Niet willen zingen voor de koning
Redactie Refoweb | 56 reacties | 24-03-2025| 08:40
Vraag
Afgelopen week werd ik door onze ouderling gebeld met de mededeling dat ik op tweetal kom voor het ambt van diaken. Nu ben ik ten volle bereid mijn verantwoordelijkheid te nemen, maar ik zit wel met een gewetensvraag. In onze gemeente is het gebruikelijk dat na Koningsdag het Wilhelmus wordt gezongen als eerbetoon aan de koning. Dat is iets wat tegen mijn principes ingaat en waarvan ik ook niet geloof dat het vanuit de Bijbel uit te leggen of te verdedigen is. Ik heb dit meermaals bij de kerkenraad aangegeven, maar nooit een ander antwoord gekregen als: “We vinden het een mooie traditie.” Omdat ik me (als ik verkozen word) ook verantwoordelijk zal voelen voor het beleid van de kerkenraad, is dit voor mij in mijn overwegingen een behoorlijke belemmering om ja te zeggen op dit ambt.
Ik besef heel goed dat het Wilhelmus op papier ná de dienst gezongen wordt, maar met die uitvlucht kom ik met mijn geweten niet weg. Zijn er meer mensen die hier tegenaanlopen? En is er een mogelijkheid om het ambt wél op me te nemen, maar voor deze specifieke dienst een tijdelijke ontheffing te krijgen? En voor de duidelijkheid: het gaat me niet om het Wilhelmus an sich, want op 4 en 5 mei kan ik dat uit volle overtuiging meezingen. Maar niet ter ere van een aardse koning.
Groet, een potentieel (want nog niet verkozen) kerkenraadslid.
Antwoord
Wij vonden deze bijbelteksten:
“Zijt dan alle menselijke ordening onderdanig, om des Heeren wil; hetzij de koning, als de opperste machthebbende; hetzij de stadhouderen, als die van hem gezonden worden, tot straf wel der kwaaddoeners, maar tot prijs van hen die goed doen. Want alzo is het de wil van God, dat gij, weldoende, de mond stopt aan de onwetendheid der dwaze mensen. Als vrijen en niet de vrijheid hebbende als een deksel der boosheid, maar als dienstknechten van God. Eert een ieder; hebt de boederschap lief; vreest God; eert de koning” (1 Petrus 2 : 13-17).
“Mijn zoon! vrees den HEERE en den koning; vermeng u niet met hen, die naar verandering staan” (Spreuken 24:21).
Lees ook de onderstaande artikelen voor meer informatie:
Dit artikel is beantwoord door
Redactie Refoweb
Bijzonderheden:
Mailadres: vragen@refoweb.nl
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Het zal vaker gebeuren dat de kerkenraad iets besluit waar je zelf net iets anders over denkt. Dat is niet anders.
Maar besluiten waar jij net iets anders over denkt moet je loyaal tegemoet treden.
Dus niet,bijvoorbeeld, de kerk verlaten als het volkslied wordt gezongen.
Antwoord: Dat laatste zou weleens een verstandig besluit kunnen zijn. Immers: bij twijfel niet inhalen. Bovendien is een kerkelijk ambt een Goddelijke roeping. In jouw overwegingen missen we dat aspect. Wat je wel helder aangeeft is dat je jouw geweten -gebaseerd op een politiek (republikeins) principe- belangrijker acht dan wat Gods Woord zegt over gehoorzaamheid aan het gezag. (Die laatste vorm van gehoorzaamheid kan overigens ook aan een president zijn als daar op dat moment sprake van is. Maar dat terzijde.)
Als ieder kerkenraadslid zijn eigen principes en geweten belangrijker acht dan de mores (al dan niet kerkrechtelijk vastgelegd) in een gemeente, dan wordt het een ordeloze chaos. Ongetwijfeld zijn er meer zaken waar individuele kerkenraadsleden moeite mee hebben: zangtempo, liturgie, kleding, Bijbelvertaling, enzovoorts. Wie van middelmatige kwesties een halszaak maakt, voldoet niet aan wat Paulus in de brief aan de Filippenzen schrijft: “Doe niets uit eigenbelang of eigendunk, maar laat in nederigheid de een de ander voortreffelijker achten dan zichzelf.” Hoeveel temeer zou dat niet moeten gelden voor een ambtsdrager?
Wel vreemd trouwens dat je in je eerste vraag nog duidelijk maakt wel uit volle overtuiging het Wilhelmus (het eren van de koning) mee te kunnen zingen op 4 en 5 mei. Dat is dan toch een wonderlijke spagaat voor een republikein, om het maar eens vriendelijk uit te drukken.
In hoeverre persoonlijke principes belangrijker zijn dan bepaalde gebruiken in een plaatselijke gemeente, zal per gemeente en kerkgenootschap verschillen. Die vraag moet je (zonder ook nog eens het kerkverband te noemen) daarom niet hier stellen, maar bij je eigen kerkenraad.
Nog een laatste advies mocht je deel blijven uitmaken van het tweetal: maak voorafgaand aan de stemming duidelijk aan de lidmaten van de gemeente dat je niets hebt met het koningshuis. Dan lost jouw probleem zich vanzelf op…
@redactie:
Het feit dat mijn eventuele verkiezing een Goddelijke roeping is staat voor mij buiten kijf.
Dat in de eerste plaats.
Daarnaast wordt geinsinueerd dat ik niet rtouw zou zijn aan het gezag. Dat is pertinent onjuist, het enige punt is dat ik niet ter ere van een mens wil zingen. En daarmee ga ik nergens tegen het gezag in, want er is niet van hogerhand geeist dat in kerken het volkslied gezongen moet worden ter ere van het Oranjehuis.
Dat ik het Wilhelmus wél kan meezingen op 4 en 5 mei heeft er mee te maken dat het Wilhelmus op dat moment wordt ingezet als het Nederlandse volkslied. Op dat moment zing ik het omdat ik dankbaar ben voor de bevrijding van ons land van het Nazisme.
Het zingen van ons volkslied op 4 of 5 mei is voor mij dus van een andere orde dan het zingen van datzelfde lied bij een verjaardag van een lid van het koningshuis of een internationale sportwedstrijd.
En de meeste mensen in de gemeente waar ik lid van ben weten hoe ik hier in sta. Het is blijkbaar geen belemmering geweest om mijn naam níet te noemen.
@Prisma:
Je schrijft dat het niet goed is om weg te lopen bij het Wilhelmus.
De enig andere mogelijkheid die ik dan overhoudt is om die ochtend maar helemaal niet naar de kerk te gaan. Lijkt je dat een betere optie?
Ik heb deze vraag ook bij de kerkenraad neergelegd, maar hun antwoord is: "het is traditie, en er zijn mensen die het wél waarderen".
Zodoende mijn vraag hier...
Vreemd
Ik denk dat de redactie je een wijs advies geeft en bedanken, mocht je gekozen worden.
Je kunt toch gewoon niet meezingen wanneer het volkslied gezongen wordt?
Zoals jouw kerkenraad aangeeft, is het een traditie. Dat betekent dat het vanuit de gemeente met een bepaalde mate van zorgvuldigheid moet worden benaderd, maar het wordt niet als een principieel punt beschouwd.
Het is juist de taak van een kerkenraad om met dit soort verschillen binnen de gemeente om te gaan en ruimte te laten voor diverse opvattingen. Als deze aanpak je niet ligt, kan bedanken inderdaad een betere optie zijn.
Het Wilhelmus is voor mij ons volkslied, en dat kan ik als Nederlander voluit meezingen op het moment dat het ook daadwerkelijk als volkslied wordt ingezet.
(Voor de duidelijkheid: ons volkslied bestaat alleen uit het eerste en het zesde couplet)
Op het moment dat bij ons in de gemeente dit lied gezongen wordt ter ere van Willem Alexander ligt dat voor mij principieel anders.
@Prisma
Ik weet heel goed dat ik, als ik in dit ambt kom te staan, meermaals besluiten zal tegenkomen waar ik niet achter kan staan.
Als ik zie dat onze kerk momenteel dreigt te scheuren vanwege vrouwen in de ambten en bevestigingen van homo-relaties doet me dat oprecht pijn.
Wat echter opvalt in die discussie is dat beide partijen zich op de Bijbel (menen te) beroepen, en dat is iets wat in deze discussie ontbreekt.
En natuurlijk zijn er teksten geplaatst waarin staat dat je de keizer (lees: koning) moet eren, maar er staat nergens dat je dat dient te doen door na zijn verjaardag na de dienst voor hem te zingen.
