Verschillende adviezen voor kerkdiensten in coronatijd

Een vraag aan een panellid van de Gereformeerde Gemeenten. Wij hebben een vraag over hoe om te gaan met de kerkdiensten in coronatijd. We voelen ons heen en weer geslingerd door de verschillende richtlijnen die gehanteerd worden in ons kerkverband en in onze kerkelijke gemeente. Vanuit onze deputaatschappen wordt de verantwoordelijkheid bij de kerkenraad gelegd, maar ook geadviseerd om een duidelijke stap te zetten in afschalen. Vanuit de overheid wordt geadviseerd om diensten online te houden of anders met maximaal 30 bijeen te komen. Ook vanuit de burgerlijke gemeente is een dringend verzoek gekomen om af te schalen.

In de Saambinder van 14 januari is juist de strekking dat je de onderlinge bijeenkomsten niet na mag laten. Ditzelfde vinden we ook terug in krantenartikelen van de laatste weken van een aantal predikanten uit de Ger. Gem. In onze gemeente is wel wat afgeschaald, maar niet naar 30 personen. Er wordt verzocht ingetogen te zingen (wordt eigenlijk niet gedaan). Het kerkgebouw is overigens groot genoeg om een grotere groep te plaatsen met voldoende afstand (dat moeten we wel erbij zetten natuurlijk). In onze burgerlijke gemeente is het aantal besmettingen helaas nog best hoog, in verhouding veel hoger dan in Amsterdam of Rotterdam.

Wij denken zelf dat bij het “nalaten van de onderlinge bijeenkomsten” ook het vervolg erbij hoort: “zoals sommigen de gewoonte hebben.” En dat kan niet op deze pandemie situatie toegepast worden. Kortom: wij denken zelf dat we niet voorbij kunnen aan de adviezen van de overheid en zolang onze kerkenraad dat niet vindt, kunnen wij geen kerkdiensten fysiek bijwonen en blijft het behelpen met thuis luisteren. Het voelt heel raar. En vaak denken we: doen we er wel goed aan? Moeten we dan toch maar niet gaan als we aan de beurt zijn?

Beste vragensteller(s),

Jullie constateren dat er wat betreft de invulling van kerkdiensten in deze coronapandemie veel verschillende geluiden en adviezen klinken. Daarbij voelen jullie je ongemakkelijk bij de keuzes die er door de kerkenraad van jullie gemeente hieromtrent worden gemaakt. Jullie stellen vast dat het beleggen van diensten met een groter aantal personen, en ook de invulling van de samenzang, niet aansluit bij het advies van de overheid. Jullie persoonlijke besluit is daarom om de kerkdiensten niet te bezoeken, en tegelijk vragen jullie je af of dat de juiste weg is. 

Om met jullie mee te denken in de voorliggende vragen wil ik jullie een aantal zaken meegeven; in de hoop dat dit jullie helpt om een weg te vinden in deze moeilijkheid.

Allereerst: Het is goed om je te verplaatsen in alle beslissingen die een kerkenraad moet nemen in deze tijd van een coronapandemie. Het is echt een zoektocht om in de zorgelijke omstandigheden verantwoorde besluiten te nemen over wat wel en niet kan. Zoals jullie zelf schrijven, zijn er verschillende ‘formele’ adviezen die door de kerkenraad gewogen moeten worden. De hoofdboodschap van deze adviezen komt gelukkig overeen, maar in de uitwerking en de ruimte die er is voor plaatselijk maatwerk zijn er verschillen.

Daarnaast worden er in de media allerlei opvattingen geventileerd over wat wel en wat niet kan. Ook in de plaatselijke gemeente zijn er wellicht gemeenteleden die hun stem laten horen en aangeven dat er door de kerkenraad meer of juist minder maatregelen genomen zouden moeten worden. Zowel vanuit het kerkrecht alsook vanuit het gezichtspunt van de grondwettelijke vrijheden van een kerk is het vooral aan een plaatselijke kerkenraad om al deze gezichtspunten te wegen en besluiten te nemen over de invulling van het coronabeleid. Een kerkenraad moet dat doen met heel beperkte kennis over de risico’s van bepaalde activiteiten en de effecten van bepaalde maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Toch heeft de kerkenraad daarbij zowel naar de eigen gemeente als naar de maatschappij een grote verantwoordelijkheid. Voor een kerkenraad zijn dat daarom ingrijpende en zwaarwegende besluiten. Het is goed om je te realiseren dat de positie van een kerkenraad geen gemakkelijke positie is. 

Je mag ervan uitgaan dat een advies van de landelijke of plaatselijke overheid voor een kerkenraad zeer zwaarwegend is. Als dat niet het geval is, en daar lichtvaardig mee wordt omgegaan, is dat een kwalijke zaak. Dit zou dan op gespannen voet staan met de taak die de overheid van Godswege heeft. Maar ik zeg daar wel bij dat de kerkenraad meer gezichtspunten moet wegen dan het advies van de overheid. Dat is niet in het minst is de vraag: “Heere, wat wilt Gij dat wij doen zullen?” Het is geestelijk gezien een zeer ingrijpende zaak als de gemeente niet meer samenkomt rond Gods Woord (Hebr. 10: 25); als de lofzang in Gods huis tot zwijgen komt (Ps. 22:4) en als de gemeente (fysiek) geheel afwezig is als Gods naam wordt aangeroepen (Genesis 4: 26). Bij de opengeslagen Bijbel moet een kerkenraad zich daarom de vraag stellen welke weg de Heere ons in deze moeilijke situatie wijst. Daarnaast moet de kerkenraad de plaatselijke situatie meewegen in de besluiten die zij neemt over de invulling van de eredienst. Je kunt dan denken aan vragen als: Hoe ontwikkelen de besmettingen in de burgerlijke gemeente zich? Hoe is de situatie in de kerkelijke gemeente? Hoe zit het met de ventilatie in het kerkgebouw? De praktijk laat zien dat verschillende kerkenraden tot een verschillende afweging van al deze vragen komen, en dat is goed om je dat te realiseren. 

Jullie hebben duidelijk moeite met de keuzes die door jullie kerkenraad zijn gemaakt. Ik zou allereerst aan jullie mee willen geven: Jullie hoeven je niet verantwoordelijk te voelen voor de keuzes die de kerkenraad maakt; dat is iets wat in de eerste plaats tussen de ambtsdragers en de Heere ligt. Als de kerkenraad van jullie vraagt om de diensten bij te wonen (ik weet niet of dat het geval is) dan mag dat zwaar voor jullie wegen; maar handel niet tegen je geweten in. Zoek in dit alles richting in het Woord van God. Dat Woord wil een licht op ons pad zijn. Breng jullie verlegenheid met de situatie maar veel voor de Heere: “Heere, wat wilt Gij, dat ik doen zal” (Hand. 9: 6). Tenslotte: Kijk verder goed naar je persoonlijke omstandigheden, lopen jullie bijzondere gezondheidsrisico’s? Dan is het goed om dat mee te wegen. Wijsheid toegewenst!

M. M. van Winkelen

Dit artikel is beantwoord door

M.M. van Winkelen

• Geboortedatum:
  18-07-1981
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Den Haag
• Status:
  Actief

54 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven