Verschil tussen bevindelijk en charismatisch

Ds. A. de Lange | Geen reacties | 15-04-2025| 10:57

Wat is precies het verschil tussen bevindelijk en charismatisch? Ik zie natuurlijk de verschillen in invulling van de kerkdienst tussen de verschillende kerken die zich een van beide namen toe-eigenen en beide lijken het een soort scheldwoord te vinden van de ander. Echter, beide hanteren een persoonlijke beleving. Dat hoor ik bij beide ook terug (vrienden/ familie zowel in evangelische bewegingen als in reformatorische kringen). Het lijkt wel alsof ze zich erop beroemen dat ze bevindelijk zijn en vervolgens de charismatische beweging (die uitgaat van hetzelfde principe van persoonlijke beleving) verfoeien. En andersom.

Ondanks de grote verschillen die ik merk in de samenkomsten, lijken ze juist heel veel op elkaar in mijn beleving. Veel meer dan 'tussenkerken' bijvoorbeeld de PKN. Ze zijn beide wat aan de radicale kant wat betreft noodzaak van bekering, Jezus als enige weg, eeuwige hel, alleen door genade, uit geloof, etcetera. Geen 'halve christenen' zoals ik in sommige andere kerkverbanden opmerk, maar een volledige toewijding aan God.

Wat is precies het verschil tussen bevindelijk en charismatisch? Boeiend dat je die vraag stelt vanuit de vele overeenkomsten die je ontwaart tussen de beide groepen: namelijk dat ze beiden de noodzaak van bekering benadrukken, Jezus als de enige weg, dat ze een eeuwige hel leren, dat je alleen door genade zalig wordt, en enkel door geloof, dat je geen halve christenen moet zijn, maar in volledige toewijding aan God moet leven. 

Het is altijd goed om bij de verschillen die je ontwaart de overeenkomsten niet te vergeten. Want die zijn er. En het zijn belangrijke zaken waarin de beide groepen overeenkomen. Je signaleert zelf al dat er beslist een verschil in ‘sfeer’ geproefd kan worden als je de diensten van beide groepen meemaakt. In de diensten van bevindelijke groepen gaat het ingetogener toe, worden er alleen Psalmen gezongen, terwijl het er in de diensten van charismatische groepen opgewekter aan toegaat en er veel vrije liederen gezongen worden. Maar is er ook een diepgaander verschil? Zeker is dat er. Ik denk dat je dit kunt benoemen met de volgende punten:

1. In de bevindelijke groepen wordt de nadruk meer gelegd op het werk van God in het komen tot geloof, het gaat in de prediking vaker en dieper over Gods verkiezing en het overtuigende werk van de Heilige Geest van de zondaar in het komen tot Jezus, terwijl in de charismatische groepen de nadruk meer ligt op de verantwoordelijkheid van ons mensen, het evangelie dat tot ons allen komt en de eigen keuze van de mens voor of tegen Jezus. 

2. In charismatische groepen wordt de doop met de Geest gezien als een extra ervaring bovenop wedergeboorte en komen tot geloof, waarbij in bevindelijke groepen de doop met de Geest gezien wordt als samenvallend met wedergeboorte en komen tot geloof. 

3. In charismatische groepen wordt meer aandacht gegeven aan de gaven van de Geest (charismata) die iedere gelovige ontvangt, waarbij de verwachting is dat iedere christen in principe alle gaven ook ontvangt en mag benutten: dus niet alleen die van dienen en helpen, profetie, onderscheiding van geesten, maar ook die van spreken in tongen het uitleggen ervan en ook het verrichten van krachten en genezingen.
 
4. In bevindelijke kringen is gewoonlijk de doop van zuigelingen het gebruik, terwijl in charismatische kringen de doop volgt op het komen tot geloof. 

Ik moet bij dit alles wel een aantal nuanceringen aanbrengen. De eerste nuancering is, dat bevindelijke en charismatische groepen bepaald niet eenduidig zijn. Soms lijkt het ook in deze kringen: zoveel hoofden, zoveel zinnen. Kom je in de ene bevindelijke kerk, dan is er wat betreft leer en sfeer soms al heel wat verschil met een volgende bevindelijke kerk. En zo is het ook met charismatische groepen. 

Verder blijft het in kerken en groepen door de tijd heen niet altijd hetzelfde. Charismatische groepen zijn van lieverlee weer wat richting de kerk gegroeid. Terwijl in bevindelijke groepen soms toch ook sommige evangelische invloeden zijn gekomen. Vroegere verschillen worden wat vloeiend. In mijn jonge jaren werden Pinkstergroepen in onze Hervormde gemeenten voor het gemak ‘sekten’ genoemd: ze hoorden bij de onwettige afsplitsingen van de kerk, waar je soms wel wat van kon leren, maar die beslist onjuist waren en waar je bij vandaan moest blijven. Wie heeft het tegenwoordig nog over ‘sekten’?

Verschil blijft er bestaan. Niet alleen tussen bevindelijke en charismatische groeperingen, maar ook binnen de groepen zelf. Belangrijk is om elkaar te zoeken. Voor het gemak wordt vaak gezegd, dat we allemaal dezelfde Bijbel hebben. Als we die Bijbel in alle kerken en groepen serieus nemen hebben we onder andere allemaal de opdracht om “de geesten te beproeven of ze uit God zijn” en om “de ander uitnemender te achten dan onszelf.” Daar hebben we een zware klus aan. Wie oprecht en van harte meeleeft en meedoet in de kerk weet dat bij ervaring. Alleen als je op afstand kijkt naar kerken en groepen kun je ervan uit proberen te gaan dat er weinig verschil is. Kennelijk probeer jij zelf de verbinding te vinden. Van harte sterkte toegewenst daarbij. 

Nieuw-Lekkerland,
Ds. A. de Lange

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A. de Lange

• Geboortedatum:
  06-03-1960
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Nieuw-Lekkerland
• Status:
  Actief

201 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven