Brieven aan de zeven gemeenten in Openbaring

Johannes schrijft het boek Openbaring aan de zeven gemeenten: Efeze, Smyrna, Pergamon, Thyatira, Sardes, Filadelfia en Laodicea. Waarom naar deze zeven gemeenten? Op Efeze na spelen ze niet een prominente rol in het Nieuwe Testament. Waarom werden deze openbaring niet ook naar de  Korinthiërs geschreven? Of de Kolossenzen of Filippenzen?

Beste vragensteller,

De Openbaring van Jezus Christus is door Johannes opgeschreven bijna aan het einde van zijn leven, als hij in ballingschap op Patmos zit. Lange tijd werkte hij als predikant in Efeze. Dit is een havenstad van waaruit contacten onderhield met omliggende gemeenten. Johannes kende de gemeenten die een brief ontvangen dus waarschijnlijk goed, ze bevonden zich in zijn werkterrein. Korinthe en Filippi liggen beiden in Griekenland en dus ver buiten het gebied waar Johannes werkzaam was. Kolosse ligt wel in hetzelfde gebied, vlak naast Laodicea. Er waren overigens waarschijnlijk nog tal van grotere en kleinere gemeenten in dat gebied. Gezien de enorme groei van de kerk zal dat aantal ook telkens toegenomen zijn.

De vraag blijft waarom Christus juist deze gemeenten aanschrijft. Let wel: het is niet Johannes die hierin een keuze maakt, maar hij krijgt deze brieven gedicteerd door Jezus Zelf. Het aantal van zeven heeft er waarschijnlijk mee te maken dat dit het getal van de volheid is. Deze zeven gemeenten staan dan ook symbool voor gemeenten van alle tijden en plaatsen. Elke brief sluit dan ook af met de woorden: “Wie oren heeft, laat hij horen wat de Geest tegen de gemeenten zegt.”  Gemeenten is hier meervoud. Het onderwijs uit die ene brief is dus bedoeld voor alle gemeenten.

Het boek Openbaring vermeldt nergens waarom er voor deze zeven gemeenten gekozen is en ik denk dat we dan ook voorzicht moeten zijn met speculatie. Het betekent in ieder geval niet dat de andere gemeenten minder belangrijk waren. Tussen de zeven gemeenten bevinden zich juist ook hele kleine gemeenten! Christus zal goede reden gehad hebben om juist deze gemeenten aan te schrijven. We moeten oppassen om allerlei mooie verklaringen te bedenken.

In ieder geval valt wel op dat elke gemeente een geheel eigen karakter heeft met eigen zorgen of dingen waarvoor Christus de gemeente prijst. De ene gemeente is heel rijk, de andere juist erg arm. In de ene gemeente is er sprake van vervolging een andere gemeente heeft te kampen met dwaalleraren. Elke gemeente vandaag kan zich zo in meer of mindere mate herkennen in één van die zeven gemeenten. Wellicht dat Christus dus juist om die reden deze gemeenten heeft uitgekozen. Samen vormen een wijd palet aan verschillen die er in de gemeenten kunnen zijn. Het waren misschien juist deze gemeenten die specifiek onderwijs van Christus nodig hadden.

Ds. G. K. Terreehorst