Vertrouwde woorden van de Statenvertaling

drs. I. A. Kole | Geen reacties | 09-11-2015| 08:28

Graag wil ik een vraag stellen rond het gebruik van de HSV. We gebruiken die vanaf het begin in ons gezin, met dankbaarheid. In ons persoonlijk Bijbellezen ervaren we de vertaling als verrijkend en gaan onze ogen open voor bepaalde zaken. Op dit moment wilde ik een begin maken met het memoriseren/uit het hoofd leren van Bijbelgedeelten. We zijn bezig met een stuk uit Romeinen 12. Ik merk dat de SV dan toch nog vertrouwder is, waarschijnlijk omdat we er mee opgegroeid zijn. Maar in vers 8 gaat het bijvoorbeeld over het 'bemoedigen'. In de SV staat dit aangeduid als 'vermanen'. In de uitleg wordt dit aangegeven met waarschuwen én vertroosten met Gods Woord. Dit is ook echt zoals ik het altijd begrepen heb. Hoewel dit vertrouwder in mijn oren klinkt, heb ik vragen over de inhoud van die woorden. Want in 'bemoedigen' mis ik het gedeelte van 'waarschuwen'.

Een stukje verder over uitdelen, staat er in de SV dat dat in 'eenvoudigheid' moet gebeuren en in de HSV met 'oprechtheid'. Ook hier zie ik wel de overeenkomst tussen eenvoudigheid en oprechtheid, maar bij eenvoudigheid denk ik ook aan uitdelen zonder, zeg maar, overdaad. En in het woord 'oprechtheid' mis ik weer een stuk wat hoort bij 'eenvoudigheid'. Kennis van de grondtaal zal dus wel onontbeerlijk zijn, maar dat is voor de meeste mensen niet mogelijk. Wat is wijsheid hierin? Ik ben er huiverig voor om op deze manier teksten verkeerd te interpreteren en de gevolgen daarvan.

De woorden uit de oude Statenvertaling klinken zo vertrouwd. We kennen ze al vanaf onze jeugd en we hebben bij elk van die woorden een bepaalde betekenis in ons hoofd. Toch is die betekenis niet altijd in overeenstemming met die van het grondwoord. 

Het Nederlands van de 17e eeuw was bepaald anders dan het Nederlands van nu. Veel woorden hebben in de loop van de eeuwen een ietwat andere betekenis gekregen. Het woord “eenvoudigheid” zoals de Statenvertalers dat gebruikten, duidde op iets dat we nu misschien “enkelvoudigheid” zouden noemen. Dat wil zeggen, zonder bijbedoelingen, oftewel in oprechtheid.

Het Griekse grondwoord “parakaleoo” dat ten grondslag ligt aan het “vermanen” van de Statenvertaling, betekent “iemand een dringend verzoek doen”. Soms word het met “smeken” vertaald (Matt. 8:5,31,34), soms met “bidden”(Matt. 26:53), soms met “aansporen” (Hand. 2:40), soms met “bemoedigen” (Rom. 12:8), “ergens toe oproepen” (Rom. 16:17) en soms ook met “troosten” (Matt. 2:18). Verder dan dat gaat de betekenis van dit woord niet. “Waarschuwen” gaat een stuk verder dan “aansporen” en wordt niet door de betekenis van het grondwoord gedekt.

Drs. I. A. Kole

Dit artikel is beantwoord door

drs. I. A. Kole

• Geboortedatum:
  05-07-1940
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Berkenwoude
• Status:
  Actief

170 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven