Veel eersten de laatsten en veel laatsten de eersten

Wat betekent precies Marcus 10:31, dat veel eersten de laatsten zullen zijn en veel laatsten de eersten?

Jezus geeft daarmee een reactie op de woorden van Petrus nadat de rijke jongeling teleurgesteld is weggegaan. Petrus wijst Jezus er dan op dat hij en de andere elf om Jezus te volgen wel alles verlaten hebben. Iets wat de rijke jongeling niet op kon brengen. Daarop reageert Jezus dan met het woord over eersten die laatsten worden en laatsten die eersten worden. De twaalf hebben immers niet alleen alles opgegeven om Jezus mee te gaan, ze waren ook allemaal mensen van het eerste uur! Wie gaat denken dat dit toch wel een extra prestatie mag heten, kan het zomaar overkomen dat anderen hem toch voor gaan. Je kunt menen de ware navolging gevonden te hebben en als je dat bovendien ook nog als één van de eersten mocht gaan praktiseren, kun je er zomaar blind voor worden dat het ook pure genade is dat je Jezus als één van de eersten mocht leren volgen. Een dergelijke hoogmoedige houding zou er zomaar toe kunnen leiden dat je toch achterop raakt en anderen je voorbijgaan en voor je binnen gaan.
 
In Gods Koninkrijk gaat het lang niet altijd op het rijtje af. Eersten kunnen toch nog laatsten worden. Omgekeerd kunnen laatsten zomaar eersten worden. Genade is vrij en heeft het laatste woord. Omdat het er bij God juist heel genadig aan toegaat, kunnen laatsten zomaar eersten worden. Je zou hierbij bijvoorbeeld kunnen denken aan de moordenaar aan het kruis. Je kunt ook denken aan hoeren en tollenaren die vele anderen voorgaan in het Koninkrijk van God, omdat zij juist wel van genade willen leven! God is soeverein en beschikt Zelf over Zijn genade. Hij ontfermt Zich over wie Hij wil. Daarom is lang niet altijd degene de eerste, die wij voor de eerste houden. Daar gaan wij niet over, dat is aan God en dat is maar gelukkig ook. 

Ook in de gelijkenis over de werkers in de wijngaard komen deze woorden voor (Mattheüs 20: 16). Dan zijn het de werkers van het elfde uur die even veel krijgen als degenen die de hele dag in de wijngaard aan het werk geweest zijn. Eerder betrokken te raken op Gods Koninkrijk geeft je niet een streepje voor in Gods Koninkrijk. Ook dat heb je immers niet aan jezelf te danken, maar enkel en alleen aan Gods genade, aan Zijn trekkende liefde. En als je zelf van genade mag leven, zul je het toch ook een ander gunnen die op een veel later moment erbij betrokken raakte. 

Genade is niet logisch, niet na te rekenen. Als het naar verdienste zou gaan, zou het op het rijtje af gaan. Maar dat is niet zo. Ontferming geeft de doorslag. We hebben de genade voluit genade te laten zijn! Dat is de diepe les die deze woorden bevat.

Ds. H. Peet