Prediking schiet soms echt tekort
J.W.N. van Dooijeweert | 65 reacties | 09-10-2015| 15:59
Vraag
Woensdag een mooie avond bijgewoond met evangelist Van Dooijeweert. Ik bezocht deze avond omdat ik ook veel vragen heb over onze kerk. Ik zit in de Gereformeerde Gemeente. Een kerk waar ik ben opgegroeid. Het mooie van de avond met evangelist Van Dooijeweert vond ik dat hij benadrukte dat het niet uitmaakt aan welk kerkverband je verbonden bent, maar of je de Heere Jezus kent.
Maar toch... ik vind de prediking bij ons soms echt tekort schieten aan wat de Heere Jezus voor ons heeft willen doen aan het kruis. Als het blijft hangen in hoeveel ellendekennis we moeten hebben, hoe diep het moet gaan, wat je allemaal moet kennen om tot Hem te gaan... Zo weinig hoop is er te horen dat het voor de grootste van de zondaren nog kan! Nu voel ik ook de verantwoordelijkheid voor mijn twee kinderen (2 en 4 jaar oud). Zij moeten ook horen dat we achter de Heere Jezus aan mogen gaan, al brengen we daar zelf weinig van terecht; Hij wil ons leiden! Ik ga de laatste tijd regelmatig naar een PKN-gemeente en daar wordt de nadruk echt anders gelegd, veel meer op Hem. Ik zeg niet dat er onwaarheden gepredikt worden in onze Ger. Gem,, maar ik word er verdrietig van als er tekort wordt gedaan aan Zijn werk en het zo blijft hangen in hoe wij zijn.
Ik vind het heel lastig om de keus te maken voor een ander kerkverband, want dat doe ik liever niet. Maar moet je dan altijd blijven zitten onder een prediking die tekort schiet en soms eenzijdig en voorwaardelijk is? Dat is eigenlijk mijn vraag, wanneer mag je over naar een ander kerkverband? Ik heb al eens met de dominee gemaild. Ik kreeg een hele lieve mail terug, maar op de preekstoel lijkt de dominee toch anders te preken dan dat je gewoon in de omgang met hem praat of mailt. Wat Van Dooijeweert op het einde zei vond ik erg mooi. Al heb je 10.0000 vragen, leg ze maar voor aan Hem! Dat we niet blijven hangen in al deze zaken maar eindigen in Hem.
Antwoord
Beste vraagsteller,
We zijn blij om te horen dat u van de avond in Ede een positief gevoel heeft overgehouden. We hopen DV in november een vervolg aan deze avond te geven. Daarbij moet je wel bedenken dat we geen pretenties hebben om “Jij daar!” of “Heart Cry” te gaan nadoen. Dat zijn grootheden op zich. De bedoeling van Refoweb is alleen: hulp bieden aan de vraagstellers.
We willen op deze avonden natuurlijk uitdrukkelijk wijzen op het belang en de waarde van het volgen van de Heere Jezus. Maar ook willen we aandacht schenken aan de technische kant van de kerk. Aandacht voor de waarom-vragen. Die zijn vaak heel moeilijk. Wij weten ook hoe schraal de evangelieprediking vaak kan zijn, zowel ter linker- als ter rechterzijde van de kerk. Ook weten we hoe mensen jaren lang tobben met de vraag: “Mag ik naar een andere kerk gaan? Kan dat wel, wil de Heere dat wel?”
Met name in de rechterflank van de reformatorische zuil wordt er veel over en met deze vraag geworsteld. Vaak zonder tot een oplossing te komen en men blijft hangen waar men is. Dan hoor je allerlei oplossingen verkondigen: “Ik ga maar veel shoppen...” Of een ander: “Ik wil in deze kerk mijn leven niet slijten... Als ik thuiskom lees ik nog een preek van een oudvader, dan hoor ik tenminste het Evangelie.”
Allerlei andere dingen worden ten berde gebracht en de kerk verzwakt enorm. Mensen zitten heel braaf in de kerk. Thuis praten ze nergens meer over. Met vrienden hebben ze geen gesprek over de kerk... en zo gaat de sprankelende kerk van Jezus Christus te onder. Naar een andere kerk gaan lijkt een oplossing, maar in de praktijk loop je een groot risico dat je de weg ingeslagen bent van meerdere keren veranderen. Je vindt namelijk nooit een volmaakte kerk. Vol van gebreken zijn ze allemaal. Maar het is wel een heel verschil of je hoort dat Jezus je nodigt om tot Hem te komen of dat je keer na keer weer hoort hoe diep het moet gaan. Daar kun je niet mee blijven leven. In de reformatorische hoek is duidelijk heel veel verschil. Maar ik denk dat het moeilijk wordt om te zeggen wat de grens van het toelaatbare is.
Waarheid preken... Hoe ver gaat dat? Kun je de waarheid preken als je de naam van Jezus niet noemt? Hij Zelf heeft gezegd: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven.” Als de prediking keer na keer en week na week on-bijbels is, dan is het inderdaad heel moeilijk om daar te blijven zitten. Ik denk dat dit ook niet mag. Er wordt wel eens heel gemakkelijk gezegd: je pikt het goede er uit en de rest is voor de verantwoording van de prediker. Maar zo gaat dat niet in het Koninkrijk van Koning Jezus! Een halve waarheid is geen waarheid. Nog een stap verder: een halve waarheid is een leugen. En daar moet je van wegvluchten. Zowel aan de ene kant waar je heel gemakkelijk “broeder” en “zuster” genoemd wordt, als aan de kant waar het nooit kan. Waar je alleen herinnerd word aan je zondigheid. Waar de Naam van Jezus niet genoemd mag worden.
De prediker moet er zich van bewust zijn dat er slechts één Naam is gegeven waardoor wij moeten zalig worden. Er is geen ander ding dat waarde heeft aan Hem gelijk. Geen synodebesluit, geen oudvader, geen moderne opvatting, geen ernst of wat dan ook mag de Naam Jezus verduisteren of overschaduwen. Die Naam moet klinken! Maar wel binnen de kaders van de Bijbel!
Je hebt met de dominee gemaild en het resultaat was een vriendelijke brief, maar geen verdere ontwikkelingen. Een dominee zit vaak tussen twee vuren in.
Beste vraagsteller, het is een moeilijke vraag die je stelt. Ik wil niets liever dan helpen dat mensen blijven waar ze zijn. Ger. Gemmers in de Ger. Gem., HHK’ers in de HHK, Bonders bij de Bond. Maar soms kan het echt niet meer.
We mogen ook onze dominee aanspreken op zijn preek. Hij moet zich bewust zijn dat hij als dienstknecht van de Heere ook werkelijk de Heiland moet voorstellen aan de gemeente. Maar dat aanspreken mag niet anders dan in liefde gebeuren. En dat niet alleen, hij moet Hem aanbieden aan iedereen die in de kerk zit. Doet hij dat niet dan schiet hij te kort. Al preek je nog zo heftig “bekeert u”. Al leg je nog zoveel nadruk op het belang van de wedergeboorte. Als je Jezus niet preekt schiet je te kort. Er zijn in onze kerken ook veel mensen die alleen maar zeurderig willen zijn en in de praktijk van elke dag helemaal niet als christenen leven.
Ik hoop dat ik je een beetje geholpen heb om beter na te kunnen denken. Maak niet te snel de stap naar een ander ‘nest’. Leg ook dit probleem veel aan de Heere voor. Wij hadden vroeger een dominee die zei vaak: “Als u me vol bidt, zal ik u vol preken.” Een liefdesband tussen gemeente en prediker, een gebedsband. En iedereen aandacht schenken aan zijn eigen verantwoording: de luisteraar en de prediker.
Hartelijke groeten en Gods zegen,
Evangelist J. W. N. van Dooijeweert
Dit artikel is beantwoord door
J.W.N. van Dooijeweert
- Geboortedatum:23-01-1938
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Waddinxveen
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Ach, wij weten het allemaal zo best. Toch?!
En die VADER reageerde op zn weigering mee met zn broer en de VADER de feestzaal in te gaan en samen met hen feest te vieren toch Is dat dan de vra ucht van die oudste van een levend geloof ?
Gods Woord is genoeg tot zaligheid, dat is waar. Maar voor de christelijke geloofsleer zijn de formulieren onmisbaar. Selectief vragen daaruit halen lijkt me geen goede zaak.
nooit heb ik kunnen begrijpen waarom er altijd zo negatief oer de oudste
zoon wordt gesproken ,stel u voor de hele fam is aan het feesten en u wordt
er buiten gehouden en van knechten moet u horen wat er aan de hand is
ieder mens zou toch nijdig worden en zo maar niet met een blij gezicht
binnen stappen
Ellende kennis is door de jaren heen nogal veranderd. Als je nu "ellendekennis" zegt, denkt iedereen dat je depressief moet zijn eer je verlost mag worden.
Wat te denken van Zacheüs? Zit hier het rijtje ellende-verlossing-dankbaarheid ook zo in? 1. Ik moet in uw huis zijn (verlossing) 2. De helft van mijn goederen geef ik de armen en als ik iemand door bedrog iets ontvreemd heb, dat geef ik vierdubbel weder (dankbaarheid- ellende).
En de formulieren zijn zeker niet onmisbaar. Anders had de Heere die er wel bij gegeven.
Ellendekennis wordt misbruikt om mensen bij de Heere vandaan te houden. Hij zegt: Wendt u naar Mij toe, alle gij einden der aarde!
Niet: Wendt u naar de Heilige Geest toe. Of: zoek in uw Catechismus dat er eerst ellendekennis moet zijn.
Bij de meeste mensen is er ontdekking aan schuld, voordat zij zich naar de Heere wíllen wenden. Maar dat is wat anders.
En hoe zat dat met Paulus waar de Heere hem op de weg naar Damascus verschijnt? Wie is hier de eerste? Paulus met zijn ellendekennis?
Het gaat bij Paulus razendsnel: Wanneer de Heere zich bekendmaakt, is het enige wat hij uit kan brengen: Wat wilt U dat ik doen zal? (de vraag van de dankbaarheid). De dagen erna heeft hij het zwaar gehad. Bij Paulus was dus de volgorde: verlossing - dankbaarheid - ellendekennis.
onboetvaardige zondaren zalig maken, want dit kan Hij niet doen zonder Zichzelf te verloochenen, tegen Zijn woord te handelen en Zijn eigen heerlijkheid teniet te doen."
Het is een bekende uitspraak van Owen. Vaak wordt hij hier echter misverstaan. Met dat "niet kunnen" bedoelt deze oudvader dat het dogmatisch niet mogelijk is dat degenen die in hun zonden blijven en zich weigeren te bekeren, zalig gemaakt zullen worden. Oftewel, een mens die willens en wetens onbekeerd blijft kan niet zalig worden. Oftewel, Owen zet hier alverzoeners op hun plek.
Dan nog wat. Er zijn veel mensen die blijven hangen in hun misplaatste gevoelens inzake het gebrek aan zondegevoel. Een mens moet immers eerst (voldoende) kennis van de ellende hebben voordat hij naar Jezus mag gaan (ellende, verlossing, dankbaarheid). Ook al zo'n hardnekkig misverstand.
Het is nu net (maar wel wezenlijk) iets anders. De praktijk is namelijk dat een mens niet naar Christus gaat als hij geen last heeft van zijn zonden. Maar daarom is zondekennis geen voorwaarde!
Daarnaast: iedereen die het Woord leest weet dat hij een verloren zondaar is en redding nodig heeft. Gevoelens doen hierbij niet ter zake. De Heere vraagt niet om gevoel, maar om geloof. Mede daarom schrijft de HC ook: "Waaruit kent gij uw ellende?" Antw. "Uit de wet Gods" (en dus niet uit onze gevoelens). Welnu, met die kennis ben je al meer dan welkom bij Christus om je te laten (!) zaligen.
Gisteren hoorde ik iemand zeggen dat Zacheüs een toeleidende weg had. Maar dat staat nergens in de Bijbel. Hij klom in de boom om Jezus te zien. Maar waarom hij in de boom klom staat er niet bij. Daar kunnen we naar gissen: uit angst om bespot te worden door de mensen, die hij bestolen had? Uit nieuwsgierigheid naar Jezus door alle verhalen die hij over Hem gehoord had? Omdat ie klein van stuk was en anders niet over de mensen heen kon kijken? Omdat ie besefte dat ie fout bezig was en Jezus als Verlosser nodig had? Ja... als we dat gaan invullen dan doen we aan inlegkunde. Het staat nergens in de Bijbel. Het enige wat we weten is dat Zacheüs in de boom kroop om Jezus te zien. En dat Jezus hem eruit haalde en zei: "Heden moet ik in uw huis zijn!" Waarom bij Zacheüs? Omdat Jezus zijn liefde voor de zondaar wilde tonen. Zo'n tollenaar, daar wilde Jezus bij eten.
En Nicodemus had misschien een langere weg, hij kwam in de nacht tot Jezus. Puur uit angst om door de farizeeën verketterd te worden. Jezus sprak met hem en daarna lezen we heel lang niets over hem, tot bij de begrafenis van Jezus. Dus hoe het bij hem allemaal gegaan is, weten wij ook niets van. En moet dat dan? Nergens in de Bijbel zegt God dat je eerst zondekennis moet hebben of een bepaalde weg moeten herkennen bij onszelf. Je mag gewoon bij Hem komen. Aan wie heeft Hij eerst een vraag gesteld over zondekennis? Niemand!
En hoe Hij het nieuwe leven in ons werkt, mag God zelf bepalen. Hij is nergens aan gebonden. Geven we Hem die vrijheid ook of willen we God graag in een hokje stoppen?
Als volwassenen kun je de dingen soms nog relativeren, maar ook dan moet je uitkijken dat je door zo'n leer niet 'besmet' wordt. Sorry voor t woord, maar zo zie ik het soms echt. De laatste weken zijn mijn ogen meer en meer open gegaan voor deze leer van de halve waarheid (lees: hele leugen), waar men prat op gaat. Mag je daaronder je kinderen elke zondag laten zitten?
Ik denk dat het een gebedszaak moet zijn, laat de Heere het in uw leven maar duidelijk maken of u kunt gaan of niet. Maar aan de andere kant, de Bijbel is ook duidelijk over hoe wij om moeten gaan met valse leer... daar moeten we verre van blijven.
“Wat wij vroeger hebben gezegd zeg ik nu opnieuw: als iemand u een ander evangelie verkondigt dan u ontvangen hebt: hij zij vervloekt!” (Galaten 1:9)
http://www.gotquestions.org/Nederlands/valse-leermeester.html
Gode toegebeden!
En toch... Wie vertelt nu de mensen over de welwillende, lieflijke en nodigende Heere Jezus? De dominee doet het niet, de ambtsdragers ook niet. Wie dan wel? Waarom heeft de Heilige Geest ons hart geopend? Toch niet alleen om dat te vieren met gelijkgestemden? Waarom heeft God ons geplaatst in een gemeente waar Christus hooguit onder een deksel wordt verkondigd en ons vervolgens wedergeboren doen worden? Is dat niet om die genade, dat evangelie, te delen met onze broeders en zusters die Jezus (nog) niet kennen? Om daar tot grote zegen te zijn? Er zei ooit eens iemand: "Deze mensen staan stijf van de wet. Je hoeft de deur van het evangelie maar open te zetten en ze rollen zo naar binnen." Daar zou wel eens een kern van waarheid in kunnen zitten.
Ja maar hoe kun je dan zelf gevoed worden onder zo'n prediking? En moet je niet bang zijn dat je toch weer meegesleept wordt in een onbijbelse leer of dat je verachtert in de genade? Absoluut, maar je staat daar niet alleen. Je wordt geleid door Gods Geest (die in je woont). Zou Hij niet bij machte zijn om je vast te houden en je kracht (en vrucht) te geven? Bovendien, ook buiten de zondagse prediking is er zoveel voedsel te vinden. In gebed, in het bijwonen van (jongeren)avonden, Bijbelstudies en... het via internet beluisteren van een wel bijbelse prediking. Als je het alleen moet hebben van 3 uur zondagse preek, dan doe je jezelf (en de Heere) te kort. Zelf probeer ik, als de tijd het toelaat, enkele keren per week te luisteren naar preken van ds. Huisman (dshuisman.nl), hoewel onze gemeente bepaald niets tekort komt als het gaat om evangelieverkondiging. Maar de Heere schenkt door de prediking van deze (helaas overleden) predikant nog steeds zoveel zegen, dat het niet zonder vrucht blijft.
En zeker, het zal een strijd zijn en blijven. Je wordt er vreselijk moe van. Nou en? Laat het tot een grote vreugde wezen dat je voor de naam van Christus mag lijden. Paulus zong lofliederen in de gevangenis. "Maar indien [iemand] [lijdt] als een Christen, die schame zich niet, maar verheerlijke God in dezen dele..." (1 Petr. 4:12-16). De volmaakte kerk of gemeente zul je hier op aarde nooit vinden. Er is altijd en overal wel wat, ook al lijkt op het eerste gezicht het gras bij de buren altijd groener. Maar misschien ben jij wel het middel om in jouw gemeente te zorgen voor een opwekking of herleving. Waarom heeft God je anders daar geplaatst en ben je als lid van die gemeente tot bekering gekomen?
Allereerst ook jij Gode bevolen en dank voor je fijne reacties en je link naar een zeer interessante site die ik nog niet kende .Maar naast het vele goede wat je daar leest aan vragen en antwoorden .>Belande ik bij de vraag en het antwoord daarop van die site En die vraag daar kun je nog inkomen zeker voor Nederland met zn vele kerken en richtingen .Doch het antwoord hoe goed ook verwezen naar GODS WOORD over onze HEILAND worden geode woorden gesproken dat voorop gesteld hoor zeker .Maar onderaan die uitleg staat een antwoord dat nadrukkelijk omrand is met deze regel .Heb je een besluit genomen ,voor CHRISTUS naar aanleiding v wat je gelezen hebt druk dan op die omrande regel waar staat heb je CHRISTUS vandaag aangenomen vandaag druk dan op je muis .En de volgende bladzij zegt gefeliciteert dat je dat gedaan hebt enz enz .
Lieve mensen en mede christenen is dat nu genade ? kan een gevallen adams kind wat dat zijn we van huis uit zomaar met een druk op de knop CHRISTUS aangenomen hebben ? Hebben met name luther niet gevochten voor de leer van pure genade en de drie sola s met name het sola gratia lieve 3 parels k hoop dat je iets van mn ongerustheid kan wegnemen dat naast het vele goede op die site dat daar voor mij niet veel overblijft .Maar het net was dat de dokter me dat genees n middel gaf tegen het gif van bv een slang maar dat in de verder behandeling hij het gif er weer net zo hard inbracht nml die vrij wil om zelf te kiezen voor CHRISTUS derwijl de bijbel overal leert dat het niet een samenwerking is op de school der genade .Maar het pure schenking is door het geloof dat GODS gave is eh n dat is nu zo integenspraak op diesite want elders word ook weer nadrukelijk geciteert uit de ef brief waar sttat uit genade door het geloof enz Dus mijn conclusie is lees zon site wel met onderscheid
De site heeft goed intenties, maar gaat in de mist met oa die drukknop heb je Jezus aangenomen. Onzin natuurlijk. Wij nemen niemand aan.
Jezus neemt ons aan.
http://www.dewoesteweg.nl/wp-content/uploads/2010/11/thomas-watson-over-de-aanneming-tot-kinderen.pdf
Zovelen Hem aangenomen hebben....
Joh. 1 vers 12
Je zegt wij nemen niemand aan.
Hoe bedoel je dat?
En in dit alles blijft het eenzijdig werk van God, ondanks dat wij moeten kiezen en we daarvoor ook de kracht van Boven ontvangen. Dat is met ons verstand niet te begrijpen. En we moeten het ook maar niet proberen. En daarom roept Gods Woord ons toe, ja beveelt ons: Bekeert u en gelooft het evangelie. Er is geen enkel leerstellig of traditioneel excuus om dat niet te doen.
Ben je het dan eens met de vrij wil drijvers ? kiezen voor CHRISTUS dat is zijn ambts naam kiezen na dat je op een site enkele teksten hebt gelezen zonder het middel van de prediking mn beste .Wij zijn vanuit onszelf onwillig tot de dag van ZIJN heirkracht toch ? en wat moet een onbekeerd mens met JEZUS doen
Zonder uitzien naar HEM naar ZIJN komst in het hart dat word alleen door ZIJN Geest gewerkt toch ?die GEEST die het uit HEM neemt en ons verkondigt en wou je nu zonder verkondiging hem aannemen sorry dat is onmogelijk tenslotte en u onderschrijft dat dus niet blijkt uit u antwoord .
Maar iki ben het hier volledi9g mee eens met de dordse leerregels die zeggen in hoofdstuk 3 paragraaf negen dat sommigen niet aannemen dat zij zorgeloos zijn en het niet aanemen dus zeker de verantwoordelijk heid niet uitsluiten maar dat sommigen het wel aanemen maar niet in het binneste van hun harten enz enz en dan paragraaf 10 en dat nu is en was mn bezwaar maar dat anderen door en let op door de bediening van het hielig evangelie dus nooit los daarvan bekeerd worden dat moet men de mens niet toeschrijven alsof hij zelf door zijn vrije wil zich zal onderscheiden nu daar ben ik het mee eens dat is wat luther en de reformatie weer helder aan het licht hebben gebracht tegen allerlei dwalingen Maar dat er mensen zijn in de refo kerken die die formulieren misbruiken om zelf onder de eis en klem vandaan te blijven is zeker ook waar dat ben ik met je eens
Maar andersom is ook waar. Als je in het pastoraat mensen spreekt hoor je vaak: "Een mens kan niets, God moet het doen" en tal van andere uitvluchten. Dat is nog veel erger. Waarom? Wel omdat God hiermee de schuld krijgt van hun onbekeerlijkheid. En dat verbergen ze onder een vroom sausje: kijk mij toch eens rechtzinnig zijn. Maar het is niets anders dan een duivelse geest van waaruit ze redeneren.
De Heere wil niet dat er iemand verloren gaat. Dat is Zijn geopenbaarde wil aan ons. En onze wil staat daar radicaal tegenover. En daarom is verloren gaan 100 procent eigen schuld. We willen niet buigen voor genade en door de knieën gaan als een arme verloren zondaar die niets meer te verliezen heeft. Dat is het grootste probleem. We zijn echter geen stokken en blokken, zeggen de DL.
Het zal toch wat zijn als je je hele leven onder een rechtzinnige prediking hebt gezeten, netjes hebt geleefd zonder uitbrekende zonden en je slaat na je sterven je ogen op in de hel naast je wereldse buurman. En dat omdat je geweigerd hebt in waarheid je knieën te buigen en je zondepak aan de voeten van het kruis te leggen. Het oordeel voor Sodom en Gomorra zal dragelijker wezen dan voor degenen die de weg hebben geweten, maar die niet hebben bewandeld.
Bedankt voor jullie mooie reacties, ik leer er weer veel van :-)
@ Omega
Je zegt dat je niet weg moet gaan in zo'n kerkverband, omdat je daar wellicht een roeping hebt. Nu ben ik zelf pas op 18-jarige leeftijd voor het eerst naar de kerk gegaan en veel verschillende kerken gezien (van links tot rechts). Een tijd heb ik in de meest rechtse kringen verkeerd (toen was ik nog niet tot geloof gekomen, al had God wel gesproken in mijn leven). Iedereen die het geloof uitlegde zoals het is, daar ging te vuur en te zwaard tegenin (er zijn genoeg Bijbelteksten te vinden als je ze maar uit z'n verband haalt ;-) . Woorden hielpen niet. Ik sabelde ze allemaal neer. Uiteindelijk ben ik op een naargeestige dag een keer een gemeente binnen gestapt ('zij zeggen tenminste wat tegen me') en daar heeft God me onder een preek radicaal laten zien dat ik zelf verkeerd zat.
Ik ga nog veel om met mensen uit de uiterste rechterflank. En met hetzelfde vuur verdedig ik nu Christus, en dat we Hem te voet moeten vallen met al onze onkunde, gemis en onwijsheid en Hij zal horen.
Maar wat ik zelf had, merk ik bij hen. Ze sluiten zich ervoor af, het is niet zoals 'er bij ons in de kerk wordt geleerd'.
Daarom denk ik wel eens - moeten wij niet zwijgen en hen winnen door onze levenswandel (voor elkaar klaarstaan, vriendelijk zijn, groeten, oprechte belangstelling tonen) en God de rest laten doen?
Ik bid God veel voor onderwijs in de/mijn weg, en dan ontspint zich een mooie discussie hier! Erg leerzaam voor mij. (en hopelijk ook voor de vraagsteller)
Ik wees op de formulieren omdat we naast de bijbel veel kunnen leren van de geloofsleer zoals de grote lichten uit het verleden die zagen. Onmisbaar is wat verkeerd uitgedrukt geef ik toe.
