Lastige leden

Er is een gezin binnen onze gemeente dat al enige jaren bezig is enorme verdeeldheid te zaaien binnen. Bij ieder wissewasje lopen ze te klagen. Ze zijn al een aantal keren vermanend toegesproken, maar ze gaan onverminderd door. Kan er in zo’n geval tucht uitgeoefend worden? En zo ja, welke mogelijkheden zijn er. En is uit de gemeente zetten een optie en hoe werkt dat dan?

Dank voor uw vraag. Het is verdrietig als er binnen de christelijke gemeente verdeeldheid ontstaat. Dat past niet binnen de eenheid die Christus in Zijn gemeente verwacht. Tegelijk is het de realiteit dat sinds het Nieuwe Testament er verdeeldheid in de christelijke gemeenten is. Dat is niet de Bijbelse norm, maar wel de zondige werkelijkheid. Paulus schrijft hierover met regelmaat (bijv. 1 Korinthe 1), soms zelf met naam en al zoals Euodia en Syntyche in Filippenzen 4 vers 2 (wie wil zo herinnerd worden...). Hij maande de leden van de gemeente aan om nederig te zijn, de vrede te zoeken en daarin Christus en elkaar te dienen. Het is duidelijk dat gemeenteleden (door andere gemeenteleden én door de kerkenraad) mogen worden aangesproken, aangemaand om de eenheid en vrede van de gemeente te dienen én te bevorderen. Daarmee ontstaat gelijk de vraag: bent u zelf al het gesprek met deze gemeenteleden aangegaan?
 
Het is lastig om verder concreet te antwoorden. Ik ken de aanleiding, de achtergronden en de reden van het klagen niet. De mogelijkheden, procedures en praktijk tot handhaving van de kerkelijke tucht zijn per kerkgenootschap ook verschillend. Het is echter evident als er daadwerkelijk sprake is van veroorzaken van tweedracht in de gemeente, de kerkenraad de betreffende leden hierop kan aanspreken en tevens tucht kan uitoefenen.

Een gemeente kan echter niet zomaar het lidmaatschap van iemand beëindigen. Binnen de kerk waartoe ik behoor kan iemand alleen op eigen verzoek worden uitgeschreven of via de zwaarste tuchtmaatregel: die van uitsluiting uit de gemeenschap van de kerk. De kerk is immers geen vereniging (zoals de schaakvereniging) waar het mogelijk is om van lastige leden eenvoudigweg het lidmaatschap op te zeggen. De kerk is lichaam van Christus en leden kunnen daarvan niet zomaar worden 'afgesneden'. Uitsluiting uit de gemeente betekent dat iemand uitgesloten wordt van het Koninkrijk van God. Het uitsluiten uit de gemeente is dan ook de uiterste vorm van tucht, dat dient ook alleen in een uiterste geval te worden toegepast. 

Wijsheid gewenst!

Met vriendelijke groet,
Ds. P.D. van den Boogaard,
Beleidsadviseur kerkrecht