo nauw met de waarheid wordt omgegaan gaat iedereen op die voet verder. Maar doorbreek dat patroon en laat maar zien dat het ook anders kan!
Succes!

Misschien is in deze situaties een leugentje om bestwil wel helemaal niet zo erg. Ik heb dat in mijn werk als vrijwilliger op een gesloten afdeling weleens gedaan. Zo wilde iemand op gezette tijden weten wanneer de bus kwam. Hij moest dan nodig naar huis, er werd thuis op hem gewacht en het was echt heel dringend.
Deze meneer kwam helemaal tot rust toen ik, na van alles geprobeerd te hebben, een keer zei: ,,De bus komt om 4 uur.'' ,,O, hoe laat is het nu?'' ,,Twee uur.'' Hij was tevreden met het antwoord, wilde wel een kopje koffie en ging rustig in een blaadje bladeren. En natuurlijk was hij na een kwartier vergeten dat hij met de bus mee wilde. Mij ging het erom dat deze meneer van de oplopende innerlijke spanning die hij voelde en die duidelijk zichtbaar was, af kwam.

Wat is eigenlijk het verschil met tegen een dementerende te zeggen: ,,onthou het even, dan praten we er later verder over'', terwijl je weet dat dat nu precies is wat deze mensen niet kunnen? Dat is dan wel geen regelrechte leugen maar zeker wel een vorm van bedrog.

Toch ben ik ervan overtuigd dat de Heere ook in deze het liegen afwijst. Er staat niet in de Bijbel: maar het mag wel in situaties van oorlog, bij mensen die dementeren en ..... etc. etc.
Al is het wel te begrijpen maar het heeft niet de voorkeur. Ik heb zelf met dementerende mensen gewerkt dus ik weet hoe je af en toe geneigd bent om dit te doen, en ook ik heb dit toen wel eens gedaan. Toch heb ik er spijt van, met een beetje creativiteit had ik situaties anders op kunnen lossen.

Ik vind dat je wel mee moet gaan in de beleving van de dementerende. Als een kind in zijn spel is, ga je hem toch ook niet tegenspreken? Dan speel je mee, zo zie ik het ook om met een dementerende mee te praten. En dat vind ik geen liegen.

Het gaat er niet om wat wij vinden, het gaat erom wat de Heere van ons vraagt. De Heere eist dat we geen vals getuigenis mogen spreken. Er staat verder niet bij dat het om bestwil wel mag. Dat is wat wij aan moeten houden, niet wat we zelf vinden of wat ons uitkomt.
De moeder van mn schoonzus vroeg iedere avond in het verpleeghuis: zit mn slaappil er ook bij? Ja die zit er ook bij zei de verpleging. Ze werd ziek, heel ziek. At en dronk niet meer, toonde geen emoties meer. Mn schoonzus was er s avonds, de pillen werden gebracht. Mn schoonzus zei: volgens mij zit haar slaappil er niet bij. Klopt zei de verpleegkundige, hier zijn we mee gestopt een week geleden. Mn schoonzus zei: hoe kunnen jullie dat nu doen, ze is er al 40 jaar aan verslaafd, ze wordt heel ziek als je ineens stopt. En ze is nu heel ziek, nu begrijp ik waar t vandaan komt. Ze zei: mn moeder vraagt er ook iedere avond om, waarom liegen jullie er dan om? Nou dat was om haar niet ongerust te maken, dan zou ze zich bijvoorbaat al ziek voelen. En er ging bij niemand een belletje rinkelen dat ze gewoon nu ziek is van t afkicken? Nee dus.......
Sorry maar hier word je toch heel boos om? Er spelen hier natuurlijk veel meer dingen mee: stoppen zonder overleg met haar of met familie, gevolgen niet in de gaten hebben etc. Maar als je puur naar t liegen kijkt: dat vind ik echt verschrikkelijk!
Mn schoonzus stond erop dat ze s avonds een slaappil kreeg. De volgende ochtend kwam ze weer, haar moeder zat na een week weer rechtop en zei: ha meidje, ben je daar? Na een week niet meer gepraat te hebben.....! Zomaar een voorbeeld waarin veel was voorkomen als de waarheid gezegd was.
En ook ik besef dat het soms zeer lastig is! Alleen denk ik dat we de Heere alleen mee hebben als we de waarheid zeggen, niet als we liegen.

Vooropgesteld dat afleiding van het onderwerp (wat de onrust veroorzaakt) het allerbeste is, vind ik wel dat we ook onderscheid moeten kunnen maken tussen meegaan in de belevingswereld van de bewoner en het zeggen van een moedwillige leugen.
Het is ons beroep om daarin naar aansluiting te zoeken, zodat we een mens die door een hersenziekte in een andere realiteit leeft, te kunnen begeleiden.
Mijn wereld is niet die van 40 jaar terug, en toch denkt een mevrouw, om vier uur smiddags, dat ze naar huis moet om de kinderen op te vangen en eten te koken. Of dat haar man op haar wacht.Terwijl ze op de ramen bonst om iemand die haar naar huis wil brengen, zoek ik naar aansluiting in haar (!) wereld, denk met haar mee en gebruik woorden die haar afleiden en gerust stellen.
Dat doe ik vanuit haar realiteit, niet vanuit de mijne.
Als een bewoner verder gevorderd is in het proces van dementie, dan is het niet meer mijn doel om haar terug te brengen in de realiteit. Dit kan immers niet meer? Dat brengt alleen maar onbegrip en onrust in haar hoofd.
Velen zijn, naast dat men dement is, ook oud en zwak en kwetsbaar. Het gebed om de bewoner door de ogen van de Heere Jezus te zien, en op die manier met hen om te gaan, is van grote waarde, en daardoor onmisbaar! Ook geduld en vindingrijkheid wil de Heere ons geven! Al zo vaak mogen ervaren!

Ik heb een dementerende moeder.
Je hoeft je niet te bedienen van leugens om duidelijk te zijn of om dementerenden te helpen.
Soms ontkom je er niet aan om een dementerende, tegen datgene wat hij/zij zegt/denkt, de waarheid te zeggen of de werkelijkheid voor te spiegelen.

Ik doe dat gewoon wel want vaak zegt mijn moeder gewoon dingen die absoluut niet kloppen.
Voorbeeld: ze zegt heel vaak dat ze niet wordt bezocht en dan zegt ze "die heb ik al heel lang niet gezien of die komt nooit etc. etc.", terwijl familie heel vaak komt.
Dan zeg ik gewoon dat het niet klopt en noem ik de dagen waarop de familieleden zijn geweest. Mijn moeder stopt dan gelijk het onderwerp en we gaan over op opbeurende zaken. Ik voorkom daarmee ook dat ik niet meegezogen wordt in haar wereld, alhoewel ik wel een eindje met haar meega, maar dan heel snel weer terug naar de realiteit.

Veel liefde en aandacht geven en ..... blijf integer lieg niet daarmee mishagen we onze hemelse Vader.

Ook ik heb hier eens mee te maken gehad , maar met wat handigheidjes hoef je niet te liegen en ook niet direct de keiharde waarheid te zeggen, Ik prate gewoon mee met ze , en als ze dan iets tegen me zei , van dat is toch zo ? of ik weet zeker dat het zo en zo was , dan zei ik , bv. heb u het gevoel dat dit zo was ? of was dit vroeger zo als u het nu zegt ? Tja de tijden veranderen soms wat en dan is het later weer iets verandert enz. Het is en blijft moeilijk , ik ben al wat ouder en dus had ik een schoonmoeder die ook erg dementerend was , haar man (mijn schoonvader dus) overleed toen zij al dementerend was en dat kon ze maar niet begrijpen , ze belde mij soms geheel in paniek op , of haar man ( mijn schoonvader dus) bij mij was , ze zat te wachten met het eten , maar hij kwam maar niet , ze snapte er niets van zo zei ze dan tegen mij , straks had ze nog koffie gedronken met hem en nu was hij ineens weg en kwam niet thuis om te eten , dan moest hij wel bij mij zijn , dat kon niet anders in haar beleving . Dan kon ik natuurlijk glashard zeggen bv. moeder luister pa is al 2 jaar geleden overleden dus hij kan ook niet bij mij zijn , maar dat werkt van geen kanten , want zij had in haar beleving s´morgens nog koffie gedronken met hem en nu was hij ineens weg , nee ik probeerde haar altijd eerst eens te kalmeren en te zeggen , ma ga eerst maar eens even op stoel zitten bij de tafel , kijk eens goed rond in de kamer , zie je de foto van pa staan ? ja die zag ze wel staan , en dan begon ik te vertellen dat hij ziek was geworden en dat hij daarna was overleden , oja dat hij ziek was , ja dat wist ze nog wel , maar dat hij was overleden , nee dat was ze kwijt , dan zei ik , ma kijk eens achter de foto van pa op de kast (daar stond een foto van het graf met de steen erop ) ik zei dan , lees eens wat daar op staat , en dat deed ze dan , ..... ocg ja zei ze dan dat is waar ook , hij leeft niet meer , dan wist ze dat eventjes , maar 15 min. later was ze het al weer kwijt , dan belde ze soms alweer , och zei ze dan ja neem me niet kwalijk maar ik ben zo ongerust waar pa blijft , is hij bij jouw ? En dan vertelde ik haar maar weer het hele verhaal en liet haar de foto´s bekijken . en zo ging het soms dag in dag uit . Maar ik ben blij dat ik haar steeds mocht gerust stellen , al vond ze het zelf soms heel vervelend dat ze mij daar lastig mee viel , dat besefte ze ook nog soms , maar nee probeer wat mee te praten en langzamerhand een beetje naar de echte waarheid te praten , maar direct patsboem van zo is de waarheid , je ziet dat mis , dat werkt bij deze mensen niet , zij zien het zoals ze het zien en zeggen en dat is hun beleving en dat krijg je met direct antwoord echt niet anders , maar met een grote omweg kun je er soms toch komen en anders kun je nog altijd zeggen , kom maar we lopen er eens naar toe en onderweg zijn ze het al kwijt waar ze naar op zoek waren en heb jij ook goed de mogelijkheid om het verhaal op wat anders te brengen. Er zijn zoveel manieren om ze gerust te stellen en waar je toch jezelf geen gewetensgeweld hoeft aan te doen.

Heb je je weleens voorgesteld hoe het is om dement te zijn? Misschien een goed idee om het boek hersenschimmen van Bernlef te lezen. Mensen zijn de hele dag door vergeten waar ze zijn en waar ze mee bezig zijn. Als ik ooit dement bent, dan zou ik het fijn vinden als iemand mij zou vertellen dat alles goed komt en dat mijn man, vader, broer straks langskomt. Jij neemt het "liegen" veel te serieus. Het is niet liegen, het is meer meegaan in de wereld van iemand. Iemand leeft in een wereld waarin hun man nog leeft. Het is als een koude douche en een klap in je gezicht als iemand contant zegt: neej, je man is er niet, ja moeder komt je niet ophalen, je gaat niet naar school. Het is mensonterende om niet mee te gaan in hun wereld waar alles betrouwbaar is. Bovendien, de wereld die Jezus ons voorstelt was ook een waar de rest van de mensen zich geen voorstelling van konden maken. En je hoort Petrus ook niet zeggen: eigenlijk, feitelijk gezien kan dat niet.

Sammie

Ik denk dat het beter is om het aan te horen wat je moeder tegen je zegt en er niet tegenin te gaan door te zeggen dat je moeder wel veel bezoek heeft gekregen.Hierdoor kan je moeder zich niet begrepen voelen en dat is iets wat je toch niet wilt.
Je moeder is nl. al; lang vergeten dat er bezoek is geweest!

Was daar niet iets met de wet die er om de mens is en niet andersom?

Heeft Hij ons niet gezegd dat er twee geboden zijn? Heb God lief boven alles en je naaste als jezelf. Dat is toch het doel van al die wetten. Dat we God de eer geven en onze naaste zo behandelen als we zelf behandeld willen worden.

In de wet staat ook, dat we geen mes in iemands buik mogen zetten. Er wordt echter een uitzondering gemaakt als iemand een operatie moet ondergaan. In de Bijbel staat, dat we ons eerbaar moeten kleden. Ook hier kan met het oog op onze gezondheid een uitzondering worden gemaakt voor medische behandeling. David at de toonbroden uit de tempel met goedvinden van de priesters, die van mening waren, dat hiermee een hoger goed werd gediend.

Er is een groot verschil tussen het verzwijgen van de waarheid of vertellen van onwaarheid beij mensen die nog bij hun volle verstand zijn en het voeren van een gesprek met iemand die dement is.
Al naar gelang het stadium van de ziekte, kan dit geprek niet meer de functie van het overdragen van feiten hebben. Soms is het doel dat iemand zich veilig voelt.

Ieder van ons zal hier op een andere manier mee omgaan. Vaak kun je bij de waarheid blijven, maar in sommige gevallen is het gewoon wreed een oude vrouw met de gedachtenwereld van een klein meisje, 5 keer per dag te vertellen, dat haar moeder dood is. Dat komt net zo hard aan als bij een meisje van 4, al is ze het wat sneller vergeten.

Laten we proberen in ons dagelijks leven bij de waarheid te blijven, maar kwel geen mensen als ze niet meer bij zinnen zijn.

Nog een interessant antwoord van de dominee over liegen:
http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/1491/liegen-in-alle-opzichten-verboden-/

En dat je tegen een dementerende zegt: nee uw man leeft toch niet meer, dat zou ik ook nooit kunnen. Maar ik zou eromheen laveren, ik zou t niet kunnen om erin mee te gaan. Ik zou proberen af te leiden: u bent al lang aan t wachten he, zullen we even een rondje lopen, of een bakkie doen? Ik weet dat het vaak heel lastig is, heb er ook mee gewerkt. Maar ik zou niet meer zoals ik voorheen wel deed er totaal in mee gaan.
Maar zo zie je dat iedereen hier verschillend in is.
Wel vind ik dat als je ingewerkt wordt en het is zo gewoon om om overal in mee te gaan en mee te "liegen", dit wel pittig vind dat er geen andere manieren gevonden worden. Het wordt zo makkelijk om zelf niet meer te hoeven nadenken, maar enige creativiteit vind ik toch wel gewenst in de omgang met dementerenden.