Machtsverhoudingen

Waar ik echt van over mijn nek ga zijn die uitspraken in het NT van: slaven weest uw meester gehoorzaam en doe wat u opgedragen wordt. Ik kan dat alleen maar uitleggen dat dat gezegd wordt om de status quo van de machthebbers niet aan te tasten, net zoals dat vrouwen eronder gehouden worden. Daar geldt hetzelfde voor, want het was toen een mannenmaatschappij en die wilden en willen hun macht niet kwijt. In ieder geval neem ik nu die andere uitspraken van Paulus ook niet meer serieus.

Beste lezer,

In de vraag wordt een koppeling gelegd tussen wat de Bijbel zegt over de slavernij en wat datzelfde Woord zegt over de positie van de vrouw. Dat is wat tekort door de bocht.

Wanneer het gaat over de positie van de vrouw (denk bijv. aan 1 Kor. 11:3: De man is het hoofd van de vrouw, Christus het Hoofd van iedere man), grijpt Paulus steeds terug op de orde die God gesteld heeft in de schepping. Dat is ook de reden dat we bijvoorbeeld de vrouw in het ambt afwijzen: dat druist in tegen de plaats die de Heere aan de vrouw sinds de schepping gegeven heeft.

Als het gaat over de slavernij is het volgende op te merken. Paulus predikt geen revolutie. Stel je eens voor wat het in de toenmalige maatschappij betekend zou hebben wanneer door christenen de bestaande orde provocerend omver werd gehaald. Dat zou een anti-reclame voor het Evangelie zijn geweest. Paulus gaat anders te werk. Hij vindt het prima als een christenslaaf gebruik maakt van de mogelijkheid om vrij te komen (1 Kor. 7:21). Tegelijk, wanneer die mogelijkheid ontbreekt, roept hij de christenslaven op om in de wijze waarop ze hun werk doen een getuige te zijn en daarin de eer van de Heere te zoeken (zie bijv. Kol. 3:23). We zien dan gebeuren, dat de slavernij van binnenuit wordt uitgehold. Immers, Paulus heeft ook een woord voor de meesters (zie Ef. 6:9). Beiden worden aangesproken op het feit dat ze een Heere (een Meester) in de hemelen hebben.

In het briefje aan Filemon komt dat zo prachtig naar voren: de broederschap in Christus tussen Filemon en zijn weggelopen slaaf Onesimus gaat uit boven de verhouding slaaf-heer en doortrekt die. Terecht is wel gezegd: op die manier heeft Paulus dynamiet gelegd onder het instituut van de slavernij. Waar het christelijk geloof doorwerkte en niet aan de oppervlakte bleef steken, verdween dan ook geleidelijk aan het instituut van de slavernij.

Ik zou dus de uitspraken van Paulus, ook op dit punt, maar serieus nemen. Bedenk bovendien: het gaat hier maar niet om meningen van Paulus, maar om het onfeilbare Woord van God, dat hij onder de inspiratie van de Heilige Geest doorgeeft. En daarvan geldt wat we lezen in 2 Tim. 3:16 en 17.

Ds. P. D. J. Buijs