Een heilige algemene Christelijke Kerk

Ds. P. Roos | Geen reacties | 18-10-2019| 08:02

Bij het lezen van de Apostolische Geloofsbelijdenis hoor ik nogal eens artikel 9 als volgt lezen: “Ik geloof één heilige algemene Christelijke Kerk.” Met de nadruk op één. Maar het staat niet als telwoord geschreven (één), maar als lidwoord: een. In het eerste geval komt de nadruk te leggen op het feit dat het één Kerk is. In het tweede geval lijkt mij dat bedoeld wordt dat er een heilige algemene Christelijke Kerk bestaat en dat ik daarin geloof. Mijn vraag aan u is of dit verschil maakt en of het wel correct is om in plaats van een één te lezen.

Goede vraag! Zelf lees ik altijd het lidwoord, niet een telwoord. Ik heb daar niet bewust een reden toe, maar ergens heeft het misschien te maken met een kritische houding tegenover een uit de hand gelopen eenheidsstreven, dat waarneembaar en algemeen gehoord wordt.

Ik had me nooit afgevaagd wat er in een oorspronkelijke tekst zou kunnen staan. Het blijkt dat in ieder geval geen telwoord gebruikt is. Er zijn handschriften die het lidwoord “de” lezen. In de Latijnse tekst wordt geen lidwoord zelfs gebruikt. Irenaeus (hij leefde rond 150 voor Chr.) meldt het artikel over de kerk zelfs niet. Dus heb je gelijk dat men dichter bij de tekst en de bedoeling ervan blijft als we hier het lidwoord “een” lezen.
 
Is het verkeerd hier het telwoord te gebruiken? In feite is er natuurlijk maar één algemene Christelijke Kerk. Dat is op zich ook wel een mooie gedachte. Het is de Kerk van alle tijden en plaatsen. De wereldkerk, in alle landen, van Noord-Korea tot de Biblebelt. Van de PKN tot de Oud Gereformeerde kerk.

Die eenheidsgedachte is, mits met wijsheid gebruikt, mooi en nuttig. Maar je kunt hier ook scheef gaan. Er zijn allerlei pogingen om koste wat het kost, alle kerken te verenigen. Dat zien we ook enigszins in het streven van de Dordtse Synode in deze tijd. Bovendien zien we niet veel goeds van kerken die nu samengevoegd zijn. In Utrecht, waar ik destijds predikant was, werden in Oog en Al twee kerken (Hervormd en Gereformeerd) samengevoegd. In beide kerken zaten meestal rond de zeventig mensen. Na de samenvoeging zaten er weer ongeveer zeventig. Hetzelfde zou gezegd kunnen worden van kerken waar Christelijk Gereformeerd en Vrijgemaakt samengaan.
 
Er is een verkeerd gericht eenheidsstreven. Men kan en moet de kerk niet zo breed willen maken, dat alle dwalingen erin vertegenwoordigd zijn. De hotelkerk. Er ligt iets in, van de gedachte: al zijn we vrijzinnig, we zijn heus ook wel ware kerk. Verkeerd dus.

Maar ook van de gereformeerde gezindte kan niet zomaar één brede stroom van kerken gemaakt worden. Het zou mooi zijn, maar de dingen zijn nu eenmaal uit elkaar gegroeid. Ieder heeft zijn eigen accenten en die behoeven niet verkeerd te zijn. Het zou mooi zijn als we één Gereformeerde (of Hervormde) Kerk zouden hebben, waarin alle kerken die zich houden aan Schrift en Belijdenis, verenigd zijn. Je zou desnoods kunnen denken aan één organisatie met verschillende sectoren, zoals de twaalf provincies samen Nederland vormen. Zoals de Verenigde Staten. Het is maar een gedachte.

Mijn latente mijding van het telwoord heeft te maken met een verkeerd eenheidsstreven. Dus pleit ik voor het gebruik van het lidwoord. Wie het telwoord echter wil gebruiken, komt niet in strijd met de werkelijkheid. Er is maar één algemene Kerk. Dus beslist verkeerd wil ik het niet noemen. Maar laten we ook hierin maar blijven bij de oorspronkelijke tekst.

Ds. P. Roos

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Roos

• Geboortedatum:
  29-10-1938
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

38 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven