Schoonmoeder met narcisme
Ds. M.W. Muilwijk | 8 reacties | 28-06-2012| 09:46
Vraag
Onze dochter is pas getrouwd. De schoonmoeder van onze dochter heeft een vorm van narcisme, wat al heel veel spanning heeft gegeven. Zij is nu behoorlijk ziek. Ik ben als schoonmoeder van haar zoon met een bloemetje op bezoek gegaan. Zij begon al snel over alle problemen die er zich hebben afgespeeld in de verkeringstijd. Ik werd steeds meer in een hoek gedreven. Na ruim een uur hield ik het niet meer uit en ben huilend en overstuur naar de buitendeur gegaan. Daar hield ze me tegen. Ik ben weer naar binnen gegaan. Ik heb nog een poosje gezeten. Toen ik weg ging, had ik ook medelijden met haar. Ze heeft geen vriendinnen. Ik heb haar omhelsd. Ze vroeg of ik gauw terug kwam. Dat heb ik beloofd. Ze zou dan niet meer over de verkeringstijd praten. Ik heb in m'n leven geleerd om niet met deze mensen in discussie te gaan. Nu weet ik niet hoe ik verder moet. Ze geeft eigenlijk onze dochter overal de schuld van. Toch kan ik deze vrouw niet laten barsten. Ze gaat misschien sterven. Onze dochter is nu erg boos en verdrietig, omdat ze over alles weer is begonnen tegenover mij. Vanaf de eerste dag dat ze bij hen in huis kwam ging het al mis. Het bezoek heeft mij helemaal leeggezogen, omdat je niets terug mag en kan zeggen. Ik ben daarna bij onze dochter geweest om te kijken of zij de 'minste' kan zijn. Toch is dat niet goed, merk ik. Dan gaat haar schoonmoeder haar gelijk krijgen, terwijl zij juist de brokken maakt, en kan ze op haar 'troon' blijven zitten. Ik vind het zo moeilijk. Ik wil aan onze dochter en schoonzoon niet het gevoel geven dat ik kies voor de (schoon)moeder.
Antwoord
Beste vragenstelster,
Als ik u situatie goed begrijp, bent u op bezoek gegaan bij de schoonmoeder van uw eigen dochter en u hebt beloofd weer terug te komen bij deze vrouw. De vrouw geeft uw eigen dochter de schuld van allerlei dingen. Uw dilemma is de keuze tussen uw eigen dochter en schoonzoon enerzijds, en de schoonmoeder van uw eigen dochter anderzijds. Door weer op bezoek te gaan bij deze vrouw, kiest u voor de schoonmoeder en tegen uw eigen dochter en schoonzoon: dit is de kern van uw dilemma, als ik het goed heb begrepen.
Het is voor mij de vraag of dit dilemma helemaal terecht is. Het lijkt mij persoonlijk namelijk wat kort door de bocht dat u deze schoonmoeder gelijk geeft in haar kritiek door op bezoek te gaan. Het is volgens mij evenmin zo dat u deze schoonmoeder gelijk geeft door niet tegen haar kritiek in te gaan. Ten derde betekent “de minste zijn” niet dat iemand over zich laat lopen, maar dat je niet op je strepen gaat staan of koste wat het kost gelijk wil krijgen.
Ik zo een weg willen wijzen dat dit dilemma overstijgt: er is mijns inziens namelijk geen sprake dat u voor of tegen iemand zou moeten kiezen. U kunt eerlijk richting uw eigen dochter en schoonzoon verwoorden dat naar uw mening de schoonmoeder geen gelijk heeft, maar het onrecht het onrecht laten. Wanneer uw dochter het onrecht naast zich kan neerleggen of eigenlijk in de handen van de Heere kan leggen (zie 1 Petr. 2:23), dan heeft dat een plaats. In die weg is uw dochter dan wel de minste. Maar u bent zeker geroepen om in gesprek met de schoonmoeder, niet de schoonmoeder tegen te spreken of met haar in discussie te gaan, maar wel om haar te houden aan wat afgesproken is, namelijk om niet meer over de verkeringstijd, maar ook niet over enige klacht over uw eigen dochter te spreken. Daar mag of moet u haar zeker wel op tegenspreken: onrecht mag niet ongehinderd zijn loop hebben.
Ik begrijp een beetje dat de pijn van vroeger uitpraten een onmogelijke zaak lijkt. Maar dan moet de pijn van het verleden ook de pijn van het verleden blijven. Uw dochter zal in die weg de minste moeten zijn, maar u zult wel ervoor moeten waken dat in een nieuw gesprek de pijn weer wordt opgerakeld. Daar mag u afspraken voor maken met deze schoonmoeder. Dan kunnen er wezenlijker gespreksonderwerpen aangesneden worden, namelijk hoe zij is onder haar ziek zijn en ziekbed. Als zij daadwerkelijk narcistische trekken heeft, kan mogelijk in deze weg gekomen worden bij haar werkelijke persoon, omdat narcisten namelijk vaak erg onzeker zijn.
In deze weg kunt u uw eigen dochter en schoonzoon de erkenning geven van het onrecht en de schoonmoeder erkenning geven voor haar persoon, zonder haar gelijk te geven in haar onrechtvaardige houding tegenover uw eigen dochter.
Ik hoop dat bovenstaande enige uitweg geeft in het dilemma dat ik in uw vraag meen te lezen.
Hartelijke groet en sterkte in deze moeilijke situatie,
M.W. Muilwijk
Dit artikel is beantwoord door
Ds. M.W. Muilwijk
- Geboortedatum:23-12-1980
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Aalst
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Als de schoonmoeder werkelijk een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, is dat een heel moeilijke situatie. U heeft al na een bezoekje gemerkt, wat een narcist met je kan doen. Uw dochter heeft al veel langer te maken met deze persoon en uw schoonzoon heeft het ongewijfeld niet gemakkelijk gehad met haar.
Laat uw eerste prioriteit zijn uw dochter te ondersteunen in haar moeilijkheden met deze vrouw. Narcisten komen namelijk zelden bij psychologische hulpverleners terecht, maar destemeer hun slachtoffers, namelijk iedereen uit hun omgeving. Ze kunnen uiterst goed manipuleren en weten de zaken te verdraaien, zodat je na een half uur niet meer weet wat waar is en wat niet.
Bovendien zijn mensen met deze problematiek meestal bijzonder wraaklustig. Ze vergeten nooit wat voor slechts er is gebeurd (uiteraard alles de schuld van de anderen) en verwachten van anderen dat ze zich perfect gedragen, verontschuldigen enz. Als deze mensen zich zelf toch eens aan de hoge eisen zouden houden die ze aan anderen stellen...
Hoe goed bedoeld ook, in gesprek gaan met een echte narcist over eventuele problemen in het verleden heeft voor deze persoon maar een mogelijke uitkomst: u zegt dat zij gelijk heeft en de anderen ongelijk. Zij wint, de anderen verliezen. Op die manier eindig je inderdaad aan het einde van je leven zonder vrienden. Ze zuigen inderdaad de energie op van anderen en het erge is, dat ze zich toch niet beter voelen, wat je ook doet. Het is nooit genoeg. Uw bloemetje was te goedkoop, u was niet aardig genoeg, u bent niet lang genoeg gebleven, u bent geen goed christen omdat u haar heeft tegengesproken, misschien werd u boos ('zie je wel het zijn allemaal huichelaars').
Er bestaan hier geen gemakkelijke oplossingen. Inderdaad kunt u gloeiende kolen op haar hoofd stapelen, maar of zij zich aan het einde van haar leven bekeerd, ligt in Gods hand. In ieder geval wordt niemand er beter van als zij uw goedbedoelde bezoekjes gebruikt om haar gelijk te halen. Als ze over vroeger begint, zeg dan: ik haal even een vaas uit de keuken voor de bloemen, het eerste kastje rechts hè? Als zij uw dochter aanvalt, zeg dan: ik zie dat de thee op is, zal ik u ook nog wat inschenken? En houd uw bezoek kort. Misschien ook stuurt u haar liever een kaart. Daar kunt u van alles op schrijven en zij kan u niet tegenspreken, bovendien kan zij uw wijze woorden dan nog eens doorlezen en zij kan u niet aanvallen (tenzij per brief, na ja).
Wat ik hiermee wil zeggen is: narcisten misbruiken de mensen die ze willen helpen, tenzij die mensen hiermee ervaring hebben en uitermate sterk in hun schoenen staan. U hoort daar niet bij, omdat uw hart er teveel inzit vanwege uw dochter. Geef uw medelijden aan diegenen die het nodig hebben en het verdienen: uw dochter en eventueel haar man.
Veel wijsheid en Gods zegen wenst DrJ.
P.S.
Pas alstublieft goed op uw dochter. Vaak zijn er in de familie meer mensen met dit persoonlijkheidsprobleem (hoewel dit niet zo hoeft te zijn). Zij heeft uw steun nodig en een man die achter haar staat
'Ze gaat misschien sterven' laat het misschien er maar af, ze gaat zeker sterven, net als wij allemaal.
Ik begrijp uw probleem wel, ik ken ook mensen met een narcistische inslag, dan moet je je eigen weg gaan, je kunt niet een narcist overtuigen van jouw gelijk. Vooral niet als je zelf een groot inlevingsvermogen hebt.
Op het eerste gezicht heeft een narcist een zeer sterk gevoel van eigenwaarde en straalt zelfvertrouwen uit. Vreemd genoeg is echter het tegendeel het geval. Narcisten hebben, meestal onderbewust, juist weinig gevoel van zelfwaarde en compenseren dit door zich als beter of belangrijker dan anderen te beschouwen. Dit wordt in het Engels wel de narcissistic paradox genoemd.
Om zich te beschermen tegen kritiek heeft een narcist niet veel aandacht voor de mening of de gevoelens van anderen en zo vaak een onderontwikkeld inlevingsvermogen. Het hebben van een narcistische persoonlijkheid kan daardoor een bezwaar vormen bij de uitoefening van bepaalde functies waarbij anderen dienen te worden beoordeeld.
Eigenlijk heeft ieder mens wel eens een licht narcistische inslag, maar als iemands gedrag er te sterk door bepaald wordt, kunnen er problemen met de omgeving ontstaan. Dan kan er sprake zijn van een psychische aandoening, bijvoorbeeld een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Ik wens u veel sterkte en God's zegen.
<i>Reageren op een antwoord is mogelijk mits de reactie iets toevoegt en niet in strijd is met het antwoord van de deskundige. Vraagstellers zijn niet gebaat bij tegenstrijdige reacties en bovendien vinden we het ongepast ten opzichte van de deskundige die zijn/haar vrije tijd ter beschikking stelt om onze bezoekers te helpen. Voor discussies is er het forum.</i>
Er is niets belangrijkers dan je als dochter gesteund weet door je moeder.
Ook uw schoonzoon heeft de steun van zowel zijn vrouw als haar moeder nodig, misschien is hij wel (ernstig) getraumatiseerd.
Ik begrijp dat u bij haar op bezoek bent gegaan, maar blijf neutraal en bij uzelf. Zodra dat laatste niet meer lukt, stap dan op. Als u haar gelijk geeft, strookt dat wel werkelijk met uw eigen gevoel?
Als u uw eigen dochter ook afvalt, voelen zowel uw schoonzoon als dochter zich door u verraden en daar maak je meer stuk mee dan je lief is.
<i>Reageren op een antwoord is mogelijk mits de reactie iets toevoegt en niet in strijd is met het antwoord van de deskundige. Vraagstellers zijn niet gebaat bij tegenstrijdige reacties en bovendien vinden we het ongepast ten opzichte van de deskundige die zijn/haar vrije tijd ter beschikking stelt om onze bezoekers te helpen. Voor discussies is er het forum.</i>
Persoonlijk ben ik altijd bang om iemand een etiket op te plakken, maar ik weet hier eigenlijk niet veel van af.
Met de aanleg heb je een grote kans het te ontwikkelen, omdat hoe een mens/kind met zijn omgeving omgaat bepaalde reacties uitlokt, die de aanleg die er is dan versterken. Laatst is een onderzoek uitgekomen, dat het ongeveer 60% erfelijk is.
M.a.w. Met de aanleg heb je grote kans het te krijgen, maar de mate waarin wordt ook door andere factoren (bijv. je omgeving) mede beinvloed.
Hiermee wil ik overigens absoluut NIET zeggen, dat het de schuld van de ouders is! (zie boven over de interactie v. erfelijkheid en omgeving).
Ik heb mijn vriend ook gewaarschuwd, herhaaldelijk zelfs, dat hij gemanipuleerd wordt. Het feit is dat mijn schoonmoeder ons al een jaar uit elkaar probeert te krijgen. (Ook met onchristelijke middelen.) Ik denk dat ik wel weet waarom. De rest van de schoondochters zijn perfecte meisjes die altijd haar haar zin geven. Ik zit helemaal niet zo in elkaar. Ik heb duidelijk eigen grenzen. Misschien ook een lichte vorm van narcisme. Dat zit elkaar natuurlijk helemaal tegen.
Nu is mijn vraag:
Mijn schoonmoeders kinderen (waaronder mijn vriend) hebben het helemaal niet door. Ik heb het mijn vriend verteld. En nu is er dus een trekkende beweging namelijk
schoonmoeder ik
Mijn vriend wordt nu de hele tijd thuis gehouden. En zijn moeder zit hem hele tijd te manipuleren. En mijn vriend vindt het heel belangrijk dat ik een goede relatie krijg met zijn moeder. Alleen, dat kan ik niet. Ik heb het herhaaldelijk geprobeert, maar telkens was het éven goed en dan begon ze weer. Maar dat snapt hij niet, want tegen hem doet mijn schoonmoeder natuurlijk heel schijnheilig.
Haar kinderen maken haar natuurlijk al heel lang mee. Vanaf dat ze geboren zijn wordt er al ingeprent dat zij haar zin moet hebben. Zou het kunnen dat ze niet beter weten, omdat ze niet anders gewent zijn? En dat ik daardoor niet tot mijn vriend door kan dringen? Want mijn vriend denkt serieus dat mijn schoonmoeder het beste met hem voor heeft door mij te treiteren en hem te manipuleren.
