Man heeft burn-out
J. (Jantine) Stam-van de Beek | Geen reacties | 08-05-2019| 10:52
Vraag
Sinds enige tijd is mijn echtgenoot thuis i.v.m. een behoorlijke burn-out. Daarnaast hebben we een druk, opgroeiend gezin met schoolkinderen in diverse leeftijden. Ik zou graag wat tips krijgen hoe ik hiermee om kan gaan. Het hele huishouden/opvoeding met alles er om heen komt op mij neer. Eigenlijk draait alles om dokters-en psychologenafspraken en kijk ik per dag hoe mijn man zich voelt. Ik wil het ook in mijn optiek allemaal eerlijk verdeeld hebben qua aandacht. Het is bijna niet te bespreken dat ik ook mijn dingen wil doen om overeind te blijven, zoals met een vriendin afspreken, winkelen, of wandelen. Dat soort dingen. Dat wordt dan al snel als egoïstisch bestempeld of dat ik hem in de steek laat.
Antwoord
Hoi vragenstelster,
Het runnen van een huishouden met (school)kinderen in diverse leeftijden is een hele organisatie. Regelmatige dokters- en psychologenafspraken maken de weekplanning niet eenvoudiger, maar kunnen veel (logistieke) flexibiliteit en extra energie vragen. Dat je per dag bekijkt hoe je man zich voelt en veel bezig bent met zijn afspraken, klinkt als dat je je mantelzorger voelt. En dat begrijp ik wel. Een burn-out heeft iemand niet alleen. Mentaal niet in orde zijn, net als lichamelijk niet in orde zijn, heeft invloed op de omgeving. Ik begrijp wel dat je om tips vraagt.
In de paar zinnen die je omschrijft, springt jouw zin “Ik wil het ook in mijn optiek allemaal eerlijk verdeeld hebben qua aandacht” er voor mij uit. Blijkbaar is dit belangrijk voor je: eerlijkheid; een ieder zover als mogelijk geven wat hem of haar toekomt. Mogelijk heb je de neiging daarbij jezelf te geven en misschien ook wat te vergeten. Als het woord “egoïstisch” dan tegen je wordt uitgesproken, kun je je erg miskend en niet gezien voelen.
Het huishouden en de opvoeding vragen veel van je. Daarin lijk je bang dat je voorlopig geen steun van je man kunt verwachten. Ja meer nog; zijn afspraken kosten extra inzet. Zo druk zijn vraagt allicht om een overlevingsstand: niet moeilijk doen, doorgaan. Het voordeel daarvan is dat je waarschijnlijk ook veel aankunt. Het nadeel is mogelijk dat je daardoor emotioneel wat op afstand blijft. Wanneer je even niets hoeft, heb je maar aan één ding behoefte: rust. Aangezien je gezin vooral een appèl doet op jouw zorg, begrijp ik het wel dat je dan geneigd bent je wat terug te trekken: met een vriendin afspreken, winkelen of wandelen. Even weg in ieder geval.
Mogelijk is het moeilijk voor je geworden om nog te ontspannen als je bij je man bent. Daardoor raak je geneigd die ontspanning letterlijk en figuurlijk buiten de deur te zoeken. En dat voelt hij waarschijnlijk, waardoor hij zich mogelijk gepasseerd of (zoals je schrijft) in de steek gelaten voelt. Mannen praten daar vaak niet zo gemakkelijk kwetsbaar over (hebben het soms niet eens zo bewust door), maar meestal vinden ze het heel erg als ze het idee krijgen dat ze niet meer nodig zijn voor hun vrouw. Dit kan voor een man zo moeilijk te verdragen zijn, dat hij (passief of actief) boos wordt. Wanneer je met elkaar in zo’n systeem belandt, lukt het vaak niet meer op een respectvolle en zorgvuldige manier over dit soort gevoeligheden te praten. Daardoor kun je elkaar nog moeilijker begrijpen en voel je nog meer afstand.
Het klinkt als dat je je al snel schuldig voelt als je man zich in de steek gelaten voelt. Alsof je nog steeds niet genoeg doet, alsof het nooit goed genoeg is. Dat is moeilijk te verdragen als je zo veel geeft! Het kan voelen als dat je onrecht wordt aangedaan. En dat is ook wel een beetje zo, want je wordt niet echt gezien in je bereidheid iedereen recht te doen en ook niet in het feit dat je soms even op bent, niet meer kunt. Daarin word je wat verwaarloosd en onterecht beoordeeld en dat doet pijn. Vanuit de pijn van het je niet begrepen voelen, kan de neiging ontstaan te gaan twijfelen aan de liefde van de ander. Moeilijke vragen gaan sterker leven: Ziet hij/zij wel hoe ik mijn best doe? Is hij/zij er wel echt voor me? Sta ik er uiteindelijk alleen voor? Juist wanneer je je belast voelt, heb je behoefte aan de zekerheid dat de ander je ziet en begrijpt en steunt als het nodig is.
De vraag is echter of het hem erom gaat dat jij niet genoeg doet. Mogelijk voelt hij vooral de emotionele afstand tussen jullie beiden en komt hij daarom met dit verwijt. Misschien zou je dat eens kunnen vragen? Als hij hier wat meer kwetsbaar over kan vertellen, helpt het jou misschien om zijn hart en mogelijk onzekerheid over zijn rol in jouw leven erachter te zien. Het lijkt erop dat jouw neiging om weg te willen hem raakt, omdat hij daarmee het gevoel krijgt dat je hem afwijst, dat hij (en het gezin) niet genoeg voor jou is om jezelf te kunnen zijn. Enerzijds lijkt dat wel wat te kloppen, omdat je door het patroon tussen jullie (en jouw angst om anderen tekort te doen) moeilijk nog bij hem lijkt te kunnen ontspannen. Anderzijds klopt het niet. Waarschijnlijk betekent het, dat je het zorgen zat bent, niet zozeer het bij hem of bij het gezin zijn. Mogelijk vindt je dat zelf ook moeilijk; het gezin zou toch een plek mogen zijn waar ook jij weer op kunt laden om overeind te kunnen blijven?
Zoals het klinkt, zijn jullie beide zorgtypes (zij het waarschijnlijk met een andere focus), aangezien je man overbelast is geraakt en jij het belangrijk vindt iedereen genoeg aandacht te geven. Je hebt geleerd te gaan zorgen wanneer er iets aan de hand is. Zo hard werken kan op een bepaalde manier gemakkelijker zijn, minder kwetsbaar dan niet werken. Want als je niet meer zorgt, voel je je minder nuttig en is de kans op afwijzing groter. Zo leef je mogelijk ook met de hoop dat de ander opknapt en daardoor voor jou kan gaan zorgen? Dat lijkt heel logisch, maar de praktijk laat waarschijnlijk zien dat de verlangde zorg niet geboden wordt, ook niet als hij zich beter voelt. Steeds weer die teleurstelling meemaken, kan je moedeloos maken.
Wanneer hij gaat begrijpen dat je verdriet hebt om zijn burn-out omdat je je er daardoor alleen voor voelt staan in jullie gezin en relatie, zal hij mogelijk ontdekken dat hij juist belangrijk voor je is. Het is de vraag of hij dat echt ziet, door heeft hoe moeilijk dit voor je is. Dat je het mist om even niets te hoeven en dan door hem gezien te worden in plaats van verwijten te krijgen. Dat je zijn geruststelling nodig hebt, omdat je het eigenlijk zo moeilijk vindt om de boel de boel te laten (aangezien je niemand te weinig aandacht wilt geven). Daarvoor is het nodig dat hij wat meer van jouw verdriet kan gaan zien, van jouw kwetsbaarheid, jouw moe-zijn. Het zou me niet verbazen als hij die wetenschap (dat je ernaar verlangt dat hij weer belangrijk voor je is) weer wat nodig heeft om je de ruimte te geven er regelmatig even tussenuit te gaan. Dit is vaak een kwetsbaar proces, maar elkaar op die manier leren kennen helpt om je steeds minder snel persoonlijk afgewezen te voelen. De meeste stellen hebben wel wat hulp nodig om uit het gebruikelijke communicatiepatroon te kunnen stappen en stil te kunnen staan bij de wederzijdse verlangens die eronder liggen.
Zoals het op mij overkomt, zijn jullie in een situatie waarin je beide niet veel bij te zetten hebt als je samen bent. Hij is burn-out en jij bent mega druk. Op zo’n moment heb je dus beide niet de puf elkaar nog te gaan helpen. Dat lijkt een probleem, maar volgens mij zit juist daar de uitdaging. Mijn belangrijkste tip zou daarom zijn om te stoppen met het elkaar willen helpen en te gaan leren om samen ‘op’ te zijn. Samen te kunnen zijn in dat het even niet gaat. Dat met elkaar kunnen delen zonder dat de ander er iets mee hoeft, behalve het misschien te erkennen. Dan maar zo zijn en dan bij elkaar...
Ten slotte nog een paar praktische tips. Omgaan met een burn-out vraagt om een forse aanpassing en verdeling van de belasting tussen man en vrouw. Zorg dat je zelf voldoende ontspanning vindt door zaken die niet strikt noodzakelijk zijn uit te stellen, zoals bijvoorbeeld het aanpakken van de tuin. Beperk zo nodig ook een aantal zaken die je meer energie kosten dan deze opleveren.
Vriendelijke groet,
Jantine Stam-van de Beek
Dit artikel is beantwoord door
J. (Jantine) Stam-van de Beek
- Geboortedatum:07-12-1987
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Barneveld
- Status:Actief
