Onprettige tradities

Ds. M. Baan | Geen reacties | 01-07-2019| 15:04

Ik loop met de vraag rond wat de tradities in de reformatorische kring voor mij betekenen. Bij sommige tradities voel ik mij onprettig en opgesloten. Ik durf er niet van af te wijken omdat ik dan bang ben dat ik tegen de Heere zondig. Is dat ook zo? Mijn dilemma is aan de andere kant dat tradities bedacht zijn door mensen en dat ik het niet als ‘heilig’ hoef te beschouwen, zoals bijvoorbeeld de Farizeeërs in de Bijbel hun eigen leefregels als Gods instelling hielden. Hoe moet ik mij verantwoorden tegenover en verhouden ten opzichte van de mensen en bovenal tegenover God als ik mij vrij voel om af te wijken van een traditie? En in hoeverre gaat het dan op dat God van mij vraagt geen aanstoot te zijn voor mijn (christelijke) omgeving?

De vraag naar de waarde van  tradities komt tegenwoordig onder alle leeftijdsgroepen voor. Om die vraag op een juiste manier te kunnen beantwoorden, moeten we eerst enkele zaken vooraf langslopen.

Een traditie betekent vanuit het latijn een overdracht. In een traditie worden bepaalde waarden en gewoonten doorgegeven van geslacht tot geslacht. Dat gebeurt onder alle volkeren, dat komt ook voor onder kerkmensen. Zelfs in de filmwereld, de sportwereld en noem maar op iedere willekeurige wereld, kent men tradities. In die laatstgenoemde werelden staan de tradities overigens zelden onder verdenking. Kritiek op een traditie lijkt vooral binnen kerken voor te komen. Wat is daarvan de reden?

Ten eerste beseft men vaak niet meer wat de bedoeling van een traditie is. Wij mensen kunnen niet zonder bepaalde tradities leven. De allervoornaamste traditie (die vaak vergeten wordt) is de traditie door Gods Heilige Geest. De Geest des Heeren draagt namelijk het geloof over. Hij neemt het (heil) uit Christus en schenkt het in de harten van Gods kinderen. Schrapt men elke vorm van traditie door, dan verwerpt men dus ook de toepassing van Gods heil en verwerpt men niet minder dan de zaligheid!

Toch zal de vragensteller díe traditie bepaald niet op het oog hebben gehad in deze vraag. Het gaat hier om de door mensen ingestelde tradities! Welke waarde hebben die?

Dan moet ik ten tweede dit zeggen: elke traditie heeft een bepaalde bedoeling. Raakt men die bedoeling kwijt, dan is de vraag geboren of die bepaalde traditie hoognodig niet eens afgeschaft moet worden. Zo heb ik mijn catechisanten nogal eens de vraag horen stellen: waarom hebben de collectanten tijdens de kerkdienst nog altijd zwarte handschoenen aan? Dat is toch allang uit de tijd? Helaas weet men dan niet meer dat het dragen van die handschoenen de betekenis had om aan te geven dat het verzamelde geld van de collecte niet voor de collectant persoonlijk was bestemd maar voor de diaconie of de kerk! 

Bij tradities moet dus steeds gekeken worden naar de bedoeling van die traditie! Een traditie is namelijk vaak een bepaalde vorm, die bij een bepaalde inhoud hoort.

Ten derde moeten we het woord traditie niet al te lichtvaardig gebruiken. Sommige tradities zijn namelijk helemaal geen tradities, maar voorschriften uit Gods Woord. Zo is de hoofdbedekking van de vrouw in de eredienst geen traditie, maar regel van de Schrift (1 Korinthe 11)!

Ten vierde vergeten velen dat het afschaffen van een bepaalde traditie altijd weer een nieuwe (andere) traditie oplevert. Het afschaffen van de oude tradities bij rouwdiensten heeft de nieuwe (en volgens mij zinloze) traditie opgeleverd van kaarsen branden, bloemen en knuffels schenken en applaudisseren voor de overledene. Wij mensen kunnen helaas niet zonder enige traditie leven. Een totale samenleving kan het ook niet zonder gezamenlijke regels stellen! Wie eeuwenoude christelijke regels bij begrafenissen afschaft, komt al snel terecht in de regelloze regel van: hoe gekker hoe beter. Kijk maar naar de uitvaart van (door zelfmoord) overleden popidolen!
   
Ten vijfde: wij zijn in christelijk Nederland de betekenis van veel tradities domweg kwijtgeraakt. Dan moeten we hoognodig die betekenis weer eens op het spoor komen. Heilige tradities zijn altijd op de Bijbel gebaseerd. Anders hebben we het over tradities uit conservatisme. Maar dat is iets heel anders. 

Ten zesde: blijkt een traditie niets meer te zijn dan een ‘domme en conservatieve’ traditie, schaf die dan maar zo snel mogelijk af als die je hindert, maar...

Ten zevende: als het afschaffen van een zinloze en overbodige traditie anderen hindert, ga dan in gesprek met die anderen. Dat is de Bijbelse lijn!!

Ten achtste: het vaststellen welke traditie behouden en welke afgeschaft dient te worden, mag nooit op het eigen gevoel gebaseerd zijn. Wij leven in een tijd waarin het persoonlijke gevoel bijna heilig is verklaard, maar het gevoel als regel is niets anders dan volslagen dwaasheid! Het Woord van God dient onze regel te zijn! 

Tenslotte: ik hoop zo de traditie van duidelijkheid vanuit de Bijbel te hebben voortgezet!
 
Met een (knipoog en een) hartelijke groet,
Ds. M. Baan, Veenendaal

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Baan

• Geboortedatum:
  16-02-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

118 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven