Universitaire studie voor predikant

Waarom moet je om dominee te worden in de PKN eerst zes jaar een universitaire studie doen, terwijl Jezus eenvoudige vissers uitkoos? Verwachten we zo niet teveel van verstandelijke vermogens in plaats van van de Heilige Geest? Tegen de vrouw in het ambt wordt wel aangevoerd dat Jezus ook alleen maar mannen uitkoos. Waarom dan nu wel alleen maar mensen met verstandelijke vermogens voor een universitaire studie?

Beste vriend (of vriendin),

Ik vind het eigenlijk wel een mooie vraag, die ik graag wil beantwoorden. Maar allereerst een correctie op je vraag: het is niet alleen de PKN, die van de predikanten een universitaire studie vraagt. Ook in de andere kerken is een intensieve studie nodig, om tot het ambt te worden toegelaten, al is er wel verschil op het punt van de eisen, die gesteld worden. Dat even vooraf.

Eerst maar je vergelijking tussen de discipelen en de dominees. Inderdaad waren enkele discipelen eerst visser. Maar niet allemaal. Johannes bijvoorbeeld; deze discipel heeft zijn evangelie (en het boek Openbaring) geschreven, waaruit duidelijk een hogere opleiding blijkt. En later wordt Paulus geroepen, die een uiterst gedegen opleiding had gevolgd bij Gamaliel en hiervan de vruchten plukt, als hij zijn brieven schrijft. Apollos, die ook in Korinthe werkte, blijkt in Alexandrië gestudeerd te hebben. En wat dacht je van Lukas, de dokter?

De vragen rond de vrouw in het ambt laat ik maar even liggen; het zou te ver voeren, hier uitgebreid op in te gaan.

Terug naar je vraag: waarom is een universitaire opleiding nodig? Ik ga eerst een stap terug: waarom is een opleiding –welke dat ook zijn mag- eigenlijk nodig? Is het niet veel belangrijker, dat je door de Heere geroepen wordt en dan met overgave het evangelie gaat verkondigen, omdat de liefde van Christus je dringt en de nood van de medemens je drijft?

Laat ik nu duidelijk stellen: ze zijn allebei nodig! Ik werk beide kanten uit. De Kerk heeft altijd benadrukt, dat een dienaar van het Woord een goede studie nodig heeft. Dat vind ik ook vanzelfsprekend. Als je week aan week de Bijbel moet uitleggen, moet je weten, wat de Hebreeuwse en Griekse teksten betekenen – en veel meer andere dingen. Je moet ook zicht hebben op de hedendaagse cultuur. Dan is er ook de catechese en zo zijn er nog veel meer dingen op te noemen. Natuurlijk zou de Kerk zelf die opleiding kunnen verzorgen. In de loop van de eeuwen is er echter voor gekozen, om dit ‘uit te besteden’ aan de universiteiten. Soms doet een Kerk dit wel zelf, dat zien we aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten. Maar het principe is hetzelfde: je hebt een studie nodig, om dominee te worden. Dat geldt natuurlijk niet alleen de dominees. Als je dokter wilt worden, of onderwijzer, of timmerman, voor al deze beroepen is een opleiding nodig. Gelukkig maar.

Je schrijft: is dat dan alleen maar voor mensen met verstandelijke vermogens? Ja, zo is het. Maar dat is niet verkeerd. Als ik timmerman wil worden, moet ik technisch inzicht hebben en als ik dat niet heb, komt er niets van terecht. Dan kan ik ook niet naar de technische school. Als ik niet muzikaal ben, heb ik op het conservatorium niets te zoeken. Voor elk beroep heb je dus bepaalde gaven nodig. Niet iedereen kan timmerman worden, of onderwijzer – of dominee. Daardoor wordt niemand achter gesteld, we zien het als de besturing van de Heere, die aan een ieder meer of minder gaven van hart en hoofd geeft. Maar gaven moeten we ontwikkeld en ‘bijgehouden’ worden, daarom heeft de Kerk vanaf de Reformatie de noodzaak van de studie benadrukt. Het was zelfs een bekende uitdrukking: ‘Wie niet studeert, is niet bekeerd’.

Maar nu de andere kant: elke opleiding, hoe wetenschappelijk ook, moet gepaard gaan met een persoonlijke omgang met de Heere. De bekende professor Voetius hield zijn bekende eerste toespraak: ‘Wetenschap samen met de vroomheid!’ Anders wordt het een steriele geleerdheid, die de omgang met God mist. Ook als dominee moeten we dus in al ons werk: het preken, het bezoeken van mensen, het catechiseren gedreven worden door de bewogenheid om de mensen, die allemaal een Zaligmaker nodig hebben. Daarvoor is persoonlijke genade nodig, want daarvoor kun je geen opleiding volgen. En omdat dominee’s ook gewone, zondige mensen zijn hebben ze net zoveel met hun zwakheden en gebreken te kampen als elk ander gemeentelid.

En dan nog wat: de kerk kent dus leidinggevende mensen: niet alleen de dominee’s, maar ook de ouderlingen en de diakenen en nog zoveel anderen. Maar dat betekent niet, dat je als ‘gewoon’ gemeentelid, ook als jongere, geen taak zou hebben. Er zijn zoveel mogelijkheden, zoals in het clubwerk of andere activiteiten, om de Heere te dienen. Of je komt op je werk iemand tegen, die God niet kent. En wat kan een gemeente veel zegen ontvangen, als er op de achtergrond mensen, jongeren ook zijn, die bidden om de voortgang van het Woord.

Zo mogen ‘hoog opgeleiden’ en ‘eenvoudige gemeenteleden’ samen de Heere dienen. Ze kunnen nog van elkáár leren, ook!

Ik vond het fijn, je vraag te beantwoorden.