Beleving bij het Heilig Avondmaal?

Ds. P. Molenaar | Geen reacties | 01-10-2001| 00:00

Wat ga je beleven van binnen als je echt deel mag nemen aan het Heilig Avondmaal?

Dat is geen gemakkelijke vraag. Natuurlijk zijn er wel hoofdlijnen aan te geven. Maar de beleving kan zo heel verschillend zijn, als we het geloof in de  Heere Jezus mogen ontvangen en aan Zijn tafel mogen komen. We moeten daarbij oppassen om de eigen beleving niet  te verabsoluteren. Ik heb wel eens gehoord dat Ledeboer op een gezelschap kwam en dat hem gevraagd werd iets te vertellen van de bevindingen des geloofs. Toen die vraag hem gesteld werd, stond hij op en zei de apostolische geloofsbelijdenis op. Dat was en is immers de hoofdlijn van het geloof. Daarmee had ds. Ledeboer eigenlijk het geloof van alle plaatsen en tijden samengevat. Daarom kunnen we eigenlijk alleen maar hoofdlijnen aangeven. Het geloof kan immers zo heel verschillend ervaren worden.

Dat was eigenlijk al het geval bij de instelling van het H. Avondmaal. De Heidelbergse Catechismus, zondag 28, geeft eigenlijk al een prachtige hoofdlijn aan in vraag en antwoord 75, waar gevraagd wordt: "Hoe wordt gij in het H. Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus aan het kruis volbracht en al zijn goederen gemeenschap hebt?" Uit die vraag blijkt al dat het niet louter gaat om wat we in een gevoelige waarneming beleven, maar wel dat we vermaand worden. Het bijbelse woord 'vermanen' heeft iets van 'erbij roepen'. Het typische werk van de Heilige Geest is altijd, dat Hij mensen erbij wil roepen. Dat erbij roepen  betekent in de bijbel en wordt ook altijd zo vertaald: 'vermanen' en/of 'vertroosten'. Verder wil de HEERE de dingen zeker maken, die bij ons vaak zo onzeker zijn. Daarom wordt er ook over verzekering gesproken.

Nu is het erg jammer, dat we zoveel vragen stellen rondom het H. Avondmaal door onze theologie, dat de kinderlijke geloofseenvoud van de dingen zovaak is weggenomen. Dat komt ook door het oude roomse zuurdesem van de Middeleeuwen, toen meer nadruk werd gelegd op de werkheiligheid en aan de andere kant dor het liberale denken, dat  een nameloze oppervlakkigheid, waarbij helaas de echte overdenking van Christus' zoenoffer voor de schuld en het besef van eigen zonden en schuld veelal ontbreekt.  Het wil toch wel heel wat zeggen, dat de Heere door én brokje brood en én dronk wijn ons heel de zaligheid wil openbaren. Wat predikt de Heere de zaligheid eenvoudig en kinderlijk. Wat geeft het gebroken brood een heel sterke overdenking aan van Zijn gebroken lichaam voor mijn zonden en schuld  en ook nog Zijn vergoten bloed dat voor mij persoonlijk vergoten is.

Het H. Avondmaal is vooral een 'actief' sacrament, vergeleken met de H. Doop dat vooral 'passief' is, die je ondergaat. Bij het H. Avondmaal wil de Heilige Geest alle zintuigen ook geestelijk inschakelen, zoals dat in natuurlijk opzicht met eten en drinken gebeurt. We zien de tekenen, we nemen die, we tasten die,  we eten en drinken die,  we smaken die en genieten die. Dat houdt heel duidelijk in dat zoals de Heere bij eten en drinken de menselijke zintuigen activeert, zo ook de geestelijk de zintuigen wil activeren. Zo wil de Heere mijn ziel spijzigen met Zijn lichaam en bloed. Het zal duidelijk zijn dat er een geweldige veelkleurigheid in  de beleving openbaar komt. In ieder geval wordt in die paar tekenen heel het geloof samengevat. Het laat des temeer zien,  dat we zo nodig hebben, dat de Heilige Geest het sacrament gebruikt om ons te versterken. Zonder die Geest dwalen we en missen we ook het rechte inzicht. Daarom is ook het gebed in de voorbereiding heel erg nodig, maar het zal ook tegelijk duidelijk zijn dat er ook een nabetrachting mag zijn, dat je achteraf soms nog meer gaat verstaan de betekenis van die actieve zintuiglijke handelingen, die een geestelijke betekenis hebben.

Wat ligt er in brood al een geweldige kracht en versterking. Het brood is in het natuurlijke leven het meest arbeidsintensieve product. Zo veel werk doet nu Christus Zelf aan zondaren. Wat zit er ook een arbeid in het persen van de wijn. Zo  is nu ook helemaal het werk van Christus. Je begrijpt, dat soms nog meer achteraf. Die  overdenking gaat soms nog meer spreken dan aan het avondmaal zelf. Het kan zo verschillend liggen, hoe we opgaan naar Zijn tafel. Maar wel is het waar, dat er heel verschillende overdenkingen en belevingen zijn, waarbij  toch de twee polen wel duidelijk aanwezig zijn: een rijke Christus en een en arme zondaar, die kinderlijk alles uit Gods hand mag ontvangen.

Dat de Heere achteraf wel eens meer van de dingen doet verstaan, zien we toch al bij de discipelen, toen Jezus het avondmaal instelde. Wat moesten zij nog veel leren. Ze zouden de Heere allemaal verlaten, maar we denken dat achteraf,  evenals bij de Emmaüsgangers, de genade nog meer verstaan ging worden, zoals de Emmaüsgangers in Lukas 24 zeiden: "Was ons hart niet brandende in ons"? Dat de beleving vaak zo kil is, komt vaak voort uit het feit dat we overbezet zijn met de vele beslommeringen van het leven. De Heere zegt toch steeds:  "Blijft in Mij, gelijk Ik in u, want zonder Mij kunt ge niets doen". Hoe meer we in de voorbereiding op Christus worden geworpen, des temeer gaan we ook de rijke betekenis van het avondmaal ervaren en kan het ook heel profijtelijk achteraf nog meer de genade van Christus gesmaakt worden.

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Molenaar

• Geboortedatum:
  22-05-1945
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Lunteren
• Status:
  Actief

108 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven