Dissociatieve identiteitsstoornis

Beste vraagsteller,

Ik kan met de beste wil van de wereld niets bedenken waarom een kinddeel van jou niet om hulp mag vragen aan de Heere.
Wat zou daar nu zondig aan kunnen zijn?!
Dat je kinddelen hebt, is een gevolg van de grote zonden die jou zijn aangedaan.
Naar mijn idee is het iets om dankbaar voor te zijn dat dat deel zich niet van de Heere afgewend heeft, maar dat het Hem om hulp vraagt.
Je delen zijn geen aliens, het zijn 'gewoon' stukken van jou. Ze horen bij jou en jij mag/jullie mogen altijd bij de Heere terecht.

Ik begrijp je vraag heel goed. Zelf heb ik ook DIS en o.a. een deel wat ik mijn anti-God deel noem. Vreselijk gênant want hij zegt tijdens de dienst gewoon dingen als: "Ik dacht het niet!", als de dominee aankondigt dat we gaan zingen. Of ik zit ineens, als er tijdens de preek iets gezegd wordt waar hij bang van wordt, met m'n vingers in m'n oren te la-la-la-en omdat hij het niet wil horen. Ik heb me er lang voor geschaamd omdat ik het idee had dat mensen dachten dat ik de spot dreef met het geloof. Maar dat is absoluut niet zo, ik heb er totaal geen controle over.

Bij mij is DIS ontstaan door seksueel misbruik als kind door mijn vader, die ambtsdrager was. Sinds ik in therapie ben, en met name ook doordat ik op een lotgenotenplatform voor slachtoffers van seksueel misbruik in contact ben gekomen met andere mensen met DIS a.g.v. misbruik, ben ik gaan begrijpen hoe en waarom mijn anti-God deel is ontstaan. Hierdoor ben ik me minder schuldig en slecht gaan voelen door de dingen die hij zegt of doet. Gelukkig, want ik heb heel lang niet bij de Heere God durven komen omdat ik dacht dat Hij me een huichelaar zou vinden. Ik ging dus ook niet meer naar de kerk omdat ik dacht dat ik daar niet welkom was.

Wat mij ook erg geholpen heeft, zijn gesprekken hierover met een bevriende predikant. Hij neemt mijn anti-God deel heel serieus en snapt dat het in feite een klein jochie is dat vroeger heel bang voor de Heere God geworden is en zich in mijn hoofd heeft afgesplitst. Persoonlijk vond ik het heel fijn om van hem te horen dat de Heere God van mij houdt zoals ik ben. Ik hoef voor Hem niet te worden zoals Hij mij bedoeld heeft, maar ik mag bij Hem komen zoals ik ben. Zelfs met een anti-God deel. Dat heeft mij wel rust gegeven.

Dissociatie is een manier van je lichaam om stressvolle situaties te overleven. Mensen die door ernstig lichamelijk en/of geestelijk trauma gaan kunnen dit ervaren. Het wordt vaak beschreven als een soort van 'buiten je eigen lichaam treden', maar sommige mensen die dissociëren voelen het ook niet helemaal zo. Omdat er iets heel ergs met jou gebeurt, neemt je geest een soort van afstand van jezelf. Je ervaart het alsof het niet meer helemaal jouzelf is met wie het gebeurt, maar alsof je het van een afstand kunt aanschouwen. Het is met woorden niet precies te beschrijven hoe het voelt, maar dat is de beste uitleg die ik eraan kan geven. Je kunt lichtelijk dissociëren, dan voel je je wat vervreemd van jezelf, tot zwaar, waarin je totaal niets te maken lijkt te hebben met (delen van) jezelf, en soms zelfs geen weet hebt van (delen van) jezelf op het moment dat jij ervan gedissocieerd bent. Dissociatie kan voorkomen op moment van het trauma, maar kan in sommige gevallen een overlevingsmechanisme worden dat ook geactiveerd wordt op momenten dat er dingen zijn die jou enigszins aan het trauma herinneren, of zelfs op alle mogelijke gevaargevoelens toegepast worden los van het trauma.

Als het om je identiteit gaat, is dat bij de meeste mensen een complex geheel. Een lichaam, een geest, een ziel. Er zijn verschillende benamingen voor die delen van jezelf, maar het is allemaal jij. Ze horen bij elkaar, en het is niet duidelijk van elkaar te scheiden waar je geest ophoudt en je lichaam begint (want je geest is toch ook in je lichamelijke hersenen). Het is te onderscheiden dat voelen niet hetzelfde is als denken, maar toch zijn gedachten en gevoel onlosmakelijk verbonden. Als je iets denkt roept dat gevoelens op en als je iets voelt roept dat gedachten op. Delen van wat je voelt en denkt ben je je bewust van en andere delen niet, maar ze hebben met elkaar te maken en beïnvloeden elkaar.
Op het moment dat je dissocieert, is er een deel van jou dat niet meer als jouzelf voelt, maar tegelijk bij jíj degene die dat voelt. Dat is iets wat heel onbegrijpelijk klinkt. Gevoelsmatig scheidt een deel van jouw zijn, jouw wezen, zich af van een ander deel van datzelfde wezen. Terwijl het samen één wezen is. Het gedeelte waarop die scheiding bij jou plaatsvindt, maak ik uit jouw vraag op, is het gebied van kind/volwassen versies van jezelf.
Ik weet niet of je al psycho-educatie hebt gekregen over de vastgestelde diagnose, of je een beetje begrijpt wat er nou eigenlijk met je gebeurt. Het lijkt me aardig angstaanjagend als je merkt dat er delen van jou dingen zeggen/doen waarvan je het gevoel hebt dat jij dat zelf niet bent, of dat het een deel van jezelf is waar je geen controle op hebt. Ik kan me voorstellen dat je je ervoor schaamt. Dat er weinig mensen zijn die het begrijpen, want hoe leg je dit uit? Het is niet iets wat iedereen zomaar snapt. Net zoals je aan iemand die nog nooit een bloem heeft geroken niet kunt uitleggen hoe een bloem ruikt, kun je aan iemand die nooit dissociatie heeft gevoeld niet uitleggen hoe dat voelt. En dan komt hier ook nog bij dat de dissociatie waarschijnlijk voortkomt uit heel nare ervaringen, waardoor het heel kwetsbaar is om aan iemand te vertellen. Terwijl de dissociatie waarschijnlijk juist ontstaan is om kwetsbaarheid te beschermen, en juist ook in de weg kan gaan zitten op het moment dat je wél kwetsbaar wilt zijn om een relatie aan te kunnen gaan.

Ik ben zelf geen psycholoog of theoloog, maar heb wel meerdere momenten van dissociatie door trauma meegemaakt (en nog een hoop andere psychische problemen) en heb ervaren hoe God een andere blik op de wereld en daarmee op psychische problemen kan geven waardoor er veel herstel mogelijk is, en waarmee de dingen die op deze wereld nog niet hersteld zijn, te dragen zijn. Ik heb geen DIS en kan daar dan ook niet alles van begrijpen, maar leef wel met je mee en hoop dat de bevindingen die ik in mijn traject van herstel tegen ben gekomen en nog tegenkom, misschien ook wat hulp voor jou kunnen zijn.
Psychologie en therapie kunnen zeker een middel zijn dat God voor je wil inzetten om te herstellen, ik hoop dat je daar ook gebruik van maakt. Daarbij heb ik wel moeten leren dat psychologische inzichten vooral zinvol zijn binnen het grotere perspectief dat de bijbel geeft. De psychologie behandelt een fragment van de complete wereld die God heeft gemaakt. Al je heil van therapie verwachten is dus geen goed idee, God is de enige die je kan redden en dat doet Hij soms onder andere door middel van therapieën.

Er zijn veel verschillende psychologische modellen rondom je persoonlijkheidsontwikkeling en overlevingsmechanismen, die verschillende kanten uitwerken van hetzelfde principe: Je word geboren als kwetsbaar kind met behoeften, maar niet de vermogens om die zelf te vervullen. Als je ouder wordt krijg je steeds meer mogelijkheden om je eigen behoeften te kunnen bevredigen.
Bijvoorbeeld: als baby kun je als je honger hebt alleen maar huilen en hopen dat je dan eten krijgt, als je ouder wordt kun je ook zelf een boterham pakken uit de kast van je ouders. Als je nog ouder wordt kun je je eigen geld gaan verdienen zodat je zelf eten kunt kopen.
Nu zie je in dit voorbeeld wel: je bent altijd afhankelijk van anderen. Als baby volkomen, je kunt niets zelf. Als wat ouder kind kun je wel je eigen brood smeren, maar ben je nog wel afhankelijk van of je ouders geld hebben om eten in huis te halen. Later kun je wel werken om je eigen geld te verdienen, maar ben je alsnog afhankelijk van of er werk voor jou is. Er is altijd iets wat buiten jouw macht ligt, je bent altijd afhankelijk. Daarom heeft ieder mens een manier om daarmee om te gaan. Welke manier, dat verschilt per mens. Het wordt bepaald door wat je leert, en door wat jouw persoonlijke mogelijkheden en voorkeur zijn.

Het gedeelte van jou dat kwetsbaar en afhankelijk is, wordt wel je 'kind-modus' genoemd. Ieder mens heeft dat. Het gedeelte van jou dat verantwoordelijkheden draagt en zorgt voor jouzelf is je 'volwassen-modus'. Dat ontwikkelt ieder mens naarmate hij opgroeit.
Die modi werken bij een gezond mens goed samen. Gezonde mensen durven kwetsbaar te zijn bij elkaar en gaan liefdevol om met elkaars kwetsbaarheden, maken lol als dat past, zorgen voor elkaar als het nodig is, nemen verantwoordelijkheden op zich die ze aankunnen etc.
Omdat we niet in het paradijs meer zijn gaat dit natuurlijk alles behalve perfect allemaal op deze aarde, maar sommige mensen komen dichter bij dit beeld van 'de geestelijk gezonde mens' dan anderen. God is degene die hierin gebrokenheid wil herstellen, dus je naar Hem uitstrekken als je hierin moeiten bij jezelf bemerkt is het beste wat je kunt doen.
Bij gezond functionerende mensen is het kind in hunzelf welkom en geaccepteerd. In sommige situaties is het handig als zij als een kind reageren, en in andere met hun gezonde volwassen-modus. Ideaal gezien voelt een mensen goed aan welke modus wanneer toe te passen (maar we leven natuurlijk niet in een ideale wereld, dus ieder mens heeft hierin wel afwijkingen, de één wat grotere dan de ander).
Het kind mag er zijn, en is er bijvoorbeeld als je een spelletje speelt, grapjes maakt, geniet van mooie dingen. En ook als je heel verdrietig bent, of angstig, of boos, is dat kind in jou aanwezig dat die emotie heel sterk voelt. Dat is allemaal gezond, en nodig om goed te kunnen functioneren als mens. God heeft ons zo geschapen, en Hij houdt van mensen die zijn als kinderen: open, eerlijk, kwetsbaar. Die kwetsbaarheid is ook helemaal niet erg in de oorspronkelijke manier van leven die God voor ons bedoeld heeft. Hij is immers goed en zou met die kwetsbaarheid goed omgaan waardoor Zijn kinderen zich veilig bij Hem zouden voelen. Je kwetsbaar opstellen is juist nodig om liefde te kunnen ontvangen. Als de zondeval er niet was geweest, zouden mensen ook goed omgaan met elkaars kwetsbaarheid. Dan was het juist een genot om open, eerlijk en kwetsbaar te zijn als kinderen bij elkaar. Mensen die in veilige relaties zijn ervaren vaak het grootste plezier omdat ze samen grapjes kunnen maken, hun verdriet eerlijk kunnen laten zien aan elkaar, zich laten troosten etc.
Bij gezonde mensen zegt de volwassen-modus dingen tegen het kind in hunzelf om het te troosten als het verdrietig is, te kalmeren als het bang is, te begrenzen als het boos is. De volwassene in jezelf luistert naar de behoefte van het kind in jezelf en zorgt ervoor dat het kind in jezelf krijgt wat het nodig heeft. Dit gaat zo automatisch dat heel veel mensen niet eens goed van zichzelf weten dat ze dit doen. Ze spreken het kind in hunzelf meestal niet hardop toe maar in gedachten. Maar soms, als mensen bijvoorbeeld heel veel spanning hebben voor een sollicitatie ofzo, zeggen ze ook wel eens hardop tegen zichzelf wat ze normaal in hun hoofd zeggen. En ze zeggen die dingen vaak ook tegen hun kinderen of anderen die gespannen/boos/verdrietig zijn.

De dingen die mensen tegen zichzelf zeggen als ze bang, boos of verdrietig zijn, zijn vaak dezelfde dingen die hun ouders of andere belangrijke mensen in hun jeugd tegen hen zeiden.
Als je dus een ouder had die altijd als je boos was zei: 'eerst even tot tien tellen', dan is de kans groot dat je die stem elke keer als je boos bent in je hoofd hebt. Afhankelijk van of die ouder ook echt jouw behoefte zag, kunnen die woorden een negatieve of positieve lading voor je hebben.
Als je ouder als je even tot tien had geteld even met je kwam praten zodat je kon vertellen waar je mee zat en er naar je geluisterd werd, is de kans groot dat die tekst 'even tot tien tellen' in je hoofd voor jou heel behulpzaam is. Dan kun je erdoor kalmeren en daarna weer wat rustiger naar je behoefte kijken. Waarschijnlijk benader je anderen dan ook op diezelfde manier.
Maar als het zo was dat je ouder alleen maar streng zei dat je tot tien moest tellen en vervolgens niet luisterde naar de behoefte die onder jouw boosheid zat, zal die stem in jouw hoofd symbool staan voor dat er niet geluisterd werd naar jouw behoefte. In dat geval helpt die stem in je hoofd je dus niet jezelf positief te kalmeren, maar kun je verschillende vervelende reacties hebben op als je die stem in je hoofd hoort bij het boos worden. En ook als iemand anders woorden met dezelfde strekking zegt tegen jou als de stem in jouw hoofd zegt en jouw ouder vroeger tegen jouw zeiden, kan datzelfde boze gevoel bij je naar boven komen. Dat gevoel zegt: ik word niet gezien in mijn behoeftes! Alarm!

Een kind kan niet voor zichzelf zorgen en móét letterlijk huilen en schreeuwen om voorzien te worden in zijn behoeftes, anders gaat hij dood. Als een baby niet huilt als hij honger heeft, weet zijn moeder niet dat hij honger heeft, en krijgt hij niet eten wanneer hij het nodig heeft. Bij een baby vinden we het acceptabel dat elke behoefte wordt geuit door huilen en zo nodig schreeuwen. Deze methode werkt ook, want elke gezonde moeder is meteen vol aandacht en gaat zorgen voor iemand die huilt. Als je ouder word leer je als het goed is woorden geven aan je behoeftes zodat huilen niet meer altijd nodig is. Hoe verder in de ontwikkeling, hoe minder een kind huilt om behoeften te verwoorden, als het goed is. Maar er blijven momenten waarop het even niet lukt en je terugvalt op je oude, primaire reactie: huilen. Ook veel grote mensen huilen wel als ze heel erg onder druk staan, een grote teleurstelling krijgen of diep gefrustreerd zijn (al doen ze dat meestal stiekem als niemand het ziet).
Als er dingen misgaan in je ontwikkeling, door opvoeding waarin je niet de juiste manier aanleert om om te gaan met je eigen emoties en behoeften, of soms ook door ontwikkelingsstoornissen en/of verstandelijke beperking, val je vaak op die eerste overlevingsmethode terug: huilen. Alles in je wezen schreeuwt: alarm! Ik word niet gezien in mijn behoeften! Straks ga ik dood!
Dat klinkt heel dramatisch, maar dat is de eerste functie van het alarm, en ook als je er niet echt meteen aan dood zal gaan als je behoefte niet nú gehoord wordt, dat is wel wat het alarm schreeuwt. Daarom heb je ook een volwassene nodig die dat kalmeert, eerst je eigen ouders en later de stem van je volwassen zelf. God kan hierin ook een zeer goede trooster zijn, als je Zijn stem hebt leren verstaan. Hierover straks meer.

Het alarm schreeuwt dat je dood gaat als er niet naar je behoefte geluisterd wordt. Dat is niet altijd zo direct waar, maar het is wel grofweg zo te zeggen dat het niet luisteren naar kernbehoeften indirect naar de dood leidt. In bijbelse zin. Want als iemand emotioneel niet gehoord wordt leidt dat niet direct tot dat hij sterft, maar het maakt goede dingen (kinderlijk vertrouwen) kapot en legt een grote basis voor allerlei verleidingen en daaruit voortvloeiende zonden. Zonden leiden tot de dood, zoals in Jakobus 1:15 staat: "Is de begeerte bevrucht, dan baart ze zonde; en is de zonde volgroeid, dan brengt ze de dood voort."
Goed om te beseffen: Emotionele kernbehoeften zijn niet de begeerte waarover hier gesproken wordt. Je emotionele kernbehoeften zijn ten diepste bedoeld om vervuld te worden door God. En God wil die ook via andere mensen in jouw leven vervullen. Jij zou volgens Gods plan nooit aan jezelf moeten denken of je behoeften wel gezien worden, daarom zegt Paulus in Fillipenzen 4 ook: 'wees in geen ding bezorgd,' en kun je ook in Mattheus 6:25-34 lezen hoe Jezus vertelt dat wij kunnen vertrouwen op God, en in Zijn koninkrijk, Zijn bedoelde manier waarop wij gelukkig worden en waarvoor zij geschapen zijn, geen seconde nadenken over wat wij zelf nodig hebben, maar juist vervuld zijn van Gods koninkrijk, waarin we vol zijn van de vruchten van de Geest: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Als wij allemaal zo gericht zouden zijn op God en de naaste als God bedoeld had, zou de zonde, en dus de dood, er niet eens zijn. Maar als dus, zoals sinds de zondeval gebeurt, mensen elkaar juist beschadigen in hun vertrouwen, elkaar kwetsen, egoïstisch zijn, dan zondigen zij voortdurend en dat brengt de dood. Behoeften hebben is niet verkeerd, maar sinds de zondeval komen ze wel in een verkeerd perspectief te staan. Omdat we niet automatisch die band met God hebben en met anderen die goed is, gaan we al snel de behoeften op een verkeerde manier begrijpen bij onszelf en bij elkaar. Bijvoorbeeld: God heeft de mens behoefte tot emotionele verbondenheid gegeven om die verbondenheid in eerste plaats met God Zelf aan te gaan. Als een mens de diepe behoefte tot emotionele verbondenheid voelt, kan een mens dat God niet kent en Zijn wil niet in zijn eigen hart heeft door de Heilige Geest, dat helemaal verkeerd interpreteren als: ik moet dus seks hebben. Want God heeft seks geschapen als een ultieme uiting van verbondenheid tussen twee mensen. De mens die God niet kent begrijpt op emotioneel niveau dat mensen die seks hebben, die verbondenheid horen te hebben. Maar omdat hij het plaatje zonder Gods inzicht totaal niet snapt, en zijn eigen behoefte dus ook niet omdat zijn diepste behoefte contact met God zelf is, gaat hij ook verkeerd handelen: zonde. Hij vormt de goede kernbehoefte, verlangen naar emotionele verbondenheid, om tot een verkeerde begeerte: lust naar seks (en dus niet seks vanúit de verbondenheid van een huwelijk zoals het bedoel is, maar seks op zích om een vals gevoel van verbondenheid te creëren). En als hij die begeerte volgt en een vals gevoel van verbondenheid voelt, vervult dat het achterliggende verlangen naar emotionele verbondenheid niet. Het is een surrogaat, het kan niet diep genoeg gaan. Het kan geen vervanging zijn voor een relatie met God. Deze zonde brengt uiteindelijk de dood, want het verlangen, de kernbehoefte schreeuwt om God. Die verwijst naar wat Hij écht nodig heeft. Maar omdat hij hem verkeerd interpreteert en dus naar eigen lust vervult in plaats van dat het hem naar God leidt, krijgt hij niet de levendmakende relatie met God die nodig is om het eeuwige leven te ontvangen. In die zin leidt het naar de dood. Want het leidt hem af van de weg naar het Leven Zelf.

In dit voorbeeld zie je ook hoe de emotionele kernbehoefte dus heel belangrijk is. Hij is door God zelf gegeven, en als er op een goede manier met elkaars kernbehoeften omgegaan wordt krijg je de prachtigste relaties. Zo mooi gemaakt, en door de zondeval totaal ontwricht. Dit voorbeeld is maar één voorbeeld van hoe mensen, door God niet als bron van leven te zien op deze aarde, de goede gaven van God jammerlijk laten ontsporen tot een akelige, disfunctionele, ellendige wereld om in te leven. Het kan op allerlei manieren misgaan, te veel om op te noemen bijna. Gelukkig kijkt God naar Zijn wereld om. Hij heeft onze ellende gezien, en stuurde Jezus. Jezus betaalde voor onze zonden, ging naar de hemel om ons een plaats te bereiden en zond de Heilige Geest om ons hart van binnenuit te vernieuwen, zodat het gebrokene hersteld kan worden. Op deze wereld zal dat nog niet volmaakt zijn, maar hij begint zeker al aan ons, als wij Hem de ruimte geven en naar Hem luisteren. Als wij de relatie nu met Hem aan gaan, hoe moeilijk ook, mogen we weten dat God aan ons werkt en dat we eens volmaakt mogen zijn bij Hem. Dan komt alles goed. Als we het van Hem gaan verwachten, zal Hij je Zijn perspectief op de zaak laten inzien voor zover je aankunt. En dan zul je zien dat Hij echt degene is waarop je kunt vertrouwen. Dat het leven op deze aarde slechts een korte tijd lijden is, voordat we de heerlijkheid betreden waarin we Hem van aangezicht tot aangezicht mogen kennen. Dan hoef jij jezelf niet meer te beschermen door dissociatie, maar zal Hij je vervullen zodat je alle relaties open en kwetsbaar en eerlijk aan kunt gaan en liefde kunt geven en ontvangen zonder pijn, teleurstellingen en al die ellende.
Hier op aarde wil Hij daarmee al beginnen, maar is het nog niet compleet. Hier op aarde heb je nog te maken met de zonde, van anderen en jezelf. Je moet strijden tegen al je verkeerde neigingen. Je moet voortdurend naar God om Hem je denken te laten vernieuwen, want je eigen denken is voortdurend geneigd Gods goede gaven te vervormen tot zondige gedachten, begeerten en daden.

Het alarm dat schreeuwt: 'je gaat dood als je niet gezien wordt in je behoeften,' klopt volledig in de bijbelse lijn. Al je basisbehoeften schreeuwen ten diepste om God, en zonder God ben je niets, dood. God is de enige bron van Leven.
Het alarm is er omdat er zonde in de wereld is, en mensen dus niet uit zichzelf altijd gericht zijn op hoe ze de anderen kunnen helpen. Iedere keer als je tekort gedaan wordt schreeuwt het uit: 'Er is zonde in de wereld! Het is niet goed! Het is ellendig en naar! Ik heb Iemand nodig die mij ziet!'
Het verwijst voortdurend naar onze ellendige afstand tot God, waarvoor we niet geschapen zijn. En daarmee verwijst het indirect ook voortdurend naar waarvoor we wél geschapen zijn: gemeenschap met God en Zijn kinderen.

Het gekwetst worden, het niet gezien worden in je behoeften, het verkeerd interpreteren van het alarm door anderen én jezelf is één van de ingrijpendste gebieden waarop onze zondige natuur zichtbaar wordt. Die van anderen en onszelf, we zien erin dat we allemaal verloren zijn zonder God, dat ons leven zonder Hem alleen maar tot ellende kan leiden. Ellende richting elkaar, ellende in jezelf. Want vanuit zonden met betrekking tot je behoeften, tekort gedaan worden gaan mensengedachten richting egoïsme en wraak, of juist onderwaardering van zichzelf terwijl God elk mensenleven zo waardevol vindt dat Hij Zichzelf ervoor wilde geven. Het alarm schreeuwt: je krijgt tekort! Terwijl God zegt: ik geef je in overvloed, wat je nodig hebt en meer, soms voor je het zelfs maar kunt vragen. Vertrouw op Mij, kom naar Mij toe met al je zorgen en Ik zal je rust geven.

Je hebt God dus nodig. Maar als kind ben je ook afhankelijk van je ouders/verzorgers, dat zij je de goede weg wijzen naar Hem. Dat zit niet alleen in dat ze je de bijbel voorlezen, maar ook in dat ze je Zijn liefde laten zien door hun omgang met jou. Als Zijn liefde doorstraalt in hun omgang met mensen, leer je daar heel veel van over God, wie hij is. Als je leert dat je ouders en andere belangrijke mensen in je leven te vertrouwen zijn, is het ook veel makkelijker om te leren vertrouwen op God. Maar als je ernstig geschaad wordt in je vertrouwen door je ouders of andere belangrijke mensen in je leven, dan wordt het erg moeilijk om nog te geloven dat er een God bestaat die wel te vertrouwen is.

Ik had het eerder over dat huilen de primaire manier is waar mensen op terugvallen als ze geen andere manier kunnen gebruiken om hun behoeftes kenbaar te maken.
Maar wat nou als terwijl je opgroeit huilen niet kan/mag op de plek waar jouw behoeften gehoord moeten worden (meestal thuis)? Wat als het niet helpt om te huilen? Wat als je huilt en huilt, maar er wordt niet geluisterd? Wat als je huilt en je wordt ervoor gestraft? Dat straffen kan gaan van sociale afkeuring tot letterlijk klappen krijgen omdat je huilt. Veel mensen kennen het gevoel van sociale afkeuring wel, daarom huilen ze meestal niet zomaar in het openbaar. Maar sommige mensen maken dit op een veel ingrijpender level mee. Deze ervaring kan in heftige vormen voorkomen als je thuis emotioneel verwaarloosd wordt, maar ook als je bijvoorbeeld langdurig misbruikt wordt of geslagen of iets anders traumatiserends.
Als er niet geluisterd wordt naar jouw normale signalen dat je iets nodig hebt, en ook niet naar de heftigste signalen die je kunt geven, dan gaat je geest andere manieren zoeken om te overleven. Want als je behoefte niet gehoord wordt ga je dood, is het primaire gevoel wat erachter zit. Die manieren kunnen wisselen per persoon en per situatie. Sommige mensen gaan vluchten. Dat kan zijn door letterlijk wegrennen, zich verstoppen, of veel afwezig zijn. Sommigen verdoven zich met bijvoorbeeld drank of drugs of andere verslavingen om de pijn te verdoven. Sommige mensen gaan in de aanval en gaan andere mensen kwetsen en afstoten met de gedachte: als ik het eerst bij hen doe kunnen zij het niet bij mij doen. Sommige mensen gaan alles van zichzelf extreem als positief uitvergroten, praten alsof ze helemaal geweldig zijn, om te verhullen dat ze daaronder juist bang zijn helemaal niet waardevol te zijn. Sommige mensen laten maar alles met zich gebeuren, ze doen alsof ze zelf geen enkele mening meer hebben, of alsof die totaal ondergeschikt is aan wat anderen willen.
Dit zijn allemaal manieren die de situatie niet echt oplossen. Maar het voelt als een manier om te kunnen overleven, om om te gaan met het gevoel van alarm dat er niet geluisterd wordt naar de behoeftes. Manieren om het kwetsbare kind in jezelf te beschermen.
Als je gedissocieerd bent van jezelf, kun je soms merken dat een deel van jezelf de leiding neemt wat één van deze manieren van overleven toepast. Bijvoorbeeld een deel dat in de aanval gaat, en omdat je ervan gedissocieerd bent heb je er misschien minder controle over, of kan het soms minder erg voelen wat die persoon zegt en doet omdat het voelt alsof jij het niet echt zelf doet. Daardoor kan je het dan emotioneel verdragen welk gedrag je vertoon om jezelf te beschermen. Als je de realiteit aan zou gaan dat jij het zelf bent die die aanval doet of die harteloze dingen zegt, zou je de schuldgevoelens misschien niet kunnen dragen.
Het is een mogelijkheid dat je deze manier bij jezelf herkent, maar het kan ook dat je die helemaal niet hebt hoor, het is een voorbeeld.
Welke je sowieso aangeeft te hebben is een kind-modus waar je jezelf gedissocieerd van voelt. Je hoort hem praten, maar het lijkt alsof je er geen controle of verminderde controle op hebt. Ook schaam je je ervoor. Dit laat mij denken dat je het feit dat je zélf een kwetsbaar kind bent geweest en dat die nog steeds deel van jezelf is, niet goed kunt accepteren. Wellicht heb je zo'n grote (langdurige) afwijzing van de behoeften van dat kind ervaren dat je het gevoel hebt dat je geen kind mag zijn. Dat als je wel een kind bent, dat alleen maar kan leiden tot kwetsing van al het kwetsbare, en dat je daarom jezelf moet dissociëren van dat kind om de voortdurende kwetsing (die jouw eigen interne stem misschien ook wel op dat kind laat neerdalen omdat dat de woorden zijn die je hebt geleerd tegen dat kind te zeggen) niet meer persoonlijk te hoeven ervaren. En ook kan de dissociatie een soort van ontduiking richting je eigen straffende interne stem zijn, zo van: tja, ik heb er geen controle op want ik ben het niet echt zelf die dat zegt, het is dat kind, en die is niet echt mij, ik bestuur hem niet. Zo kan het een manier zijn om een zeer sterke straffende stem in je hoofd te handelen, omdat je het anders niet kunt verdragen.

Bij de meeste mensen gebeurt al dit geschakel van modus naar modus allemaal op onderbewust niveau. Als iemand iets tegen je zegt wat voor jouw gevoel je behoeftes miskent, ben je al boos/bang/verdrietig voor je het weet. Dat gevoel gaat automatisch aan. En ook als je je veilig voelt en geliefd bij iemand, ben je al lekker kind aan het zijn zonder dat je dat doorhebt. Je kunt je er bewust van worden dát het gebeurt, maar het gebeurt ook zonder dat je je er bewust van bent. Als je je er bewust van wordt dat een bepaald gevoel/modus bij jou geactiveerd wordt, kun je wel leren om daar anders mee om te gaan. Om stemmen te internaliseren die wel liefdevoller met jouw behoeftes omgaan zodat je niet zo extreem naar jezelf en de buitenwereld reageert. Dus dat je leert jezelf te troosten, vaak ook doordat je mensen om je heen verzameld die jou die troostende stem kunnen leren ervaren, als je die van jongs af aan eigenlijk niet kent.

God is daar nog veel beter in dan mensen. Hij is de grote Trooster. Hij weet precies wat je nodig hebt en voorziet je in al je behoeften, je kunt jezelf volledig aan Hem toevertrouwen. Wel is daarvoor nodig dat je echt Zijn stem kunt verstaan. Vaak hebben mensen een vervormd Godsbeeld als ze psychische problemen hebben. God wordt tenslotte bekendgemaakt als je Vader in de hemel. Als je aardse vader erg streng voor je was maar je behoeftes niet zag, projecteer je dat beeld van een vader vaak automatisch op God de Vader. Dan voelt het vooral angstaanjagend dat Hij alles van je weet en rechtvaardig is. Want je weet van jezelf wel dat je van jezelf nooit goed genoeg bent om voor zo'n vader te kunnen verschijnen. En zelfs als je dan Jezus' offer kent, kan het nog voelen alsof die vadergod je dan nóg niet zal geven wat je nodig hebt, omdat je niet hebt geleerd dat Hij te vertrouwen is. Dan heb je nodig om te leren wat het inhoudt dat God goed is, dat Hij te vertrouwen is, dat Zijn wil het ultieme goede is en dat het volgen daarvan niet uit angst voor straf hoeft, maar juist omdat er zoveel liefde en goedheid in is dat ieder lijden om Gods wil te doen in het niet valt bij het geluk van mogen horen bij Hem, mogen schuilen onder Zijn vleugels, mogen komen in Zijn huis. Dan mag je Zijn liefde ervaren.
Als je bij jezelf herkent dat je godsbeeld vertekend is door psychische problemen, is het echt aan te raden om ook in het echt in gesprek te gaan met iemand die je daarbij kan helpen.

Als je ervan uitgaat dat het kind dat jij 's nachts tot God hoort bidden eigenlijk jouw eigen kwetsbare ikje is, denk ik dat het juist in het kader van DIS is dat je het moeilijk vindt te accepteren dat jij dat zélf bent die verlangt naar Gods hulp. Dat betekent namelijk dat je moet erkennen dat je kwetsbaar en hulpeloos bent, en dat is waarschijnlijk juist een van de dingen waarvan je zo sterk hebt geleerd dat je dat niet mág zijn omdat daar alleen maar ellende van komt, dat je dat het allermoeilijkst vindt om te kunnen accepteren. Het niet kunnen accepteren dat je een kwetsbaar ikje hebt is wellicht de hele reden dat je DIS hebt ontwikkelt. Als je wilt gaan leren om wél afhankelijk te leren durven zijn van God, wat ik je zéker aanraad, doe dit dan alsjeblieft onder begeleiding van iemand die jou hierbij kan helpen. Dit is iets wat denk ik niet verantwoord is om alleen te doen, omdat de wonden die open zullen komen te liggen als je dit aan gaat pakken groot zullen zijn, en jij zelf in je eentje niet capabel bent om daarin goed voor jezelf te zorgen. Je hebt niet allen hulp van God, maar ook zorg van andere, liefdevolle mensen nodig, die jou kunnen laten zien wie God is en hoe Zijn liefde eruit ziet, net zoals jij andere mensen op jouw beurt een stukje van Gods liefde zult kunnen laten zien. God heeft niet voor niets gezegd dat mensen samen in gemeenschap Hem moeten dienen, dat is omdat gelovigen pas met elkaar de volle hoogte, breedte en diepte van Gods liefde kunnen kennen (Efeziërs 3:18,19).

Als je kunt onderschrijven wat ik alleen maar kan theoriseren, dat je kinderlijke persoonlijkheden eigenlijk wel deel van jouzelf zijn, dan is het denk ik juist heel goed als zij bidden tot God. Dan denk ik dat het juist heel goed is als jij leert hen te accepteren als deel van jezelf. Dat lijkt mij de weg naar herstel!

Jezus zegt inderdaad: Laat de kinderen tot mij komen. En even daarvoor kun je Mattheus 18 lezen. De discipelen komen bij Jezus met de vraag wie het grootste zal zijn in het koninkrijk van God. Dan zet Jezus een kind midden in de kring, en zegt: 'Wie niet net verandert en net als een kind wordt, zal het koninkrijk nooit binnengaan. Wie zo eenvoudig en onbevangen is als dit kind, is de grootste in Gods koninkrijk. Wie zo'n kind met open armen ontvangt, uit liefde voor Mij, ontvangt Mij. Maar als iemand één van deze kinderen, die geloven in Mij, op het verkeerde pad brengt, het zou beter zijn als hij met een molensteen in zee werd gegooid.'
Dit geeft een mooie aanwijzing hoe wij naar kwetsbare mensen moeten kijken. Het kwetsbare van jezelf én anderen is niet iets wat slecht is. Jezus vindt het juist geweldig! Hij wil heel graag dat je zo kwetsbaar durft te zijn, want dan laat je hier op aarde al een stukje zien van hoe God het gewild heeft.
Als wij niet goed leren omgaan met onze eigen kwetsbare kant, lukt het meestal ook niet goed om met andermans kwetsbaarheden om te gaan. Daarom kun je de opdracht om te worden als een kind zowel zien als een oproep om liefdevol voor anderen te zijn, als ook om zelf accepterend te zijn voor je kwetsbare kant.
Als mensen zich kwetsbaar opstellen is dat inderdaad gelegenheid om ze keihard te kwetsen, mocht je dat willen. Maar het is een nog veel geschiktere gelegenheid om iemand lief te hebben. En als je iemand zo lief hebt, goed omgaat met zijn kwetsbaarheid, zal diegene jou ook liefde terug willen geven. Dat kan alleen als je zelf op jouw beurt kwetsbaar en open durft te zijn om die liefde te ontvangen. Kwetsbaar durven zijn en goed omgaan met de kwetsbaarheden van anderen is al een stukje van Gods koninkrijk hier op aarde. Het is een stukje van Gods goede plan met ons, het mooiste wat er is!

Ik weet niet waar je DIS vandaan komt, maar het komt vast niet uit de lucht vallen. Waarschijnlijk zijn er mensen die een gigantische portie vergeving van jou nodig hebben. Dat kan ontzettend moeilijk zijn. Vergeving is ook pas mogelijk als de mensen in kwestie geen macht meer over jou hebben, direct of indirect. Als mensen nog macht over jou hebben kunnen ze wel vergeving eisen, maar vergeving eisen kan helemaal niet, want vergeving kan alleen gegeven worden, niet afgedwongen. Ik ken jouw situatie daarin niet. Als jij in de situatie zit dat de mensen die te maken hebben met het ontstaan van jouw DIS nog macht over jou hebben, direct of indirect door bijvoorbeeld sociale verbindingen, ga op zoek (met hulp) naar een manier om uit die macht te komen zodat er ruimte kan komen voor vergeving en herstel. God vind jou ontzettend waardevol en Hij wil ook dat je zo met jezelf omgaat: dat je jezelf niet in de positie laat waarin er misbruik van jou gemaakt wordt en jij geestelijk kapot gemaakt wordt. Je hoeft jezelf niet belangrijker te vinden dan anderen, maar je bent zeer waardevol in Gods ogen, Hij heeft jou met liefde gemaakt net als alle andere mensen. Dus wees eerlijk naar jezelf en anderen en kijk naar zowel hen als jouzelf door Gods perspectief: Allemaal geliefde schepselen van God. Daarin zijn jullie gelijkwaardig, dus dienen jullie elkaar ook zo te behandelen en lief te hebben.

Als je de evangeliën leest zie je dat Jezus juist toeging naar degenen die diep in de put zaten. De Samaritaanse vrouw, de vrouw die al jaren aan bloedvloeiingen leed, Martha en Maria die hun broer waren verloren, het leken allemaal uitzichtloze situaties. Maar Jezus vergaf de fouten van de Samaritaanse vrouw en Hij genas de vrouw met bloedvloeiingen en Hij riep Lazarus terug uit de dood. Hij heeft de macht én de wil om hulpeloze, wanhopige mensen te helpen. Hij is een God van nabij, een Vader, en een Almachtige God van liefde en leven. Hij is de goedheid Zelve.
Jij mag bij God komen zoals je bent, als je naar God toegaat zul je vergeving krijgen en Hij wil je helpen herstellen. Daarin zul je Zijn hulp moeten accepteren en moeten (leren) luisteren naar wat Hij van je vraagt en voor jou wil. En nogmaals, ga die weg niet alleen. Zoek mensen die je kunt vertrouwen, een ambtsdrager of andere volwassene in het geloof, of iemand anders bij wie je een veilig gevoel hebt die je misschien kan helpen het vertrouwen later te leren uitbreiden naar meer mensen die kunnen helpen.

Mijn advies is wel gebaseerd op een hoop theorie en veronderstellingen. Omdat ik jouw specifieke situatie niet ken en jouw vraag beperkte informatie geeft, hoop ik dat je mijn reactie in dat kader kunt lezen. Ik hoop dat er dingen tussen staan waar je wat mee kunt, als er dingen staan waar je je totaal niet in herkent, negeer dat dan maar. Voel je niet persoonlijk aangesproken als iets wat ik zeg gebaseerd is op aannames, want dat zijn dan verkeerde aannames. Ik doe ze in de hoop dat ik niet zover naast de waarheid zit en zodoende wat steun kan geven.

Als laatste zou ik je nog graag de volgende tekst mee willen geven:
Psalmen 131:2-3
"Nee, ik ben stil geworden,
ik heb mijn ziel tot rust gebracht.
Als een kind op de arm van zijn moeder,
Als een kind is mijn ziel in mij.
Israël, hoop op de HEER,
van nu tot in eeuwigheid."

@Niagara, dank voor je reactie. Hier hoor ik eigenlijk nooit over. Terwijl ik denk dat veel mensen te maken hebben met dat hun behoefte niet werden ingevuld toen ze kind waren. En dat het problemen geeft in hun volwassen leven. Ik hoor nog steeds ouders zeggen als hun kind huilt, stel je niet aan of als hun baby huilt, laat maar even huilen.
Ik heb zelf gemerkt hoe ontzettend boos ik kon worden als mijn kind niet luisterde. Hoe ik op emotioneel vlak daar niet volwassen op kon reageren.
Ik ben het met je eens dat God herstel geeft. Dat het gaat om relatie met Hem. Ik zou willen dat er meer oog voor komt, voor gevoelens en behoeften zoals God het heeft bedoeld.
Wat ik merk is dat er veel wordt gereageerd vanuit oude pijn ipv een volwassen emotioneel brein. En als mensen daar niet van weten, gaat dat generaties door..

@niagara
Ik denk dat je iets door elkaar haalt, Je schrijft: Dissociatie is een manier van je lichaam om stressvolle situaties te overleven.

Maar DIS is net even anders, ik stuur een kijk eens op wikipedia, dan zie je dat het niet "gewoon" dissociatie is.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Dissociatieve_identiteitsstoornis

Ik bedoelde ik stuur een link van Wikipedia

Sorry Niagara, maar DIS en dissociëren zijn twee hele verschillende dingen. Ik hoor vaker mensen die dissociëren zeggen dat ze DIS hebben, maar dat klopt niet. DIS is een persoonlijkheidsstoornis waarbij je geest zich a.g.v. ernstige trauma's in je jeugd (emotionele verwaarlozing, mishandeling, seksueel misbruik) op heeft gesplitst in verschillende delen. Dat kunnen er twee zijn, maar ook veel meer. Dat hangt af van de ernst en duur van het trauma. Elk deel bevat eigen herinneringen en emoties en komt naar voren als het door iets getriggerd wordt. Meestal heb je er ook geen herinneringen aan als dat gebeurt. Delen opereren onafhankelijk van elkaar. Bij traumaverwerking is dit erg lastig omdat herinneringen vaak in verschillende delen opgeslagen zijn. Als je DIS hebt, kun je van het één op het andere moment ineens een totaal ander iemand lijken.

Door intensieve therapie is het mogelijk delen weer samen te voegen. Ik heb zelf één deel wat de 'regie' over mijn andere delen lijkt te hebben. Via dat deel is onderlinge communicatie mogelijk en word ik me steeds meer bewust van wat delen doen. Maar het is een moeizaam en langdurig proces, weet ik inmiddels uit eigen ervaring.

Dissociëren is een 'overtrokken' vorm van er met je hoofd niet meer bij zijn. Dat kan heel kort even afdwalen zijn, maar ook helemaal 'wegzakken'. Dissociëren gebeurt i.d.d. door wat jij beschrijft, om stressvolle situaties het hoofd te kunnen bieden. Zoals mijn psych het omschrijft: dissociëren is een soort aardlekschakelaar die omslaat om te voorkomen dat je iets niet aankunt.

Nog even een puntje op de i : DIS is geen persoonlijkheidsstoornis maar een identiteitsstoornis.

Dissociëren ís geen DIS, helemaal waar. Ik heb het er niet zo specifiek bijgezet. Omdat ik er ook bijzette dat ik wel meerdere malen dissociatie heb ervaren maar geen DIS heb, leek me wel duidelijk dat het niet hetzelfde is, sorry voor de verwarring.
DIS is wel dát je dissociëert. Bij DIS is het echter niet tijdelijk, maar voortdurend, het is de heftigste vorm van dissociatie en komt inderdaad door trauma’s. Het is dan niet alleen ten tijde van het trauma (zoals bij mildere vormen) maar is je overlevingstechniek geworden die je overal toepast (onbewust). Je dissociëert van bepaalde delen van je identiteit. Dit is ook waarom ik een stukje van persoonlijkheidsontwikkeling heb beschreven, in de hoop een stukje verduidelijking te geven aan hoe een mens uiteen kan vallen in volwassen en kinderlijke versies van zichzelf, maar dat dat wel allemaal dezelfde persoon ís. Dat gebied met intrapersoonlijke dynamiek is namelijk het psychische gebied waar de DIS zich manifesteert. Ieder mens heeft verschillende delen die binnen zichzelf communiceren, bij gezonde mensen zijn die echter dicht met elkaar verweven. Bij DIS ben je daar zo van vervreemd dat dat voelt alsof het echt andere personen zijn, maar dat is niet zo. Het zijn allemaal delen van jezelf. Delen die kwetsbaar zijn (kind-versies), je volwassen zelf, delen die je hebt ontwikkeld om jezelf te beschermen, soms delen die de woorden van daders uit je trauma’s blijven verwoorden en/of waarmaken enz.
Zoals tulp ook zegt is DIS geen persoonlijkheidsstoornis volgens de DSM termen, maar omdat het ook wel wordt omschreven alsof er verschillende personen in een lichaam wonen en zich intrapersoonlijk afspeelt begrijp ik dat je het zo noemt. Het is echter uiteindelijk allemaal één persoon, wat je ook ziet aan dat er via een deel met andere delen te communiceren is. Dat is geen paranormale gave ofzo, nee, het is gewoon een persoon die zich zo gedissocieerd heeft van delen van zichzelf, en daardoor niet op de normale manier intrapersoonlijk communiceert. Daardoor kan hij verminderd bewustzijn en verminderde controle op delen van zichzelf ervaren.

Mijn laatste post was wat afgeraffeld. DIS stond vroeger ook bekend als meedere persoonlijkheidsstoornis. Omdat het echter geen persoonlijkheidsstoornis is zoals de cathegorie persoonlijkheidsstoornissen in de DSM, was de naam erg verwarrend. Mede daarom is de naam veranderd naar DIS: Dissociatieve IdentiteitsStoornis.