Overstelpt met allerlei liederen
Ds. P. Molenaar | 15 reacties | 17-06-2013| 08:11
Vraag
In de kerken en op jongerenbijeenkomsten worden we overstelpt met allerlei liederen. Naast de Psalmen -veelal in de kerk gezongen- hebben we gezangen, Joh. de Heer, nu ook het nieuwe Liedboek en tal van andere al dan niet geestelijke liederen. Kunt u enkele concrete richtlijnen aangeven waar we (tekstueel) op moeten letten en weet u misschien wat er in de hemel wordt gezongen? Er wordt wel eens gezegd dat dit de Psalmen zijn. Maar dat zijn dan in ieder geval niet de onder ons bekende Psalmen, want Paulus zegt in 1 Kor. 2:9: ..."en het oor niet heeft gehoord..."
Antwoord
In de eerste plaats is het goed dat er gezongen wordt van de grote werken van God, de Vader in de grote werken van Zijn schepping. De engelen (de kinderen Gods) hebben gezongen toen hemel en aarde tot aanzijn werd geroepen ( Job 38,39). Zo is er toch ook gezongen voor en na Christus' geboorte in het werk dus van Gods heerlijke verlossing. De engelen Gods hebben ook gezongen in Lukas toen Jezus geboren werd om een wereld verloren in zonden en schuld te redden. De Heere heeft ook de mens een stem gegeven om Hem te verheerlijken. Calvijn heeft zelfs gezegd, dat er geen schoner stem is dan de menselijke stem. Immers wat we overdenken mag als een schoon lied opgezongen worden tot Gods eer, mits de Heilige Geest die gedachten van de mens in beslag heeft genomen.
Met de reformatie heeft het kerklied vooral weer een plaats gekregen. Wat heeft Luther veel leiding gegeven aan de zang in het gezin, maar ook in de kerk. Toch was er een formeel en ook wel wat inhoudelijk verschil tussen Luther en Calvijn wat het kerklied betreft. Luther legde veel nadruk op het bijbelse lied, maar Calvijn is het vooral geweest die zoveel nadruk legde op het bijbelse lied zoals dat uit de psalmbundel tot ons komt. Daarom begon hij in Straatsburg al met het dichten van de Psalmen. Daarop legde Calvijn in de eerste plaats de nadruk. Luther leerde wat de eredienst betreft: dat wat God verbiedt mag niet in de eredienst. Luther was wat vrijer wat de inrichting van de eredienst betreft. Altaren bleven bij Luther bijvoorbeeld in de kerk staan. Calvijn ging echter vooral uit van het gebod Gods: dat wat God gebiedt moet in de eredienst. Daarom kreeg bij Calvijn het zingen van de Psalmen in de eerste plaats alle aandacht. Zoals dus de inrichting van de tempel plaats vond op Gods bevel aan Mozes, eenmaal gegeven op de berg, zo wilde Calvijn alles gericht zien in de eredienst op eer van God en dat volgens de bevelen van de Schrift.
Daarmee heeft Calvijn ons wel een duidelijk spoor gewezen. Immers de Psalmen zijn wel het stramien van de eredienst. De Heilige Geest heeft het zo geleid dat de Psalmen a.h.w. letterlijk in het midden van de Bijbel een plaats kregen, als een boek van gebeden, van lofzangen, van schuldbelijdenis. Het zijn gebeden die ons zo worden aangereikt, als een apotheek of als een verbandkist in het geestelijke en tijdelijke leven. De Psalmen zijn liederen waarin de hoogten en diepten van het geestelijk leven worden bezongen. Voor elke situatie is er een Psalm. Daarvoor heeft de Heilige Geest zo heerlijk gezorgd door middel van David.
Er wordt wel eens gezegd dat de Psalmen behoren tot de Oudtestamentische bedeling. Daarmee moeten we voorzichtig zijn, daar zij evenzeer Nieuwtestamentisch uitgelegd kunnen worden omdat de Psalmen in Christus vervulling gaan en we ook veel Messiaanse Psalmen hebben, die de heerlijkheid van Christus bezingen. De Heere Jezus heeft bovendien uitsluitend de Psalmen gezongen in de tempel en in de synagogen. Hij ging voor in het zingen van de Lofzang met Pascha aan de ingang van Zijn lijden en sterven. Dit waren de Psalmen 112-118. Aan het kruis heeft hij verschillende woorden uitgesproken, die duidelijk uit onze Psalmenbundel genomen zijn: Psalm 22: Mijn God, Mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten? Psalm 42: Mij dorst. Psalm 40: Het is volbracht. En ook nog Psalm 31, dat voor de Joden een avondgebed was: "Vader, in Uwe handen beveel ik Mijn geest." Bovendien valt het op dat Jezus na Pasen aan de Psalmen refereert als Hij spreekt over zijn vernedering en verhoging ( Lukas 24:44). Het is waar wat Luther zei, dat je in de Psalmen de Christus en ook de christen in het hart ziet. Daarom gaan de Psalmen duidelijk voorop.
Daaraan herinnert ook Paulus als hij spreekt over het zingen van Psalmen, lofzangen en geestelijke liederen in Efeze 5:19 en Kolossenzen 3:16. Daarin gaan dus de Psalmen weer duidelijk voorop. De lofzangen kunnen zelfs voor een groot deel aan de Psalmen zelf zijn ontleend, daar in de Psalmen ook lofzangen voorkomen. Wanneer we de lofzangen van Maria , Zacharias en Simeon nagaan, dan bestaan die vooral uit citaten van de Psalmen. Met de geestelijke liederen zullen bedoeld zijn liederen die de Geest leert. Dat zijn liederen die uit het Woord met woorden uit de Schrift verenigd of samengevoegd worden, maar waardoor de Geest toch krachtig spreekt. Het is daarom goed, dat de Dordtse kerkorde zich sterk geboden heeft in de liturgie aan de Psalmen daar deze het stramien en het fundament zijn van de eredienst.
Zijn er dan geen andere goede liederen? Ja zelfs heel veel, waarvoor we dankbaar zijn. Natuurlijk zijn er vele liederen die van een hoog bijbels gehalte zijn. Maar helaas, er zijn ook gezangen die de diepte van de schuld en de heerlijkheid van de verzoening laten liggen. We moeten ervoor waken dat we niet meedoen aan een oppervlakkige zangcultuur. Het zingen is een van God gegeven gave. Daarom hebben musici een grote en heerlijke taak om de veelkleurige wijsheid van Gods Woord te blijven vertolken. We hoeven dit gegeven niet te verachten, maar we mogen ook als gemeente waakzaam zijn dat de diepten en hoogten van Gods openbaring bezongen worden, als vertolking van het Woord Gods. We mogen veel mooie liederen die ons zijn gegeven door de eeuwen heen zingen, als zij maar op de Schrift gegrond zijn. Natuurlijk zijn er heel wat meer liederen dan de Psalmen, die veel van het geestelijke leven van de Schrift ademen. Toch is het een goede gewoonte dat we als gemeente de Psalmen en enige gezangen in de eredienst zingen. We bewaren daarmee ook de band met verschillende kerken, die uit de oude Hervormde Kerk zijn voortgekomen.
Ook is er nog iets opvallends: wanneer we het boek Openbaring lezen, dan valt ons op dat de zang die gezongen wordt in de hemel vooral ook herinnert aan de Psalmen. Heel duidelijk zien we dat in Openbaring 14 de Psalmen 33, 96, 98, 144 en 149 gezongen worden en in Openbaring 15, waar bijvoorbeeld Psalm 86, 98, 111 en 145 geciteerd worden. Verder herinnert de zang van de engelen heel vaak aan Jesaja en de Halleluja-psalmen 146-150. De Psalmen gaan met de profetische woorden uit de Schrift mee over dood en graf heen.
Tenslotte wordt de tekst genoemd uit Korinthe: "wat geen oor heeft gehoord, geen oog heeft gezien en in geen mensenhart is opgeklommen." Zo zal ook de zang in de hemel zijn. Wat we hier stamelend in de Psalmen leren zingen, wordt in de hemel volmaakt gezongen. In ieder geval de Psalmen van schuld, boete en lijden worden niet meer gezongen. Want alles is door Christus volbracht!
Lunteren,
Ds. P. Molenaar
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. Molenaar
- Geboortedatum:22-05-1945
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Lunteren
- Status:Actief
Bijzonderheden:
EmeritusDit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
http://www.refdag.nl/muziek/organisten_voorbij_de_grens_van_1773_1_736255
Liederen worden zelfs ter "erg rechterzijde" geciteerd, soms mag de organist ze dan spelen (vaak is het echter zo dat de predikant ze wel mag citeren maar dat ze niet gespeeld mogen worden....), maar over het algemeen is het: Zingen? Nee, da's toch veel te lichtzinnig! Weleens opgemerkt hoeveel mensen al zingend de kerk uit komen als er een mooi lied wordt gespeeld?
Een stukje uit een oud RD:
"Ds. Ahasveros van den Berg, voorzitter van de psalmberijmingscommissie, besluit zijn inwijdingspreek over Psalm 92 vers 2 met de volgende dichtregels:
Zingt, vrome zangers, zingt! De Hemel gaat u voor
en wacht u zingend in zijn choor;
Dáár zult gij Jezus zien met al zijn lievelingen,
en nimmer oude psalmen zingen!”
Waarvan akte.... ;-)
Ik vraag me trouwens af waar de vragensteller de tekst uit 1 Kor 2:9 op baseert. Heb de tekst even opgezocht maar volgens mij gaat dat echt over iets anders dan over liederen zingen.
Iemand een idee?
http://www.youtube.com/watch?v=ra-aEQO1ZVg
Persoonlijk vind ik al dat gesleutel aan bijv. de psalmen niets.
Ik zal daar ook nooit aan wennen.
Ik vind de taal zelf rijk (nee, niet heilig zoals sommigen dat gelijk opvatten).
Taal die mijn hart steeds opnieuw raakt.
Ik heb me de afgelopen jaren menig keer verdiept in verschillende opwekkingsliederen. Het klinkt allemaal 'leuk' , vrolijk, maar zo vaak heel ik-gericht. Persoonlijk vind ik daar totaal geen diepte in.
Kijk kritisch naar alle teksten en vraag je af wat jij in huis wilt hebben. Je moet je eigen mening hierin leren vormen want van iedereen krijg je weer een ander advies maar wat vind je er nu eigenlijk zelf van? Onderzoek waard!
Persoonlijk vind ik de psalmen fijn om te zingen omdat ik de meeste op school geleerd heb en ze dus uit me hoofd ken. Opwekkings liederen vind ik soms zo langdradig en zo'n refrein wat de zich de hele tijd herhaalt. Tsjah, dat is gewoon puur wat voor smaak je hebt.
Maar ik denk ook dat het uiteraard wel gaat om wat je zelf fijn vindt om te zingen en wat jouw gevoel daarbij zegt. En doe dit bovenal tot eer van God!
Sommige Opwekkingsliederen zijn inderdaad wat oppervlakkig in vergelijking met psalmen, maar soms zijn psalmen ook heel erg ik-gericht geschreven.
Persoonlijk heb ik gewoon niks met een ouderwetse taal uit de Middeleeuwen die geen mens meer spreekt. Ik ben van mening dat God hier in het hier en nu is en geen taal spreek uit 1600 of 1700. Hij spreekt de taal van alledag, dus zing en lees ik ook graag in die taal.
Hierbij veroordeel ik geen mensen die graag Statenvertaling lezen of Psalmen uit 1773 zingen, maar ik heb daar gewoon niks mee.
Het mooie van de psalmen is dat je weet dat ze geinspireerd zijn door de Heilige Geest, en ook dat de Heere Jezus ze Zelf heeft gezongen!
In de psalmen vind je alles beschreven wat in je hart leeft, en daarom zijn ze voor mij van onschatbare waarde, en gaan ze (voor mij persoonlijk) boven gezangen, alhoewel er ook echt mooie, bijbels gefundeerde gezangen zijn.
Onlangs, net als Roozemond, mij verdiept in opwekkingsliederen, en het is me daardoor heel duidelijk geworden hoe mooi en rijk en diep de psalmen dan zijn, en hoe oppervlakkig en misleidend (!) sommige teksten van opwekking.
zeker niet, lees dit maar eens: http://www.toetsalles.nl/htmldoc/opwekkingsliederen.bezwaren.htm
Klik eens door op deze site zou ik zeggen, deze (ik denk meneer) Geelhoed heeft werkelijk een mening over alles en nog wat.
Het voorbeeld wat gegeven wordt is ;
Lied 488 uit de Opwekkingsbundel.
Heer, ik kom tot U, Neem mijn hart, verander mij.
Als ik u ontmoet vind ik rust bij U.
Want Heer ik heb ontdekt, dat als ik aan Uw voeten ben
trots en twijfel wijken voor de kracht van uw liefde
Houd mij vast, laat uw liefde stromen.
Houd mij vast, heel dicht bij uw hart.
Ik voel uw kracht en stijg op als een arend.
Dan zweef ik op de wind,
Gedragen door uw Geest en de kracht van uw liefde.
Heer komt dichterbij dan kan ik uw schoonheid zien
En uw liefde voelen, diep in mij.
En Heer, leer mij uw wil zodat ik U steeds dienen kan
En elke dag mag leven door de kracht van uw liefde.
Psalm 86 ;
11 Leer mij, HEERE! Uw weg; ik zal in Uw waarheid wandelen; verenig mijn hart tot de vreze Uws Naams.
12 Heere, mijn God! ik zal U met mijn ganse hart loven, en ik zal Uw Naam eren in eeuwigheid;
13 Want Uw goedertierenheid is groot over mij; en Gij hebt mijn ziel uit het onderste des grafs uitgerukt.
Geelhoed gaat in de argumentatie totaal voorbij aan het feit dat liederen (ook de psalmen) poëtisch zijn.
Kortom, te makkelijk allemaal.
Neemt niet weg dat het iedereen uiteraard vrij staat om opwekkingsliederen en/of Psalmen te zingen.
De psalmen zoals wij die zingen zijn gewoon door mensen op rijm gezet, net zoals liederen over andere gedeeltes van de de Bijbel.
Jammer dat er in sommige kerken alleen maar psalmen gezongen worden, een domineee preekt toch ook niet alleen maar over de psalmen!
"Bij de psalmen kijk je Gods kinderen in het hart" wordt nogal eens als argument aangevoerd. (waarbij ik me dan altijd afvraag hoe dat met dde 'haat'-psalmen beleefd wordt)
Maar neem bijv Joh. d. Heer, ook een kind van God. Kijk je hem dan nniet in het hart bij het zingen van zijn liederen?
Elke verandering is nog geen verbetering.
Ook in deze dingen geld: een ieder zij in zijn EIGEN gemoed ten volle verzekerd.
Ik gaf al aan dat er zeker gezangen zijn die mooi en bijbels gefundeerd zijn, en Joh. de Heer heeft echt hele mooie gezangen gemaakt.
Ik heb alleen aangegeven waarom voor mij PERSOONLIJK de psalmen boven alles gaan.
Daar hoef je het niet mee eens te zijn, want dat is een persoonlijke mening.
Opwekking vind ik echt een ander verhaal.
Je kunt zeggen dat toetsalles.nl aan de Bijbel getoetst moet worden, maar A. Geelhoed heeft een aantal opwekkingliederen aan de Bijbel getoetst, en dan komt er toch naar voren dat er een aantal zaken mis zijn, en dat sommige liederen erg leeg zijn, gericht op het gevoel.
Als er iets is wat ik hier vaak hoor, is dat je niet op je gevoel mag vertrouwen...
Van de psalmen weet ik zeker dat ze door de Heilige Geest zijn geinspireert.
Daardoor weet ik dat ze tot eer van God zijn . De Heere Jezus heeft ze zelf ook gezongen en geciteerd. Ik vind dat persoonlijk (!) een wondermooi feit.
Verder is het nogal eens weerzinwekkend wat men allemaal over elkaar op internet te vertellen heeft.
Neem de moeite eens om de veroordeling en kritiek te controleren door de bewuste preek, video, boek, lied of wat dan ook in het geheel te beluisteren/zien/lezen.
Je staat versteld wat men elkaar allemaal in de schoenen schuift door halve waarheden, gemanipuleer, dingen uit het verband te halen enz.
Een lied over levensheiliging (die na het geloof komt) kun je verdacht maken door te zeggen dat men leert dat je er wel komt als je maar goed leeft.
Door woorden letterlijk te nemen kun je ook dingen als fout wegzetten.
Maar als er in de Psalmen staat dat de rivieren juichen en de bergen in de handen klappen o.i.d; dan snapt men het wel en is er niets aan de hand.
Bij opwekking staat onder elk lied op welk Bijbelgedeelte het is gebaseerd is.
Als dat onderuit gehaald wordt met een Bijbelse waarheid die heel ergens anders op slaat, dan klinkt dat op de klank af aannemelijk, maar toch is het onterecht.
Het is niet mijn bedoeling een pleidooi te houden voor opwekkingsliederen, ik ken ze lang niet allemaal. Sommige van die ik wel ken vind ik mooi, er andere vind ik weer oppervlakkig.
De psalmen zoals wij die zingen zijn niet letterlijk door de Heilige Geest geïnspireerd, dus kun je er niet voetstoots vanuit gaan dat er geen fouten inzitten.
Het klopt dat het gevoel geen basis is voor vertrouwen dat is alleen het Woord, de feiten.
Maar daarom is gevoel niet verkeerd. Psalmen kun je evengoed alleen op gevoel zingen, dan dringt het later pas door wat er nou werkelijk staat.
In Ps.22:4 staat dat God troont op de lofzangen van Israël, en in Ps.103 wekt David zijn ziel op (waar het gevoel en de emoties inzitten) om God te loven.
Als de woorden goed zijn is het heel goed Hem lof te zingen met hart en ziel en al wat in je is. 103: 1.
