Puriteinen boven hedendaagse christelijke boeken

Ik hoor vaak dat er aangeraden wordt om boeken van de puriteinen te lezen. Wat is daarin te vinden dat je ze zou verkiezen boven hedendaagse christelijke boeken? En welke zou u concreet aanraden om kennis mee te maken? Het zijn toch vaak dikke boeken en lastiger te lezen.

Je hoort vaak dat er aangeraden wordt om boeken van puriteinen te lezen en vraagt je af waarom dat is. Nu kan ik niet voor anderen spreken, maar ik kan wel delen waarom ik de puriteinen zo waardeer (ik reken de Schotten zoals Boston en de Erskines ook onder de puriteinen):

1. Puriteinen zijn direct: ze spreken je als luisteraar/lezer direct aan. Het is geen beschouwende prediking over hoe het is of hoe het gaat. (Het niet meer direct aanspreken van luisteraars gaat weg binnen de kringen van het hypercalvinisme in de 18e eeuw in Engeland).
2. Puriteinen zijn praktisch: ze maken veel praktische toepassingen (of ‘gebruiken’ zoals ze dat vaak noemen) die je vermanen, uitnodigen of je oproepen tot zelfonderzoek.
3. Puriteinen zijn pastoraal: heel concreet gaan ze in op alle vragen die er kunnen leven. Vaak worden ook tegenwerpingen genoemd waar ze vervolgens weer op ingaan.
4. Puriteinen zijn warm: ik proef als ik de puriteinen lees dat de liefde van Christus hen dringt. Ze zijn bewogen met hun hoorders en willen niets anders dan hen bij Christus brengen.
5. Puriteinen zijn ruim: ze preken een Bijbels aanbod van genade. Dat is ruim en gericht aan de grootste zondaren. Ze zijn hier heel evenwichtig in en durven het ruime aanbod en het gebod om dit aan te nemen voluit te laten staan naast het afwijzen van de vrije wil en de noodzaak van het werk van de Heilige Geest.

Niet alle puriteinen zijn hetzelfde natuurlijk. Ik zeg hiermee ook niet dat er geen hedendaagse christelijke boeken zijn die aan deze criteria voldoen. Maar de puriteinen staan buiten de hedendaagse verdeeldheid en worden over het algemeen breed gewaardeerd en niet als verdacht gezien.

Je vraagt hoe je het beste kunt kennismaken met de puriteinen. Je geeft terecht aan dat het vaak dikke boeken zijn die niet altijd eenvoudig te lezen zijn. Als eerste introductie kan ik je van harte de boekjes van Jeroen Kriekaard aanraden. Zijn boekjes zijn vereenvoudigde samenvattingen van bekende puriteinse boeken gericht op jongeren, maar voor ouderen ook heel geschikt. Hij schrijft in vraag-en-antwoord formaat waarbij je korte stukjes kunt lezen.

Voor wie niet terugschrikt van een dik boek en wat meer de diepte in wil raad ik aan om de preken van James Durham over Jesaja 53 te lezen. De Stichting Gereformeerd Erfgoed heeft een goed leesbare hertaling uitgegeven. De voetnoten geven goede extra uitleg. In deze 72 preken wordt de kern van het Evangelie helder uitgelegd. De vijf punten die ik hierboven noem zul je zeker herkennen in dit boek. Ik besef dat een boek van bijna 1000 pagina’s niet voor iedereen is weggelegd. Maar uit persoonlijke ervaring kan ik vertellen dat een preek per dag (ongeveer 12 pagina’s) in je stille tijd heel zegenrijk kan zijn.

Van harte Gods zegen toegebeden,

J. den Haan