@Prisma
Mijn pijn bij het koningshuis zit hem vooral in de rol die ze rond WOII gespeeld hebben. Mede daardoor is mijn vader vaderloos opgegroeid, wat later ook mijn jeugd behoorlijk beinvloedt heeft.
Daardoor kan ik niet "gewoon niet meezingen", omdat het mij oprecht pijn doet als ik deze lofzang moet aanhoren.
Ik verlaat al 15 jaar de dienst vóór dit moment, en ik zie niet hoe ik dat zou moeten veranderen.
En inderdaad, ik denk dat dit een goede reden is te bedanken voor het ambt.
Maar (nog voor de verkiezingen) ik heb er op een bepaalde manier nog geen "rust" in gevonden.
Je schrijft:
“En natuurlijk zijn er teksten geplaatst waarin staat dat je de keizer (lees: koning) moet eren, maar er staat nergens dat je dat dient te doen door na zijn verjaardag na de dienst voor hem te zingen.“
Nee dat klopt. Maar er staat ook nergens in een tekst dat je als diaken met een rammelend (of ritselend) zakje door de kerk moet lopen om de centen en biljetten op te halen.
Ik bedoel hiermee, je haalt principe en praktijk hiermee voor jezelf door elkaar.
Enne… nu noem je alsnog wel heel erg expliciet hét kerkverband waar het om gaat…
Alle goedbedoelde teksten die hier weer over en weer worden gesmeten snijden overigens geen hout omdat onze koning nu eenmaal niet onze hoogste wereldse majesteit is, die eer valt te beurt aan ons parlement met ons kabinet als uitvoerende instantie. Hoe daar in (ge)reformatorische kring over wordt gesproken stemt over het algemeen niet overeen met hoe de bijbel spreekt over “de overheid die ons van God gegeven is” Bid daarom maar voor Premier Schoof als voorman van onze regering. Ik neem aan dat niemand het overigens in zijn hoofd haalt om het volkslied op de zondag na zijn verjaardag te vieren.
Het gedweep met het koningshuis heeft mij altijd verbaasd. WA geeft geen openbaar getuigenis van zijn Godsvertrouwen en zijn vrouw is katholiek. Ook van de Vader des Vaderlands is het maar zeer de vraag of hij ooit wel “gereformeerd” is geweest. De man was zeker voor vrijheid van godsdienst maar verzette regelmatig de religieuze bakens, liet een echtgenoot krankzinnig verklaren omwille van een andere vrouw en reed geregeld een scheve schaats.
Terugkomend op de vraag: ik zou het ambt met vrijmoedigheid aanvaarden wanneer de roeping wordt gevoeld en bij de traditionele zang van het volkslied de kaken op elkaar houden.
(Goed dat vragensteller trouwens opmerkt dat ons volkslied slechts de coupletten 1 en 6 van het Wilhelmus bevat. Ander weetje: een volkslied kent geen voorspel en wordt direct ingezet)
Als dit "Als ik zie dat onze kerk momenteel dreigt te scheuren vanwege vrouwen in de ambten en bevestigingen van homo-relaties doet me dat oprecht pijn." speelt in jouw kerk / jouw gemeente kan het mogelijk ook je roeping tot het ambt versterken om zo een bijdrage te leveren aan de besluitvorming op deze onderwerpen.
Lijkt mij veel malen belangrijker dan het al dan niet iets zingen voor koning Willem-de-laatste.
Als ik tijd heb lees/kijk ik wat er allemaal speelt in/rondom ons koningshuis.
Soms moet ik lachen. Waar maken de (verslaggevers) zich druk om (hoedjes, kleding, baardje, gezichtsuitdrukkingen blablabla).
Maar ik vind/vond bijv. koning(innen)dag altijd best leuk. Sowieso een vrije dag, niet te versmaden!!
En in mijn oren heeft het Wilhelmus een leuk melodietje, dus te pas en te onpas zing ik het gezellig mee, zoals ik vroeger de kinderliedjes mee galmde.
Het bezorgt me een wij-gevoel, een verbinding die ik niet kapot wens te analiseren op zaken die op dat moment helemaal niet spelen en/of bedoeld worden.
In mijn ogen redelijk bizar om een BIJZAAK zo principieel te benaderen dat het om een "christelijke" HOOFDZAAK lijkt te gaan.
Dan heb ik meer begrip voor politieke en geschiedenis argumenten.
En verder herinner ik mij dat W.A. via een publieke "belijdenis des geloofs" officieel lid van de Nederlandse Hervormde Kerk is.
Dat zijn vrouw Maima R.K. is zegt natuurlijk niets over haar Godsvertouwen.
R.K. is dan wel niet ''gereformeerd'' (incl. de vele gereformeerde ''fundamentele'' verschillen), maar wel christelijk.
En bij mijn weten heeft Maxima voor hun huwelijk toegezegd dat hun eventuele kinderen hervormd zullen worden opgevoed.
En of je nou wel of niet voor het konginshuis wilt zingen, op welke plaats en bij gelegenheid dan ook: laat iedereen daarin lekker vrij zonder hem/haar of ''de'' kerk (impliciet) te veroordelen.
Maar misschien is je mond houden toch nog wel een optie. Ik zeg met opzet niet “gewoon je mond houden”, want dat lukt je niet, zeg je. Maar misschien lukt het wel om met pijn in je hart je mond te houden en die pijn ondertussen in gebed bij de Heere te brengen? Er zijn veel meer momenten in de kerk waarop mensen pijn ervaren vanwege persoonlijke omstandigheden. Sommige kinderloze mensen kiezen ervoor om niet naar een doopdienst te gaan, velen komen wel ondanks (of met) hun pijn. Nu denk je misschien: maar dat is geen principiële kwestie. Je kunt ook met pijn in je hart de overdoopdienst van een kind bijwonen, of misschien een kerkelijke bevestiging van een homohuwelijk. Daarmee wil je toch ook niet zeggen dat je het eens bent met de keuze van de ander? Iets anders zou zijn dat je als kerkenraadslid verantwoordelijkheid zou moeten dragen voor zo’n dienst.
Omdat het na de dienst is zou ik het als een middelmatige zaak zien. Als kerkenraadslid zul je vaker besluiten moeten nemen over dingen waarover de meningen verschillen, en die stemming zal heus niet altijd unaniem zijn.
Er zijn veel mensen in de kerk die bij bepaalde diensten pijn ervaren. Ik ervaar dat als het gaat over het zevende gebod. Het liefst ben ik die kerkdienst niet aanwezig.
Ik probeer na de dienst dan mijn psalmboekje te pakken en de psalmen te zingen. Boosheid verdwijnt dan vanzelf.
Wanneer je de Heere zoekt, kun je dergelijke zaken laten voor wat ze zijn en het overgeven.
Ik hoopte dat deze roeping aan mij voorbij zou gaan, maar helaas...
Dit houdt in dat ik nu binnen twee weken moet kiezen tussen mijn roeping, of mijn principes.
Lastig.
Er speelt zoveel in ons kerkgenootschap waar ik best een uitgesproken mening over heb, maar het bovengenoemde punt weegt voor mij persoonlijk zwaarder dan de splijtzwammen die ons genoetschap gijzelen.
Dat gaat namelijk over en weer om Bijbelse argumenten (hoewel sommige argumenten wat gezocht zijn), waar dit punt gaat om de eigen mening van de kerkenraad (gebaseerd op traditie) en elke onderbouwing mist.
Blij uit bovenstaande reacties te lezen dat ik in elk geval niet de enige refo met een republikeinse visie ben, en ook dank voor de begripvolle reacties die er tussen stonden.
Vooralsnog denk ik te moeten bedanken, maar wellicht ben ik hier juist geplaatst om deze discussie aan te zwengelen.
Lastige overweging...
De vraag stellen is haar beantwoorden.
De verafgoding van het Oranjehuis ontaard inderdaad (de term "verafgoding" impliceert het al) in het geven van ongepaste eerbewijzen aan mensen die daar geen recht op hebben.
Een eerbewijs waarbij zelfs de naam van God gebruikt wordt (6e couplet)
Als gewoon kerklid kan ik die dienst gewoon direct na de zegen verlaten, en ben ik niet verantwoordelijk voor deze praktijk.
Als lid van de kerkenraad (al gaat de Diaconie niet inhoudelijk over dit soort zaken) kan ik voor mijzelf echter niet verantwoorden dat deze praktijk nog steeds plaatsvindt.
En nogmaals: waarom wél op de zondag na koningsdag, maar niet ná 4 en 5 mei?