Verschillende formulieren in GKv

Ds. K. van den Geest | Geen reacties | 03-04-2013| 13:09

Aan een GKV-predikant. Waarom zijn er verschillende formulieren voor de viering van het Heilig Avondmaal en de Doop? Geeft dit geen onnodige verwarring/wat is de meerwaarde hiervan?

Enkele redenen waarom we in de GKv meerdere doopformulieren hebben zijn de volgende.

Wanneer er één doopformulier is en er elk jaar een min of meer groot aantal doopbedieningen zijn, betekent dit dat het doopformulier zo vaak voorgelezen wordt, dat het overbekend wordt. Als je iets hoort wat je al heel erg vaak gehoord hebt, verslapt de aandacht en dreigt het gevaar dat je de inhoud niet meer bewust tot je neemt. Je kunt het wel dromen en dus kan het zo maar over je heen gaan, of het ene oor in en het andere uit. Dat willen we juist voorkomen. Meerdere formulieren helpen ons om de aandacht er weer even wat meer bij te hebben, variatie voorkomt slijtage. Want in grote lijnen is de boodschap gelijk.

Toch zijn er wel verschillende accenten. Het klassieke doopformulier, nog altijd in gebruik bij de meeste reformatorische kerken, ging min of meer uit van de vanzelfsprekendheid van de kinderdoop. In onze tijd is de keuze voor het dopen van een pasgeboren kind niet zo vanzelfsprekend meer, onder invloed van baptisten en evangelische kerken. In de nieuwe formulieren wordt daarom iets meer het gesprek aangegaan met de leer van de volwassendoop, met het doel om te laten zien dat de doop van kinderen bijbels is. Deze gaat immers uit van wat de Bijbel leert over het verbond, waarin ook de kinderen zijn opgenomen, zij het nog niet door geloof maar wel door de belofte van God. Uiteraard kan de doop niet zonder geloof: bij het opgroeien zullen kinderen ook wedergeboren moeten worden en zo die belofte ook zelf in geloof moeten aanvaarden.

Dit zijn zo enige redenen die ik weet (ik heb hiervoor geen studie gemaakt van de synodebesluiten die hieraan ten grondslag hebben gelegen). Over de zin van het lezen van doopformulieren bestaat in de kerken wel enige discussie: heeft het zin om bij elke doopbediening opnieuw dezelfde woorden te herhalen? Komt het niet veel beter in de hoofden en harten van de mensen in de kerk, als er afwisseling is of als er korte passages worden aangehaald, zonder dat je alles geheel voorleest? Op die manier kun je telkens weer iets andere accenten leggen, wat een bewustere beleving van de doopbediening alleen maar ten goede komt.

Iets dergelijks valt dus ook te zeggen over de avondmaalsformulieren. Daarbij is er in de GKv bovendien voor gekozen om ook enkele kortere formulieren op te stellen, zodat er in diensten waarin het avondmaal gevierd wordt ook ruimte blijft voor een preek, ambtsdragerbevestiging of een doopbediening. En net als bij de doopformulieren worden ook in deze avondmaalsformulieren worden soms iets andere accenten gelegd, zodat telkens weer een ander stukje van de zo rijke inhoud van de sacramenten naar voren kan komen. Want daarop blijft alle nadruk liggen: zowel doop als avondmaal hebben een rijke betekenis, die niet even in een paar zinnen, zelfs niet in een heel formulier uitputtend doorgegeven kan worden. Sterker nog, in de prediking moeten deze onderwerpen ook altijd weer verder uitgediept en uitgelegd worden, zoals bijvoorbeeld gebeurt aan de hand van de prediking aan de hand van de Heidelbergse Catechismus. Omdat de zondagen hierover jaar in jaar uit weer 'langs komen' en predikanten hun best doen om telkens weer andere invalshoeken van uit Gods Woord te kiezen, zie je dat doop en avondmaal een boodschap en inhoud hebben, die elke keer weer als nieuw zijn. De rijke beloften van God en het verzoenende werk van Jezus Christus aan het kruis volbracht kunnen nooit genoeg onder de aandacht gebracht en op de harten gedrukt worden.

Ds. K. van den Geest

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven