The Chosen

G. Slurink | 8 reacties | 04-04-2023| 14:34

Misschien weet u wel dat er een documentaire (“The Chosen”) is gemaakt over het leven van Jezus. Voordat ik deze bekijk wil ik graag weten wat u hier van vindt. Is het verantwoord om te kijken, omdat iemand Jezus speelt? Verder heb ik begrepen dat alles goed en eerbiedig wordt uitgelegd. Wat vindt u?

Beste vraagsteller, 

Ik had wel van de serie gehoord en er over gelezen, maar had er verder nog geen aandacht aan geschonken. Ik had ook geen behoefte om het te kijken. Maar nu in verband met deze vraag heb ik me er wat meer in verdiept en ben veel tegengekomen. Daarom is het antwoord wat langer geworden. Maar het is in mijn ogen uiterst belangrijk.

De serie loopt al een paar jaar. Inmiddels is het derde seizoen uit en staan er nog vier seizoenen in de planning. Ik zou het geen documentaire willen noemen. Het is een dramaserie die je meeneemt door de gebeurtenissen uit de vier evangeliën. Om er een serie van te maken die in totaal meer dan 50 uur duurt moet er een boel omheen verzonnen worden. Er zijn allerlei personages en gebeurtenissen toegevoegd die niet in de Bijbel staan. En ook wat wel in de Bijbel staat is uitgebreid en ingekleurd met een eigen invulling van zowel de gebeurtenissen als de karakters en de eigenschappen van de mensen, inclusief Jezus. Ook de ontmoetingen en conversaties zijn sterk ingekleurd met veel drama en zelfbedachte zaken er omheen. De maker van de serie, Dallas Jenkins, zegt dat 95 procent van het script niet uit de Bijbel komt maar verzonnen is. Er is heel veel ‘artistieke vrijheid’ genomen om er cinematisch een goed en pakkend verhaal van te maken. Het kan uiteraard niet anders dan dat dit een enorme invloed zal hebben op de boodschap die er uit naar voren komt.

In het begin was ik er wat verdeeld over. Ik moest denken aan Markus 9:38-40 waarin Johannes tegen Jezus zegt: ”Meester, wij hebben iemand gezien die demonen uitdreef in Uw Naam, iemand die ons niet volgt; en wij hebben het hem verboden, omdat hij ons niet volgt.” En Jezus antwoordt dan: “Verbied het hem niet, want er is niemand die een kracht doen zal in Mijn Naam en kort daarna kwaad van Mij zal kunnen spreken. Want wie niet tegen ons is, die is voor ons.” Ik vroeg me af of ik in het verlengde daarvan ook zo moest denken over deze serie, waar zeker het een en ander over te zeggen is, maar die Jezus op het eerste oog in een goed daglicht lijkt te stellen. Als het mensen tot Jezus brengt, hoe dan ook, dan ben ik daar blij mee, zo dacht ik.

De serie is filmtechnisch goed gemaakt. De karakters van de mensen worden goed opgebouwd. De eerste keer dat ik een scene zag leek het vrij overtuigend. Het was ook emotioneel meeslepend. Maar nadat ik zo’n scene een paar keer bekeken had begonnen dingen me op te vallen: dat sommige dingen wel erg ingekleurd waren en dat er ook heel wat was weggelaten. En dat er mijns inziens toch wel een erg twijfelachtige draai aan werd gegeven. En hoe sympathiek het in de eerste instantie ook overkwam, de eerste gedachte die vaak bij me opkwam was: zou Jezus dat werkelijk zo gezegd hebben en op zo’n manier? Ik betwijfel het. En datzelfde geldt voor ongeveer alle personages. 

Een belangrijke vraag is natuurlijk, zoals je zelf zegt: kan iemand Jezus spelen? Ik denk dat dat al heel snel problematisch is. Elk beeld van Hem zal ernstig tekort doen aan de werkelijkheid. Jezus is God en geen mens kan God afbeelden of representeren. Het zal er altijd naast zitten, hoe goed en oprecht het ook geprobeerd wordt. Zelfs Zijn menselijke kant zal altijd op een hopeloos ontoereikende manier worden afgebeeld, een zondig mens kan Hem die zonder zonde was, nooit en te nimmer ook maar bij benadering afbeelden. Het zal daarom altijd een misrepresentatie van Jezus zijn, die ernstig tekort komt en afbreuk doet aan wie Jezus werkelijk is. Dat is onvermijdelijk. Dat moet je denk ik niet eens willen proberen.

Maar er is meer te zeggen. Als je kijkt naar de achtergronden van de makers en bedenkers van de serie dan kom je een hoop bedenkelijke dingen tegen. Voor wie daar materiaal over wil nazien kan zoeken naar bijvoorbeeld “The Chosen Exposed”. Er is een YouTube video van bijna 6 uur waarin een hoop materiaal is verzameld, grotendeels afkomstig van de sociale media van de makers van The Chosen zelf, wat ze zelf zeggen.

Deze documentaire is niet hoe ik hem zelf zou hebben gemaakt en met sommige gedeelten ben in niet zo gelukkig, maar het toont in ieder geval uitgebreid aan hoe de makers van The Chosen denken. Je kan ook een aantal bedenkelijke fragmenten zien op YouTube als je zoekt naar “The [counterfeit] Chosen”. Ik kan er hier slechts het topje van de ijsberg uitlichten.
 
Dallas Jenkins is de bedenker en maker van de serie. Om de serie te maken is hij een samenwerking aangegaan met mensen uit de mormoonse (LDS) kerk. Een van hen, de strategisch leider, is Derral Eves. Hij is zakenman en bisschop in de mormoonse kerk en schrijver van het boek: “The YouTube Formula: How anyone can unlock the algorithm to drive views, build an audience, and grow revenue”, uitgekomen in 2021. Hierin zet hij onder meer strategieën uiteen hoe kijkers te lokken en aan je te binden en daar inkomsten uit te genereren, strategieën die hij ook heeft gebruikt voor The Chosen. Hij zegt zelf: “Het gaat mij altijd om het geld.” Mormonen hebben een meerderheidsaandeel in de onderneming en in de productie, distributie en vele andere aspecten van het geheel. Ze bezitten ook alle rechten en zitten er wijd vertakt in. Dallas heeft warme banden met hen. Hij zegt daarover keer op keer: “We houden van dezelfde Jezus.” Hij verdedigt keer op keer het geloof van de mormonen. Dit is erg zorgelijk want het mormoonse geloof is een compleet ander geloof met veel ketterijen.

De personen die Dallas aanprijst en die hij zijn inspiratie noemt en waar hij zijn geestelijk voedsel van neemt, zijn stuk voor stuk erg problematisch, doorzuurd met liberalisme, universalisme, new age, hindoeïsme en allerlei dwalingen en dwaalleren. Ze zoeken de samensmelting van alle religies, in wezen gaat het over ‘liefde’, zo wordt gezegd en Jezus is liefde. Op zijn minst kan je zien dat het Dallas volledig ontbreekt aan enig onderscheidingsvermogen, maar het is denk ik erger dan dat. Een belangrijk punt voor hem is dat toen het idee van de serie ontstond bij hem, zo vertelt hij, dat hij voelde dat ‘God tot hem sprak’ en hem ‘op het hart legde’ dat deze serie de ‘definitieve Jezus’ zal tonen. God zou daar zelf zorg voor dragen, zo zegt hij. Als gevolg daarvan staat hij open voor alles en wuift alle kritiek weg en geeft er keer op keer blijk van geen enkele Bijbelse correctie te willen aannemen, zelfs niet te willen overwegen. Hoe ver dat gaat kun je zien aan de ‘thechosenisnotgood’ website en wervingscampagne die ze hebben opgezet om kijkers te winnen. Deze ‘satirische’ scenes moeten voor humoristisch doorgaan. Hierin zien we de duivel en zijn handlangers in de hel, die kritisch zijn op deze serie omdat deze serie Jezus zo goed en zo menselijk presenteert. Werkelijk wanstaltig.

Jonathan Roumie speelt Jezus. Hij is een toegewijd rooms-katholiek, geridderd tempelier, Maria en heiligen aanbidder en nog veel meer. Hij praktiseert mystieke meditatie en beveelt dat ook aan inclusief transcendentale meditatie en yoga, met name het spirituele daarvan. Hij heeft inmiddels wegens de serie honderdduizenden volgers, op de RK ‘Hallow’ app waar hij voor werkt en op zijn sociale media, onder wie een groot deel niet-katholieken die hij aanzet tot het bidden van allerlei roomse gebeden op de roomse manier en de hele santenkraam van een mystiek rooms geloof, inclusief duiveluitdrijving en van alles en nog wat. Naast deze serie doet hij mee, net zoals veel van de andere acteurs, regisseurs, directors en anderen van deze serie, in allerlei onsmakelijke films (zachtjes gezegd) tot op de dag van vandaag. De personen die hij aanprijst en als voorbeeld en inspiratie neemt, ook tijdens het acteren van Jezus naar zijn eigen zeggen, zijn nog verontrustender en problematischer dan bij Dallas.
 
Hun denken is een mengsel van vele religies en ze menen dat alle religies uiteindelijk allemaal op hetzelfde neerkomen. En hetzelfde sentiment lijkt aanwezig te zijn bij een groot deel van de anderen die aan deze serie meewerken en er iets over hebben gezegd, inclusief de scriptschrijvers, de ‘theologen’, de acteurs, de producers enzovoort. Je moet hier ten minste de vraag stellen: is zo’n team geestelijk in staat een betrouwbare interpretatie te geven van de boodschap van Jezus waarbij 95 procent niet uit de Bijbel komt en de overige 5 procent nog eens sterk is ingekleurd?

Laten we eens een aantal scenes doornemen. Bijvoorbeeld de bruiloft te Kana met verandering van water in wijn. Het idee hierachter komt van Rabbi Jason Sobel, een van de drie ‘theologen’ die de juistheid van aanvullingen en de interpretaties moet waarborgen. Hij is naar eigen zeggen een messiaanse jood. Hij was eerst, hoe hij het zelf noemt, een new age jood en een joodse boeddhist. Op een dag werd hij tijdens het mediteren opgenomen in de hemel en zag daar Jezus op de troon zitten. Deze Jezus zegt dan dat Jason hem moet dienen. Hij heeft nu een eigen serie bij de TBN, een internationaal televisiestation dat vol zit met hyper-charismatische en welvaartsevangeliepredikers en andere ketterijen. Het gevaarlijke aan deze man is dat hij in zijn eigen programma's bijvoorbeeld verwijzingen vanuit het Oude Testament naar Jezus uitlegt die bijbels klinken. Maar het geniepige ervan is dat je je moet afvragen over welke Jezus hij het heeft. Is dat de Jezus van de Bijbel, of is dat, zonder dat je het door hebt, een soort van new age Jezus?
 
De draai die hij geeft aan de gebeurtenis van de de bruiloft te Kana is de volgende. Blijkbaar heeft de bruidegom te weinig wijn ingekocht en een afgang dreigt voor hem, want te weinig wijn is als jood het ergste dat je doen kan, zo zegt hij. Om hem uit de brand te helpen gaat Maria naar Jezus (die volgens Sobel metselaar was) om daar wat aan te doen. Jezus wil dat eerst niet, maar gaat uiteindelijk toch overstag. Jonathan Roumie, die Jezus speelt, zelf een fervent Maria-aanbidder, zegt hier zelf over in een post op zijn sociale media: “Mamma had een beetje de hand in het eerste wonder van Jezus. Ze dacht: Jezus, ga maar eens een wonder doen, het is nu wel tijd daarvoor, we hebben wijn nodig, ga daar maar eens voor zorgen. Maria gaat dan naar Jezus en zegt: Jezus we hebben meer wijn nodig. Jezus heeft er eerst geen zin in maar Maria dringt dan aan. En Jezus zegt dan, oké mam, vooruit dan maar.” Jonathan Roumie verklaart dan dat katholieken ook zo bidden tegen Maria. Ze bidden dan: Maria, kan je Jezus even zeggen dit of dat te doen, of daarvoor te zorgen, net zoals bij de bruiloft te Kana. En Maria, gaat dan naar Jezus toe, zo zegt hij, en zegt dan: “Jezus, zorg daar eens voor. En Jezus zegt dan: oké mama.” Deze subtiel sturende rol speelt Maria telkens weer in de serie, met name vanaf het tweede seizoen.
 
Ergens anders in de serie zien we Jezus de Bergrede voorbereiden en oefenen. Hij loopt daarbij rusteloos heen en weer en is onzeker over zijn woorden. Dat is om hem meer ‘menselijk’ te maken. Hij neemt de inhoud van de Bergrede door met Mattheus. Het script zegt dat Jezus en Mattheus de Bergrede samen schrijven. Mattheus stelt bijvoorbeeld dat sommige delen wat duidelijker kunnen. Jezus zegt dan: ”Kom op Mattheus, sta me een beetje poëzie toe.” Jezus neemt dan wat suggesties van Mattheus over. Maria roept hem vanwege de kleding die hij moet dragen. Ze zegt: “Dit wat je nu aan hebt gaat niet hoor.” Ze geeft hem een ander kledingstuk om aan te trekken, het moet iets blauws zijn, dat staat beter tegen de achtergrond van de woestijn. Jezus gehoorzaamt. Maria zegt dan tegen Jezus: “ik ben trots op je.” Jezus antwoordt dan: “Misschien is het beter te wachten met dat te zeggen totdat ik klaar ben voor het geval ik er een puinhoop van maak voor zo’n grote menigte.” Dan wordt hij geroepen dat het tijd is, de show begint.

Deze scenes zijn zo bizar. Jezus wordt neergezet als een feilbaar en onzeker iemand die emotioneel sterk steunt op zijn moeder Maria. Dat is om Hem ‘menselijker’ en ‘herkenbaar’ te maken, iemand waar je je mee vereenzelvigen kan. In de Bijbel lezen we juist keer op keer dat de Heere Jezus de wildernis ingaat om te bidden en te spreken met Zijn Vader. Dat is bij Wie Hij steun vindt. En Jezus sprak met gezag want Hij sprak de woorden van de Vader. Joh. 14:10: “Gelooft u niet dat Ik in de Vader ben en de Vader in Mij is? De woorden die Ik tot u spreek, spreek Ik niet uit Mijzelf, maar de Vader, Die in Mij blijft, Die doet de werken.”

Bij de Samaritaanse vrouw aan de waterbron zien we de interpretatie die sinds een aantal jaren populair is. Slechts gebaseerd op dat het het zesde uur was, is er een verhaal van gemaakt van een vrouw die slachtoffer is van ‘veroordelende’ dorpsgenoten die haar verstoten hebben en die daardoor verbitterd is geworden. Wat Jezus haar zegt in de serie is een slap en verdraaid aftreksel van wat Jezus zegt in de Bijbel.

In de scene met Nicodemus, die heel aangrijpend is gespeeld, wordt de conversatie afgekapt halverwege Joh. 3:18. Jezus zegt: “Die in Mij gelooft, wordt niet veroordeeld, maar die niet gelooft...” Dan verplaats de camera zich naar de kamer ernaast. Alleen de oplettende luisteraar hoort nog de woorden “is alrede veroordeeld.”

Als achtergrond: het is hierbij belangrijk te realiseren dat zij de wedergeboorte en het opzien naar het kruis compleet anders invullen. Het gaat voor hen niet over verzoening en betaling van schuld, het gaat bij hen om een soort van psychologische verandering, zoals bijvoorbeeld blijkt uit een preek van een bekende RK-bisschop, waar Jonathan Roumie naar verwijst op zijn sociale media.

De rest van Johannes 3 ontbreekt dan ook: “...dewijl hij niet heeft geloofd in de Naam van de eniggeboren Zoons van God. En dit is het oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is, en de mensen hebben de duisternis liever gehad dan het licht; want hun werken waren boos. Want een iegelijk, die kwaad doet, haat het licht, en komt niet tot het licht, opdat zijn werken niet bestraft worden. Maar die de waarheid doet, komt tot het licht, opdat zijn werken openbaar worden, dat zij in God gedaan zijn.”
 
En dat is nu juist ons werkelijke probleem. We hebben de duisternis liever dan het licht omdat onze werken boos zijn. En we willen niet dat die zichtbaar worden. We willen niet gewezen worden op onze schuld. We houden dat liever bedekt en ontkennen dat. We zoeken de schuld liever ergens anders en pleiten onszelf vrij. We komen met allerlei uitvluchten en excuses om onszelf te rechtvaardigen. En dan is de Jezus zoals die geportretteerd wordt in deze serie veel aangenamer, waarbij iedereen mag zijn zoals hij of zij is. Die je komt opbeuren als jou kwaad is aangedaan, terwijl je boze werken bedekt blijven en je schuld onder het vloerkleed wordt geschoven. Een Jezus die aangenaam is voor het vlees, aangenaam voor onze oude zondige mens. Die een soort van psychologische genezing moet brengen. Maar ons werkelijke probleem is onze torenhoge schuld tegenover God, die elke dag toeneemt. Hoe komen we daar van af? Wie betaald die?

Miljoenen mensen die de serie kijken zijn lovend over de serie. Eindelijk een serie die diepgang heeft, die een Jezus presenteert die je zien kan, een ‘authentieke’ Jezus. Het wordt niet altijd expliciet door mensen gezegd maar vaak wel impliciet: de Jezus van deze serie is veel beter dan de Jezus uit de Bijbel. De Bijbel is maar moeilijk te begrijpen. In deze serie komt Jezus dichterbij en wordt Hij meerdimensionaal. De maker van de serie heeft ook zelf vele malen in allerlei bewoordingen gezegd: de serie is bedoeld als een aanvulling (!) op de Bijbel. Denk dan bijvoorbeeld aan Spreuken 30:5-6 dat zegt: “Ieder woord van God is gelouterd ... Voeg niets toe *aan Zijn woorden, anders zal Hij u straffen, omdat u een leugenaar zou blijken te zijn.”

En dit is nog veel erger dan het eerder genoemde. Het ondermijnt de toereikendheid van de Bijbel. Het gaat ook in tegen het tweede gebod: geen beeld van God te maken en dat te aanbidden. We zijn soms wel geneigd het tweede gebod te lezen als een variatie op het eerst gebod. Maar zoals de reformatoren reeds benadrukten is het niet hetzelfde gebod. Het eerste gebod betreft in wezen WIE we moeten aanbidden, het tweede gebod betreft in wezen HOE we (niet) moeten aanbidden. Het tweede gebod zegt God niet te aanbidden in een visuele representatie. Verontrustend is het dan ook hoeveel mensen zeggen dat deze serie hen helpt bij het Bijbel lezen en het bidden. Ze hebben daarbij de Jezus uit deze serie in gedachten en spreken tot hem. Mensen zeggen dat het hun relatie met Jezus heeft versterkt. Maar je moet daarbij de vraag stellen: met welke Jezus? En als ze daarna de Bijbel lezen dan zal dat onvermijdelijk door deze serie worden vervormd.
 
Je kent vast de gebeurtenis met het gouden kalf in Exodus 32. De Israëlieten vroegen om een zichtbare representatie van hun Elohim, net zoals de heidenen dat hadden voor hun goden. Aäron maakte toen een gouden kalf voor hen. Ze zeggen dan: hier hebben we een beeld van onze Elohim. Het was niet zo dat ze aan andere goden dachten, maar ze meenden dat dit beeld hun Elohim vertegenwoordigde als een zichtbare representatie ervan. Ze dachten bij het gouden kalf niet aan een andere godheid, maar het was een valse representatie van God en daarmee toch een andere god. Calvijn schrijft in zijn commentaar bij Exodus 32 (ietwat vrij vertaald): “Ze spreken niet ironisch of spottend over God, noch hebben ze de intentie om van Hem af te vallen, maar ze bedekken hun zonde tegen Hem onder de pretentie dat ze door hun nieuwe manier van aanbidding geen afbreuk zouden doen aan de heerlijkheid van hun Verlosser, maar dit juist menen te vergroten door een aanbidden van Hem in een zichtbaar beeld. Hetgeen God hun verboden had.” Dat is denk ik ook wat er hier aan de hand is. 

God heeft zich geopenbaard aan ons door woorden, niet door beelden. Dat had Hij kunnen doen, maar dat heeft Hij niet gedaan, en met reden want woorden werken anders dan beelden. De geloofsrelatie met Hem ontstaat wanneer wij de woorden van Hem lezen of horen, overdenken en ons eigen maken, en die zich dan wortelen in ons hart. Hierdoor ontstaat en groeit er een geloofsrelatie met Hem, onder de werking van de Heilige Geest.

Wanneer we de woorden van God gaan vervangen door een visuele (of zintuiglijke) representatie van Hem, dan wordt de relatie die daaruit ontstaat niet een relatie met God zelf en niet met Jezus zelf, maar een relatie met deze valse representatie. Door Gods woorden te vervangen door een valse (visuele of zintuiglijke) representatie komt onze relatie met God en met Jezus op het spel te staan en komt er wat anders voor in de plaats. 

Een zin die ik veel tegen kwam in verschillende bewoordingen luidt ongeveer als volgt: “Er is een honger naar een menselijke Jezus, een Jezus waar iemand zich mee kan vereenzelvigen.” Dat is wat de makers van de serie willen en dat is ook wat veel kijkers aanspreekt de serie, en dan speek ik over miljoenen kijkers wereldwijd. Dat klinkt misschien aantrekkelijk, maar het is een enorm probleem. Als we de werkelijke Jezus zoals we die kunnen leren kennen uit de Bijbel vervangen door een Jezus naar eigen wensen, naar het beeld zoals die door deze film makers wordt neergezet, omdat die ons meer aanspreekt, dan hebben we een enorm probleem. De Jezus van deze serie kan ons niet verlossen van onze zonde, de Jezus van deze serie kan ons niet aan het oordeel van God doen ontkomen.

Deze serie is immens populair. Veel mensen worden geraakt door het drama. Ik ben ontdaan over hoeveel mensen er positief van spreken, waarschijnlijk ook veel goedbedoelende mensen. Ik moest denken aan Matt 24 waar Jezus zegt: “Pas op dat niemand u misleidt. Want velen zullen komen onder Mijn Naam en zeggen: Ik ben de Christus; en zij zullen velen misleiden.” En “er zullen valse christussen en valse profeten opstaan en zij zullen grote tekenen en wonderen doen, zó dat zij – als het mogelijk zou zijn – ook de uitverkorenen zouden misleiden." We doen er goed aan deze waarschuwingen ter harte te nemen. 

Je begrijpt dat ik deze serie niet zou willen kijken en deze ook sterk wil afraden. Ik wil mijn beeld van Jezus laten vormen vanuit de Bijbel en het niet laten vertroebelen door een dergelijke serie. Het is niet nodig om de details die de Bijbel heeft weggelaten in te vullen naar eigen inzicht. Deze zijn weggelaten met reden, want ze leiden alleen maar af van waar het om gaat. En dit is niet de Jezus van de Bijbel, het is niet de boodschap van de Bijbel, het wordt op allerlei manieren op een subtiele manier verdraaid. De Bijbel spreekt ook op een compleet andere manier. De Bijbel wordt ook heel subtiel omlaag getrokken als een woord van mensen. En door het weglaten van wezenlijke zaken ontstaat er ruimte om er een andere invulling aan te geven en zo worden mensen klaargemaakt voor een andere leer. Onderwijl wordt de Jezus van de serie, die compleet anders is dan de Jezus van de Bijbel, op een subtiele manier op de troon gezet. En mensen die de serie kijken gaan in gedachten deze Jezus aanbidden. Dat is alles zeer kwalijk.

Het geweldige aan Jezus is niet dat Hij zo menselijk was, het geweldige aan Jezus is dat Hij God is, die mens is geworden om onze straf te dragen. Een mens kan onze zonde niet wegdragen, alleen God kan dat, daarom werd hij mens. God Zelf is gekomen om onze straf dragen om ons met Zichzelf te verzoenen en om ons door de Heere Jezus Christus de heerlijkheid terug te geven die we bij de zondeval zijn kwijtgeraakt. God is God. Jezus is God. Wij zijn mensen, zondige mensen, onwaardige mensen, verdoemelijk, dwaas, opstandig, ongehoorzaam, afgeweken, bedorven, in gedachten, woorden en daden, koppig, onboetvaardig, naar de maatstaf van God door en door slecht. God zij ons genadig. God zij dank dat Hij tot ons is afgedaald om ons te redden door de Heere Jezus. Hij heeft onze schuld betaald en ons vrijgekocht met Zijn kostbaar bloed als van een smetteloos en onbevlekt Lam.

Laten we Hem zoeken, daar waar Hij zich aan ons openbaart, in Zijn Woord. En met een hartsverlangen van: Heere, ik wil U leren kennen, ik wil Uw wil leren begrijpen, ik wil Uw boodschap leren begrijpen en gehoorzamen, zoals U die werkelijk hebt bedoeld, niet wat mensen bedenken, maar wat U te zeggen hebt. Laten we de Bijbel lezen met het verlangen om, zoals Spreuken 2 zegt, verstand en inzicht te zoeken als zilver, deze na te speuren als verborgen schatten, om de vreze des Heeren te begrijpen, en de kennis van God te vinden.

Het is een lang antwoord geworden, maar ik kon er niets verder van weg laten, ik moest al heel veel weglaten. Ik denk dat het in onze tijd van het grootste belang is. Bid ook voor de mensen die hiermee worden misleid, wereldwijd, hun doel is meer dan een miljard kijkers te krijgen, met name christenen.

Ik hoop dat dit antwoord je helpen zal.

Een hartelijke groet.
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

165 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven