Te weinig apologetiek in preek
ds. D.M. Elsman | 17 reacties | 04-06-2021| 10:19
Vraag
Aan ds. Elsman. Ik verdiep me de laatste tijd erg in apologetiek en leer hier veel van en word er erg door gesterkt in mijn geloof door de toegenomen kennis. En wat ik me nu realiseer en afvraag is waarom er in de kerk zo weinig apologetisch gepreekt wordt? Toen ik met mijn vader sprak over de bewijzen voor de kruisiging/opstanding kwam ik er tot mijn verbazing achter dat mijn beide ouders geen flauw benul hadden van waar ik het precies over had. M.a.w. het is ze nooit verteld of geleerd in de kerk. Ook ik heb zelf nooit in de kerk ook maar iets hierover gehoord. Hoe kan dat? Gaat hier niet iets compleet fout in de kerk met het overbrengen van die kennis? Hoe kunnen wij van mede-christenen verwachten zich staande te houden wanneer ze denken dat het allemaal een blind geloof is dat niet gefundeerd is op bewijsbare feiten? En hoe kunnen wij ooit evangeliseren bij mensen als wij geen idee hebben hoe we ons geloof moeten verdedigen of onderbouwen met iets anders dan “dat geloof ik gewoon”...
Ditzelfde geldt voor niet-gelovigen. Zij denken ook dat het christendom gebaseerd is op een verzonnen verhaal uit een boekje. Kritische mensen zullen volgens mij niet overtuigd worden door het argument “je moet het gewoon geloven.” Ik denk dat het erg belangrijk is om juist mensen in de gemeente te leren over bewijsvoering voor de kruisiging en opstanding van de Heere Jezus en de betrouwbaarheid van de geschriften. Dit is m.i. het fundament voor waarom je de Bijbel überhaupt kunt geloven. Wat is het christendom immers anders dan de andere religies als er geen bewijsvoering voor zou zijn? Juist de sterke bewijzen en argumenten voor Jezus’ kruisiging en opstanding onderscheidt het christendom van alle andere religies.
Antwoord
Dankjewel voor je vraag. Mooi dat je schrijft dat je gesterkt mag worden in het geloof. Je vraagt je af waarom er in de kerk zo weinig apologetisch gepreekt wordt. Als voorbeeld noem je de bewijsvoering voor de kruisiging en de opstanding van de Heere Jezus.
Even iets over de term apologetisch voor wie deze niet kent: het woord is afgeleid van een Grieks woord dat “(zich) verdedigen” betekent. Zeker zijn er talloze argumenten aan te voeren voor de betrouwbaarheid van de Bijbel. Een argument of een bewijsbaar feit kan je wel helpen verstandelijke bezwaren weg te nemen, maar iets als waarheid erkennen met het hart is nog iets anders. Het getuigenis van de Schrift is door ingeving van de Heilige Geest opgeschreven en het is dezelfde Geest die dit getuigenis in de harten van mensen bevestigt (inwendig getuigenis). Hij is het Die de waarheid in ons hart legt en maakt dat wij daar amen op gaan zeggen.
Denk ook aan art.5 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis waar het gaat over het gezag van Gods Woord: “Wij geloven zonder enige twijfeling alles wat zij (de Bijbelboeken) bevatten; en dat niet zozeer omdat de Kerk ze aanneemt en voor zodanig (kanoniek) houdt, maar in het bijzonder omdat de Heilige Geest in ons hart getuigenis geeft dat zij van God zijn; en omdat zij ook het bewijs daarvan in zichzelf hebben.”
Als de Heere Jezus Zijn discipelen uitzendt om Zijn getuigen te zijn, moeten zij niet uitgaan om de waarheid van hun boodschap te bewijzen (daar staat de Heilige Geest voor in, Joh. 16:13), maar zij moeten de volken onderwijzen (...) en leren onderhouden alles wat Hij hun geboden heeft (Matt. 28:19). In Zijn Naam moeten zij onder alle volken bekering en vergeving van zonden prediken (Luk. 24:47). Daarbij moeten zij zich geheel afhankelijk weten van de Heilige Geest; zij moeten eerst de kracht van de Heilige Geest ontvangen en vervolgens getuigen zijn (Hand. 1:8).
Let eens op de toespraak van Petrus op de Pinksterdag. Zijn getuigenis is niet gericht op (de bewijsvoering van) de opstanding, maar op de Opgestane Heere, om tot de oproep te komen: “Laat dan heel het huis van Israël zeker weten dat God Hem tot een Heere en Christus gemaakt heeft, namelijk deze Jezus, Die u gekruisigd hebt” (Hand. 2:36).
En dan blijkt dat de Heilige Geest met dit getuigenis krachtig werkt; de mensen worden diep in hun hart geraakt en vragen: “Wat moeten wij doen?” Dan antwoordt Petrus: “Bekeer u en laat ieder van u gedoopt worden in de Naam van Jezus Christus, tot vergeving van de zonden; en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen.” Let ook eens op wat de apostel Paulus schrijft in 1 Kor. 2!
Tot slot, Calvijn schrijft in zijn Institutie over het getuigenis van de Schrift het volgende: “Laat dus onwrikbaar vast blijven staan: wie innerlijk door de Geest onderwezen is, vindt volkomen rust in de Schrift. En deze heeft haar geloofwaardigheid in zichzelf. Zij mag niet onderworpen worden aan bewijsvoering en redeneringen. De zekerheid die zij onder ons verdient verkrijgt zij door het getuigenis van de Geest.”
Hopelijk heb je iets aan m’n antwoord. God heeft ons een verstand gegeven. Ook ons denken moet Hij vernieuwen, zodat het zich gaat richten op Zijn Koninkrijk, om Hem lief te hebben met, ja ook heel ons verstand.
Ds. D. M. Elsman
Dit artikel is beantwoord door
ds. D.M. Elsman
- Geboortedatum:16-04-1961
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Rijssen
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Een mooi boek over de waanzin van atheïsme is " ik heb niet genoeg geloof om een atheïst te zijn" van Frank Turek en Norman Geissler, echt een aanrader.
Ook "moderne wetenschap in de Bijbel" van Ben Hobrink is een goeie.
Als je het Engels goed machtig bent is "stealing from God" van Frank Turek wellicht interessant.
Luister je graag podcasts? Ook in het Engels zijn de "I don't have enough faith to be an atheist " podcasts boeiend, ook "Cross Examined" wat een YouTube kanaal is is erg interessant.
Apologetiek? Graag! Maar niet teveel in de kerk wat mij betreft.
Ik weet dat de gereformeerde gemeenschap ermee wegloopt, maar als je je argumenten uit dat boek moet halen, geef ik je weinig kans in een gesprek met iemand die er ook maar iets van af weet...
Verder ben ik geen christen, dus kan ik wat dat betreft niks aanraden op dat gebied. Als je een eerlijk beeld wilt van de wetenschappelijke stand van zaken, dan zijn The Age of Everything, Your Inner Fish van Neil Shubin en A wonderful Life van Stephen Jay Gould aanraders.
Je hoeft het niet met de conclusies van de auteur eens te zijn om iets wel een integer en weloverwogen boek te vinden. Of vind je alles wat op dit gebied vanuit christelijke hoek verschijnt in principe problematisch?
Ik vind dit soort boeken echt schadelijk voor christenen zelf. Slechte argumenten zijn slecht voor je zaak. En je zou je moeten afvragen waarom mensen je slechte argumenten proberen te verkopen. Zodra je iemand treft die weet waar ze het over hebben en die het middelbare schoolniveau overstijgen, en je ontdekt dat je door populistisch showmannen knollen voor citroenen bent verkocht, dan sta je mooi in je hemd.
Het is nog niet zo lang geleden dat iedere gelovige aannam wat de kerken leerden. Boeken bij de Bijbel waren vroeger in huisgezinnen te vinden. En als je het niet goed snapte was daar altijd een predikant die een afdoende antwoord op kon geven.
Met de opkomst van het internet bestaat er ook de mogelijkheid om zaken direct na te zoeken. Maar wat is betrouwbaar daarin? Er zit immers geen filter meer op van: een betrouwbare schrijver of een verantwoorde uitgever die een dijk waren voor andere meningen.
De snelle ontkerkelijking is ook gebaseerd op vragen uit het verleden en onvoldoende antwoorden. Grote onzekerheid over wat er wel/niet mogelijk is.
Een voorbeeld is zeker op zijn plaats. In de Bijbel lezen wij van tijdelijke opstanding uit de doden. De directe familie en de buren waren de ooggetuigen. Anderen nemen dit getuigenis over als zijnde een wonder en waarheid. Na enkele duizenden jaren is er geen ooggetuige meer aanwezig. Dan komt de waarheidsvraag aardig in de verdrukking. Heeft de schrijver niet bedoeld: een utopische werkelijkheid? Dat is immers de directe benadering van de ongelovige.
Maar ik heb nog een voorbeeld: velen aanvaarden het feit dat de aarde in 6 dagen (144 uur) is geschapen. Men leidt dat af aan het vertaalde woord dag. יְוֹם (jom in het Hebreeuws). Maar is die vertaling correct overgenomen? Want het woord יְוֹם heeft ook de betekenis van tijdperk. Als de heren kanttekenaren dat mee hadden genomen bij de vertalingen zou er veel onduidelijkheid zijn weggenomen. De zichtbare (24 uurs tijdsklok) "zon bij dag en maan bij nacht" was er nog niet.
Mijn conclusie is wij weten het niet en de oorsprong komt uitsluitend van de Eeuwige Die alles heeft geschapen. Het waarom weten wij niet heeft ook te maken met het allereerste woord in de Bijbel בְּרֵאשִׁית (bereshiet). Ontleden wij dat woord dan staat er: "met de eersteling". Eigenlijk zouden wij verwachten dat de eerste letter א (alef) de aanhef zou zijn. Maar nee, die eerste letter is eigenlijk voor de Eeuwige bestemd. Hij schermt daarmee af wat eigenlijk niet voor de mensen bestemd is.
Maar is dat echt zo? Lees maar eens in de boekrol Openbaring, waarin staat dat Het Lam geslacht is van voor de grondlegging van deze wereld. Is dat het geheim van de alef א die de Eeuwige voor ons verborgen wil houden. Of is dat de keiharde boodschap dat de mens in de tijd is geschapen en een begin heeft. Moeilijk om te doorgronden om er achter te komen.
Aan de andere kant leert het ons ook om te vertrouwen op de woorden van de Eeuwige. Aanvaard maar wat betrouwbare schrijvers in Mijn Naam een en ander hebben opgeschreven.
Veel is inderdaad mystiek en wij, nieuwsgierige mensen, wilden gelijk zijn in kennis van goed en kwaad. Eerlijk gezegd weten wij helaas meer af van het kwade dan het goede. De vraag naar meerdere kennis en het zoeken daarna is uiterst legitiem.
Maar wat brengt het ons en met welk doel zetten wij onze kennis in. Om geëerd te worden? Of zetten wij onze (beperkte) kennis in voor de versterking van ons rotsvaste geloof. En mogen wij heel gewoon bij datgene wat wij niet begrijpen dikke vraagtekens zetten. De Eeuwige geeft aan de mens zijn/haar talenten, kennis en inzicht. Gravers en verdedigers van de Bijbel zijn schaars geworden.
Het eerste gedeelte gaat over "waarheid" en of dat bestaat of niet. Zijn tip is om aan mensen die zeggen "Er is geen waarheid" te vragen "Is dat echt waar?" Want haha, dat is een strikvraag, een klassieke 'gotcha!' Nu zul je in het wild niet veel mensen tegenkomen die spontaan zeggen dat waarheid niet bestaat en de mensen die dat wél doen hebben daar vaak voldoende over nagedacht dat ze daar wel een antwoord op hebben. Turek kan gewoon niet zo goed tegen paradoxen. Ik moest steeds denken aan de gevleugelde uitspraak van Socrates toen hij werd 'gecanceled' vanwege zijn invloed op de Atheense jeugd: "Het enige dat ik weet, is dat ik niets weet." Het grootste intellect van die tijd en ik zie net zo'n kwiebus als Turek hem al vragen "weet je dat zeker?" en dan denken dat hij een punt heeft gescoord.
Wat later in het stukje moraliteit hamert Turek erop dat je zonder God geen verschil kunt maken tussen Moeder Theresa en Hitler (over Ma Theresa is trouwens nog wel wat te zeggen, maar dat ga ik hier niet doen). Moraliteit zou allemaal maar een mening zijn en de Holocaust afkeuren is nergens op gebaseerd. 6 miljoen mensen (het waren er nogal wat meer, de 6M waren alleen de Joden trouwens) die zijn vermoord vindt iedereen heel erg, en dus bestaat God, is de redenatie. God zegt immers "Gij zult niet doden" en dus is doden verkeerd.
Ik vraag me af hoe groot de wereldbevolking was vlak voor de Zondvloed, vast meer dan 6M. Plus al het dierenleven dat tegelijkertijd werd uitgeroeid. Of op een ander moment alle kinderen in Egypte. Je zou maar een aboriginal in Australië zijn en je het Midden Oosten niet eens kunnen voorstellen, laat staan dat je ervan hebt gehoord en opeens verzuip je en iedereen die je kent.
God is blijkbaar de absolute standaard voor moraliteit, maar voor Hem gelden andere regels? WIJ mogen niet doden, maar HIJ wel. Dan kun je zeggen Ja, maar God is nu eenmaal Rechter. Als een rechter iemand opsluit, is het goed, maar als ik het doe, ben ik ineens Marc Dutroux. Dat is een argument, maar rechters worden door ons aangesteld en kunnen ook weer verwijderd worden. Plus ik zie geen rechter het oordeel uitspreken dat de gehele Nederlandse bevolking moet worden omgelegd. Maar als God het doet, is het niet alleen moreel goed, het is zelfs perfect (want God is perfect). Je vraagt je af waarom Hij er dan later spijt van had (zie regenboog).
Ik zeg al, het klinkt allemaal erg leuk als je in zo'n zaaltje zit te luisteren en je ego lekker wordt gestreeld. Je zit immers in het selecte groepje dat gelijkt heeft en die man vooraan vertelt je precies waarom dat zo is. En zo nu en dan wordt je net voldoende uitgedaagd in je denken dat het prettig voelt, maar niet zo ver dat je je aangevallen voelt. Het is een evenwichtsact. Maar als je even de tijd neemt om te luisteren en te verwerken wat Turek zegt, dan is er echt wel voldoende op aan te merken.
C.S Lewis is ook een apologeet. Hij werd bijna vechtend het koninkrijk van God ingesleept zoals hij zelf zegt.
Een hedendaagse CS Lewis is Alaister Mcgrath. Ook eerst een Atheïst die in de God van de Bijbel is gaan geloven. Hij houdt zich bezig met de verhouding geloof en wetenschap.
De boeken van hen zijn heel wat beter, meer onderlegt dan het inderdaad rare boek van Ben Hobrink..dat lijkt heel wat maar er blijft weinig van over. En je hebt geen schijn van kans als je met een wetenschappelijk onderlegde persoon in discussie gaat en je haalt alleen argumenten uit dit boek aan. Lees dan boeken van Alistair mcGrath.
