Moeder is altijd angstig en negatief

Onze moeder heeft veel erge dingen meegemaakt, waardoor ze angstig is voor de buitenwereld. Ze wil geen psychologische hulp ervoor omdat dat toch niet helpt volgens haar. Ze heeft die angsten ook op ons als kinderen overgedragen. Ik heb zelf meerdere psychologen en hulpverleners gehad om van verschillende angsten af te komen. En gelukkig ben ik er grotendeels vanaf gekomen! Dat benoem ik ook naar haar, dat het echt helpend is. Nu wil ze ons heel klein houden en beschermen tegen de boze wereld. Dus als we iets willen doen is het: nee, dat kun je beter niet doen want... En dan komt er weer een angstreden. Ik doe het dan uiteraard wel.

Ze is ook heel negatief. Ze zegt bijvoorbeeld: wij durven niks. En daar bedoelt ze ons hele gezin mee. Dan zeg ik: ik durf echt wel bijna alles, maar dat wil ze gewoon niet geloven. Het kost heel veel energie en als ik er geweest ben/haar gesproken heb, voel ik me leeggetrokken en boosheid/verontwaardiging over haar gedrag. Ik ga er regelmatig tegenin, behalve wanneer ik te geschokt ben door wat ze zegt, maar dat helpt helemaal niets. Hoe kan ik hier mee omgaan?

Dit is vooral een forum voor vragen op pastoraal gebied. Deze vraag zou misschien eerder thuishoren in een krant of ander magazine. In een vraagrubriek over sociale of relationele vragen, zoals: wat moet ik doen als... Maar goed, als pastor doe je ook wel eens wat algemeen menselijke en sociale ervaring op ;-) Vooruit dus maar...

Ik zie dat het contact met uw moeder veel spanning en frustratie oproept. Bovendien heb je herhaaldelijk en duidelijk tegenover haar uitgesproken dat je dit niet wilt en dat je haar aanraadt hulp te zoeken. Dit lijkt me het beste wat je hebt kunnen doen. Nu komt er echter een moment dat je een grens voor jezelf moet gaan trekken.

De vervolgstap kan dan zijn, dat je aangeeft dat hier een grens voor jou ligt. Je kunt dan zeggen: “Ik heb dit meermalen besproken, gezegd dat ik hier genoeg van heb, het moment nadert dat ik afstand ga nemen. Je hebt veel nare dingen meegemaakt, ik snap dat je daardoor beschadigd bent, maar ik wil niet langer dat je mij ermee belast, want ik ga er anders mee om en maak andere keuzes. Als je telkens zulke negatieve dingen zegt en mij belast met jouw angst, kan ik niet meer met je omgaan op de manier die ik als positief en goed zie. Daarom zal ik wat meer afstand gaan nemen, door de contactmomenten te beperken tot één uur per keer. Alleen zo kan ik contact met je houden, zo niet dan kan ik dat niet langer dragen. Of je dit nu begrijpt of niet, ik moet hier een streep trekken voor mezelf.”

Het is niet anders, dit is het enige dat ik kan adviseren en mijns inziens ook het enige dat werkt. Uiteraard doe je dit met volledig respect voor je moeder, ook gezien in het licht van het vijfde gebod. Op deze manier duidelijk tegen haar zijn is beslist geen gebrek aan respect, integendeel misschien zelfs, je neemt haar volledig serieus. Bid voor haar dat ze goede hulp zoekt. Is het niet bij een professionele hulpverlener, dan wel bij een wijze persoon in de kerk, of wat dan ook. Zo'n persoon zou ik niet kiezen uit de directe familiekring, omdat genoemde nare dingen misschien in die kring zijn gebeurd of bekend zijn, zodat men daarover mogelijk al een idee of zelfs oordeel heeft. Een 'derde' is dan neutraler en objectiever en kan juist daardoor haar meer 'bij de hand nemen'.

Als je bovenstaande overweegt, bid dan voor jezelf om rust en moed om dit liefdevol en tegelijk duidelijk aan de orde te stellen. Duidelijkheid, dingen uitspreken, helpt doorgaans het beste. Zwijgen of er omheen draaien werken averechts. Veel liefde en wijsheid gewenst.

Ds. K. van den Geest