Moeder wil me klein houden

Ik draag een zware last met me mee en weet niet hoe ik hier mee om moet gaan. Ik ben een vrouw van middelbare leeftijd met een heel gelukkig huwelijk. Al sinds mijn kindertijd speelt er parentificatie. Mijn ouders verloren een kindje, mijn vader kreeg een ongeluk waardoor hij arbeidsongeschikt raakte en mijn moeder heeft een jeugd vol mishandeling gehad. Al deze dingen drukten een stempel op ons gezin en ik had als kind altijd het gevoel dat ik mijn ouders gelukkig moest maken. Er hing vaak een zwaarmoedige sfeer en daar kon ik niet tegen en ging dan proberen hen te behagen.

Er werd ook altijd gezegd als ik iets anders wilde of deed dan mijn ouders verwachtten, dat ik ze teleurstelde. Dus ik deed wat ze vroegen. Ik koos de vriendschappen die zij wilden, volgde de opleiding die ze verwachtten en zelfs in het kiezen van een partner werd de keuze behoorlijk gestuurd. Mijn zus, was minder volgzaam, wat haar dus ook letterlijk klappen opleverde. Zelfs één keer werd mijn moeder zo boos dat ze met de hak van haar pantoffel op mijn zus haar rug ging slaan. Daar stond ik smekend bij of ze alsjeblieft wilde stoppen.

In mijn getrouwde leven bleef ik nog lang doen wat mijn ouders graag wilden. Want ook nu levert een andere mening op dat ik eerst een stiltebehandeling krijg en later de beschuldiging dat ik zo anders geworden ben en dat ze niet kunnen wennen aan mijn ‘nieuwe’ ik. Mijn moeder probeert altijd op de eerste plaats te staan bij mij (en anderen). Lukt dat niet, dan brandt ze die persoon volledig af, die is dan afgeschreven. De laatste jaren probeert ze ook steeds mijn vader zwart te maken, zodat ze misschien meer aandacht krijgt.

Mijn vader is in alles altijd de grote afwezige, doet wat mijn moeder wil en maakt uit zichzelf nooit contact met mij of mijn zus. Mijn moeder laat vaak haar ongenoegen merken dat ze niet voldoende zeggenschap meer over me heeft en probeert me dan te raken door te zeggen dat ik maak dat haar leven verdrietig is. Ze probeert me steeds een schuldgevoel aan te praten, wat haar helaas ook lukt.

Ik heb drie keer een therapie gevolgd om hier mee om te gaan,  maar het lukt me niet. Ik heb veel chronisch lichamelijke klachten en er wordt steeds gezegd dat dit te maken heeft met een trauma en dat geloof ik zelf ook. Maar hoe kom ik hier van af? Ik probeer nu wat afstand te nemen door ze niet uit te nodigen, maar dan blijft er een stemmetje in mijn hoofd zeggen: nu leven ze nog, dus je moet goed voor ze zijn. Maar deze situatie van steeds aantrekken en afstoten (want als ik een tijd niets laat horen komt er een charmeoffensief totdat ik weer toehap en ze uitnodig) kan ik niet meer verdragen.

Mijn huwelijk lijdt eronder doordat ik dag aan dag aan het piekeren ben hierover en onder schuldgevoel gebukt ga. Ik kan hier ook niet met een predikant over spreken. Ik zou ook geen ambtsdrager weten waar ik dit mee zou kunnen bespreken. Ik ben ook bang dat “eert uw vader en moeder” al snel het antwoord zal zijn. Graag zou ik horen hoe ik uit dit drijfzand kan komen voor ik kopje onder ga... 

Beste mevrouw,

Het valt zeker niet mee zoals u uw thuissituatie beschrijft en vooral ook hoe dat nog steeds doorgaat. U schrijft ook dat u drie keer therapie hebt gevolgd. En dat dat niet heeft geholpen. Het is ook niet makkelijk om onder het juk van  vroeger uit te komen. U hebt daar uw leven lang onder gezeten. Altijd geprobeerd vooral uw moeder maar te behagen en het gaat nu nog steeds door in uw huwelijk. Die houding van u is zich zelfs helemaal gaan inbranden in uw gedachtewereld waarin uw moeder altijd op de eerste plaats komt en u ergens achteraan bungelt. Altijd maar één ding: Hoe zorg ik ervoor dat mijn moeder zich goed voelt, dat ze niet boos wordt. En natuurlijk heeft een kind niets liever dan dat het thuis goed en gezellig is maar dat mag niet gaan ten koste van alles. Je moet je naaste liefhebben als jezelf, maar er staat niet dat je je naaste lief moet hebben ten koste van jezelf. Dat is een groot verschil.

In de Bijbel staat in Genesis 2: 24: “Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten; en zij zullen tot één vlees zijn.” Maar dat geldt ook voor de vrouw. Ook een vrouw zal haar vader en moeder moeten verlaten en haar man gaan aanhangen, enz. Het is dus echt Bijbels om wat meer afstand van uw moeder te nemen. Niet breken, want dat staat er ook niet, maar wel voldoende afstand nemen. En in Efeze 5:31 staat het zelfs nog een keer. In Efeze 6:4 staat: “En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op.” Dat geldt uiteraard ook voor de moeders.

Ik vind dat je moeder echt op een verkeerde manier bezig is naar jou toe. Ze wil je klein houden. Hoe los je dit nu op? In wezen zul je dit toch echt zelf moeten willen en gaan doen. Je zult toch echt zelf meer afstand moeten nemen. Er zijn geen toverformules voor om dat te bewerkstelligen. Je kunt nog zoveel therapieën volgen, maar uiteindelijk moet jij het zelf gaan doen.

Toen ik je vraag aan het lezen was, dacht ik, wat zou het goed zijn als je moeder deze vraag te lezen zou krijgen. Het staat er allemaal zo duidelijk in wat jou bezighoudt. Zou je dat durven? Ze zal het misschien ontkennen, maar zo heb jij het echt beleefd en net zou goed zijn als ze dat eens op papier te lezen kreeg.

Je bent nu zelfs zover dat je haast geen andere uitweg meer ziet dan om te breken. Nu vind ik breken met je familie heel erg ingrijpend. Dat is wel het allerlaatste wat je zou moeten doen, denk ik. Maar meer afstand houden moet wel kunnen.
   
Eigenlijk ben je er de hele tijd mee bezig wat je niet meer zou willen doen ten aanzien van je moeder. Zou je het ook niet om kunnen draaien en er eens over nadenken wat je nog wèl zou willen doen. Je zegt dat je afstand probeert te nemen door haar bijvoorbeeld niet meer uit te nodigen. Dat houd jij niet vol omdat je dan weer hevige schuldgevoelens krijgt. Kun je niet veel beter overdenken wat je nog wèl zou willen. Bijvoorbeeld dat je haar één keer in de veertien dagen een uur bezoekt? Ik geef maar een voorbeeld. Maar daar moet je je dan zelf ook echt aan houden. Dat je zelf de regie neemt! Dat je haar bijvoorbeeld één keer in de week een half uurtje belt en dan ook echt niet langer en niet vaker. Ik noem maar wat voorbeelden. Je moet daar goed over nadenken. Misschien het zelfs wel opschrijven en je er dan ook echt aan houden. Je kunt tegen jezelf zeggen wat je niet meer wilt doen, maar is het niet veel beter om je af te vragen wat je nog wel zou willen doen? Als je moeder dan toch belt, moet je zeggen: “Ma, we hebben afgesproken dat ik donderdagmiddag -om maar wat te noemen- zou bellen en daar wil ik mij ook aan houden. Tot donderdagmiddag.”

Dus positief invullen wat je nog wel wilt doen. Probeer zo langzaam maar zeker steeds meer een eigen zelfstandige weg in te gaan. Het zal een leerproces zijn, maar ik denk dat het goed is dat je er aan begint.

Gelukkig heb je zelf een gelukkig huwelijk. Probeer ook daar meer mee bezig te zijn door samen eens even weg te gaan en wat te drinken op een terrasje als het mooi weer is. Dat geeft een goed gevoel en dan komen als vanzelf de moeilijke dingen wat meer op de achtergrond te staan.

Ik wens je veel wilskracht toe en hoop van harte dat het zo gaat lukken.

Alie Hoek-van Kooten