HSV verarming

Ds. H. Peet | 20 reacties | 07-01-2016| 07:56

Mag ik een vraag stellen over Rom 12:16? In de HSV staat “streef niet naar de hoge dingen, maar houd u bij de nederige.” In de SV staat daar “maar voegt u tot de nederige.” Ik weet niet of de betekenis werkelijk verschillend is, maar ik vind dit soort dingen moeilijk. “Voegen tot” lijkt iets in te houden van een weten dat we van onszelf helemaal geen zin hebben om bij de nederige dingen te blijven, maar dat dat een opdracht is en we ons dus mogen “voegen” daarbij. Het doet bijna denken aan invoegen, zoals in het verkeer, je voegt in bij een stroom auto's. Misschien is het meer gevoelsmatig, maar “houden bij” vind ik wat armer aan betekenis of diepte. Soms vraag ik me af wat het gevolg zal zijn om de HSV te blijven lezen. Verarmt het? Doet het wat af aan diepte? Ik ben wel heel blij met deze vertaling en we gebruiken hem in ons gezin hoofdzakelijk. De SV is nog steeds vertrouwd, we zijn er in opgegroeid, maar door het lezen van de HSV lijkt het Woord meer open te gaan en te gaan leven.

Beste vraagsteller, 
 
Persoonlijk zou ik na me enigszins in de betekenis van het gebruikte Griekse woord verdiept te hebben in de bewuste tekst ook een lichte voorkeur hebben voor de vertaling:  je voegen bij/naar de nederigen. Er klinkt in door dat je bereid moet zijn om je iets te ontzeggen ten behoeve van hen die die Paulus hier de nederigen noemt, er moet bereidheid zijn een treetje naar beneden te komen, verder door de knieën te gaan, bereidheid zijn iets in te leveren. Hiermee zou ik echter niet meteen willen zeggen dat de vertaling van de HSV verkeerd is. Als je de HSV tot uitgangspunt neemt van je bezinning zal je ook gauw bij de betekenis uitkomen die jezelf als voorkeur aangeeft. Ik wil maar zeggen: er is een verschil in nuance, maar persoonlijk vind ik het betrekkelijk. 
 
Je stelt ook de vraag of het vooral gebruiken van de HSV zou kunnen leiden tot verarming en het teloor gaan van een stuk diepgang. Persoonlijk denk ik dat je daar niet zo bang voor hoeft te zijn. Je kent misschien het gezegde wel dat vertalen altijd verraden is. Met andere woorden: bij de overgang van de ene taal naar de andere verlies je altijd wat. De nuance in de ene taal kun je nooit voor 100 procent vangen in een andere taal. Hoe je ook vertaalt: er gaat altijd wel iets verloren. Dat geldt voor elke vertaling, dus zowel voor de SV als de HSV. Beide hebben echter als uitgangspunt zo dicht mogelijk bij de brontaal te blijven. De SV is hierin nog strikter dan de HSV, maar beide volgen hetzelfde vertaalprincipe. Als beide vertalingen van elkaar afwijken is het verschil vaak niet zo groot als het lijkt, omdat nogal eens een vertaaloptie die de kanttekeningen noemen in de HSV in de tekst zelf is terecht gekomen. Je moet deze beide vertalingen dus niet tegen elkaar uitspelen. Verder blijft elke vertaling mensenwerk hoezeer dat ook biddend gedaan wordt. Daarom kun je nooit één vertaling ten koste van andere verabsoluteren. 
 
Wellicht dat je in zijn algemeenheid moet zeggen dat de SV nog net iets letterlijker is dan de HSV en dat zou je vanuit het verlangen zo dicht mogelijk bij de grondtekst te blijven een lichte voorkeur voor de SV kunnen geven. Deze medaille heeft echter ook een keerzijde. Hoe letterlijker je vertaalt hoe meer concessies je moet doen aan de verstaanbaarheid. Op dat punt wint de HSV het uiteraard duidelijk van de SV. We moeten trouwens hier wel eerlijk zijn. Dat heeft niet alleen te maken met de letterlijkheid van de vertaling. Het heeft natuurlijk ook gewoon te maken met het feit dat de HSV van veel recentere datum is dan de SV. Voor ons is de afstand tot het Nederlands van de statenvertalers natuurlijk veel groter dan tot het Nederlands zoals dat in de HSV wordt gebruikt. Het is dus eigenlijk een beetje appels en peren vergelijken. 
 
Een taal is voortdurend in beweging en dat gaat de laatste decennia steeds sneller. Het was echt nodig dat er een vertaling kwam die dichter stond bij het Nederlands van vandaag. Pinksteren betekent toch ook dat we in onze eigen taal mogen horen van de grote werken van God. We moeten er mijns inziens zoveel mogelijk naar staan dat niet de taal de barrière vormt om de boodschap te voorstaan. Als er een barrière is, zal die allereerst gelegen moeten zijn in de inhoud van de boodschap. Allerlei andere belemmeringen moeten we proberen zoveel mogelijk te slechten. We dienen ons ook als gereformeerde gezindte ervoor te hoeden dat we niet tot een soort van ‘kerklatijn’ vervallen zoals ooit bij Rome het geval was. Het verschijnen van de HSV mogen we dan ook zeker als winst zien omdat ze op veel punten beter te verstaan is. Het is evenwel een goede zaak de gewone SV er regelmatig naast te leggen. Juist het gebruiken van meerdere vertalingen naast elkaar kan je helpen dichter te komen bij betekenis te komen of meerdere betekenisnuances op het spoor te komen. Blijf dus beide vertalingen vergelijken en blijf ook de gewone SV raadplegen, omdat die voor het verstaan de Schrift van grote betekenis is en blijft! Met een hartelijke groet, 
 
Ds. H. Peet

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Peet

• Geboortedatum:
  15-01-1964
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Sliedrecht (Eben-Haëzer)
• Status:
  Actief

108 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven