Ouderling mishandelt kinderen

A. J. C van Gent | Geen reacties | 02-01-2025| 14:59

In Timotheüs staat over ouderlingen en diakenen wat de vereisten zijn om dit ambt te dragen. Dit zijn dan ouderlingen die ook hun huisgezin goed moeten onderhouden, omdat ze dit in de kerk ook moeten doen. Nu is dat bij ons absoluut niet het geval en ik heb daar moeite mee. Een ouderling mishandelt zijn kinderen. Hoe kan het dat iemand dan een ambt bekleedt en in de kerk actief is? Wanneer, dat vind ik persoonlijk, je niet kunt voldoen aan wat Paulus over het ambt schrijft, moet je afstand nemen van je ambt, helemaal als dit al speelt over een langere periode.

Het is helemaal lastig als je beseft dat een ambtsdragersverkiezing niet buiten het gebed om gaat. Je moet dus aannemen dat God deze persoon heeft aangewezen. En als er in dit geval sprake is geweest van een onoprecht gebed, hoe kan het Woord hier dan nog kracht doen? Ik heb hier echt heel veel moeite mee, omdat het mijn beeld van de Bijbel en God overhoop haalt. Wat is mijn taak hierin? Het is al een keer gemeld bij een predikant. Daar is niet serieus op gereageerd, want later werd de persoon om wie het gaat gevraagd om vertrouwenspersoon te worden. Het gaat echt helemaal niet goed in het gezin, wat kan ik doen?

Beste vraagsteller,

Je beschrijft in enkele korte bewoordingen een verdrietige en lastige kwestie. Daar gaat nog een wereld van vragen, moeite en pijn achter schuil. Het wordt in je vraag niet helder wat jouw relatie is met de betreffende ambtsdrager, maar het komt mij over als een vraag van een bezorgd en niet persoonlijk betrokken gemeentelid. Als je wel rechtstreeks persoonlijk betrokken bent, dan adviseer ik je dringend om hulp te zoeken. Omdat je jouw kerkverband/-genootschap niet hebt genoemd, geef ik hierbij een aantal websites van organisaties waarmee je contact kunt leggen voor een luisterend oor of concrete adviezen:

1. www.meldpuntrefkerken.nl (o.a. voor de Gereformeerde Gemeenten, Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Oud Gereformeerde Gemeenten)
2. www.smpr.nl (o.a. voor de Protestantse Kerk in Nederland, Bond van Vrije Evangelie Gemeenten in Nederland, Evangelische Broedergemeente, enzovoort)
3. www.meldpuntmisbruik.nl (o.a. voor de Christelijke Gereformeerde Kerken, De Nederlandse Gereformeerde Kerken, Hersteld Hervormde Kerk en voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland)
4. www.wijzijnsem.nl (o.a. voor de Evangelische Alliantie)
5. www.meldpuntgrensoverschrijdendgedragrkk.nl (o.a. voor de Rooms Katholieke Kerk)

Dan nu je kwestie. Je geeft aan dat een ouderling zijn kinderen mishandelt en dat “het echt helemaal niet goed gaat in het gezin.” Ik neem aan dat je goede gronden hebt om dit te stellen. Als daarover twijfel bestaat of het alleen vermoedens zijn, dan adviseer ik je daarin voorzichtig en nadenkend te zijn in je handelen. Het oordeel is snel geveld en dat kan ingrijpende gevolgen hebben. Tegelijk is het voort laten duren van een eventuele feitelijke situatie geen optie en wellicht nog meer ingrijpend. Ik ga dus uit van jouw woorden die wijzen op een herhalende, meer structurele en feitelijke situatie. Omdat ik niet van de ernstige situatie op de hoogte ben en ik situaties van mishandeling geenszins wil neutraliseren of bagatelliseren, wil ik in dit antwoord toch enkele adviezen geven.  

Je geeft aan dat de casus al eens bij jullie vorige predikant is gemeld en dat daar niet serieus op is gereageerd. Het is mij niet duidelijk of jijzelf de eerder melding hebt gedaan, maar het is teleurstellend dat de ervaring is dat niet serieus op het signaal is ingegaan. Je vraagt nu concreet wat jouw taak is, daarom wil ik je -naast het leggen van contact met een hiervoor genoemde organisatie- de volgende overweging meegeven. Zijn de ingrijpende signalen, vragen en zorgen al bespreekbaar gemaakt met de ambtsdrager in kwestie zelf? Ik begrijp ten volle dat dit niet eenvoudig is, spannend kan zijn en om zelfverloochening vraagt, omdat jij jezelf daarmee heel kwetsbaar opstelt. Weet dan echter wel dat je in de weg van gebed en met bedachtzame openheid Gods Woord en daarmee de HEERE mee hebt. Je handelt dan naar Mattheüs 18:15 en je kan zien op de zegenrijke vrucht van Jakobus 5:20. Bid de Heere om Zijn wijsheid, bewogen liefde en Bijbelse woorden. Schrijf op wat je concreet wilt vragen of zeggen, waarbij je insteekt op openheid, feitelijk blijft en spreekt vanuit je eigen persoon en/of ervaringen.

Het is mogelijk dat je geen gehoor vindt. Ik bedoel daarmee een ontkennende, afwijzende, negerende of zelfs dreigende reactie terugkrijgt. Dat is moeilijk, maar de Bijbel wijst de mogelijkheid wel aan: “indien hij u niet hoort” (Mattheüs 18:16a). In het vervolg van dit vers heeft de HEERE de vervolgstap ook aangegeven, samengevat: deel in vertrouwen de situatie met één of twee mensen. Mijn advies is om dan iemand te kiezen die de Heere persoonlijk kent, levenservaring heeft en die jouw vertrouwen geniet. Dan herhaalt zich de eerste stap, maar met één of twee personen erbij. Als je opnieuw geen gehoor vindt, dan is de volgende stap om met elkaar naar de kerkenraad te gaan en de zorgen en signalen te delen. De kerkenraad zal dan hoor- en wederhoor toepassen en deze casuïstiek adequaat moeten behandelen. Ik loop nu verder niet vooruit op eventuele latere kerkelijke stappen, dat vind ik voor nu wat voorbarig. 

Naast het voorgaande hecht ik eraan om te zeggen dat de Bijbel alle reden geeft om zaken die binnenkerkelijk spelen ook binnenkerkelijk op te lossen. Jouw vraag raakt het ambtelijk functioneren en dat gaat om een binnenkerkelijke kwestie, waarbij kerkelijke procedures van toepassing zijn.

Echter speelt in de door jou genoemde casus echt meer mee. Mishandeling overstijgt ook de kerkelijke en ambtelijke grenzen. Daarom wil ik -niet los van, maar aanvullend op het voorgaande- er ook op wijzen dat (kinder)mishandeling onder het Nederlandse strafrecht valt. Omdat jij spreekt over “een langere periode” van deze situatie, vat ik jouw vraag op als een feitelijke situatie van mishandeling, die herhaling kent of inmiddels structurele vormen heeft aangenomen. Zoals gezegd is dat pijnlijk, verdrietig, triest en in scherpe bewoordingen af te wijzen. Daarom is het, naast het kerkelijke, ook een zaak voor een organisatie als Veilig Thuis of van de politie. Ook vanwege dit aspect adviseer ik je om met één van de genoemde meldpunt-organisaties contact op te nemen. 

In je vraag spreek je over mishandeling bij kinderen. Als hier echt sprake van is, dan is dat een lijdensweg voor de kinderen. Laten we daar nooit gering over denken. Mocht het binnen je mogelijkheden liggen, dan raad ik je aan om niet weg te kijken. Meestal is het zo dat je de situatie niet zelf kunt oplossen, maar je kan misschien de kinderen wel het gevoel geven dat ze gezien worden. Wegkijkende omstanders kunnen de eenzaamheid vergroten en de situatie voor kinderen nog uitzichtlozer maken. Kinderen geven (vaak) indirecte signalen, maar ook zonder die signalen kan je proberen om contact te leggen. Gewoon beginnen met een praatje, maak een prettige opmerking, enzovoort. Wie weet kan het op langere termijn eens van pas komen als je nu al contact hebt gelegd, maar in elk geval kan het perspectief geven aan kinderen en zorgen voor een gevoel van: ‘ik word gezien’. 

Je begrijpt uit het voorgaande dat de door jou geschetste situatie niet samen kan gaan met het zijn van ambtsdrager of vertrouwenspersoon. Je verwijst zelf al naar de brief aan Timotheüs, maar ook uit andere Schriftgedeelten komt dat naar voren. Nee, ambtsdragers zijn niet zonder zonden. Het zijn mensen met zonden, fouten en gebreken. In de Bijbel zien we kinderen van God vallen, denk maar aan koning David. David krijgt na zijn val in de zonde een rechtstreekse boodschap van de profeet Nathan, de dienstknecht van de Heere: “Gij zijt die man!” Maar David belijdt wel zijn zonden voor de HEERE en daar slaat Hij acht op, zie 2 Samuël 12:13 en verder.

Ook in Ezechiël 34:3-4 lezen we van ontrouwe herders. De HEERE moet zelfs klagen over deze herders (lees ook: ambtsdragers), omdat ze de kudde niet weiden zoals hun opdracht is. Daar laat de HEERE het niet bij: “Ziet, Ik, ja, Ik zal naar Mijn schapen vragen, en zal ze opzoeken” (Ezechiël 34:11). De goede Herder zoekt Zijn kudde op, waar de onder-herders falen in hun opdracht. Eens wees een dominee in een preek erop om vers 4 en 16 van Ezechiël 34 eens te vergelijken. Ik geef het je graag door. Ik hoop daarmee ook dat het een antwoord is op je overige vragen over de ambtsdragersverkiezing, het gebed en de roeping. Zondige mensen veroorzaken schrijnende en pijnlijke situaties en daarin heeft de Heere binnen en buiten de kerk mogelijkheden voor gegeven om daarop te handelen.

En als er onoplosbare situaties zijn, weet dan dat de weg van het gebed altijd open is. Als mensen je teleurstellen, je beeld op z’n kop zetten, je verwachtingen schaden, pijnlijke en verdrietige situaties veroorzaken, stel jezelf er dan niet boven, maar buig je knieën voor de Heere en leg alle zorgen bij Hem neer. Juist ook in pijnlijke situaties is het een wonder dat de Heere doorgaat met Zijn werk, ondanks alle menselijke, zondige omstandigheden. God zond Zijn eigen Zoon Jezus Christus, het Licht in deze duisternis (Johannes 1:5) en Hij bouwt Zijn Koninkrijk. Hij roept zondaren tot bekering en geloof (Markus 1:15; Lukas 5:32; Johannes 3:16). Zie op Hem, schuil bij Hem, ook nu! Tot slot nog een persoonlijke aansporing en bemoediging vanuit de berijmde Psalm 146:

2. Vest op prinsen geen betrouwen,
waar men nimmer heil bij vindt;
zoudt g’ uw hoop op mensen bouwen?
Als Gods hand hun geest ontbindt,
keren zij tot d’ aarde weer,
storten met hun aanslag neer. 

3. Zalig hij, die in dit leven
Jakobs God ter hulpe heeft;
hij, die door de nood gedreven,
zich tot Hem om troost begeeftl
die zijn hoop, in ’t hachlijkst lot,
vestigt op de HEER’, zijn God. 

Gods genade, Zijn wijsheid en het geloof in deze Herder van harte toegebeden!

Met mooie groet, 
A.J.C. van Gent

Dit artikel is beantwoord door

A. J. C van Gent

• Geboortedatum:
  28-10-1990
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Heinenoord
• Status:
  Actief

17 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven