Contact met zwakbegaafde moeder

Ds. K. van den Geest | 3 reacties | 29-11-2012| 14:00

Ik ben in contact gekomen met een moeder die wat simpel/zwakbegaafd is. Ze heeft geen man, wel een dochter en een schoonzoon (met kleinkinderen). Die moeder heeft al jaren geen enkel contact met haar enige dochter en daardoor ook niet met haar kleinkinderen. Die moeder is soms radeloos en hulpeloos, vooral rondom de geboorten en het dopen van die kleinkinderen evenals de verjaardagen. Het "waarom" van het verbreken van het contact door de dochter weet ik niet. De moeder is kerkelijk en de dochter ook. Ze wonen niet in dezelfde plaats, maar 20 minuten fietsen van elkaar vandaan. Wat kan je daar praktisch nu aan doen als buitenstaander?

Mijn eerst reactie is: koop en lees het boekje "Als banden knellen" van Jaap van der Meiden. Een christelijk boekje over wat in jargon "loyaliteitsconflicten" worden genoemd. Voor christenen zijn dit soort dilemma's namelijk soms extra moeilijk vanwege de normatieve lading die er vaak aan de relatie tussen ouders en kinderen gegeven wordt, vanuit o.a. het vijfde gebod (eer je vader en je moeder). Onbewust kunnen ouders en anderen daarmee manipuleren. Toch ben ik er van overtuigd dat Jezus Christus ons anders leert. Hij komt op voor allen en iedereen die slachtoffer wordt van machtsmisbruik. M.a.w.: is iemand kwetsbaar, dan neemt Hij diegene altijd in bescherming, vooral tegen oneigenlijk (namelijk t.b.v. het eigen belang) gebruik van Gods wetten en de normen en waarden van de Bijbel. Om nog duidelijker te zijn met name richting deze situatie: de dochter waar het hier over gaat, heeft mogelijk (ik zeg: mogelijk, ik ken haar natuurlijk niet persoonlijk) een hele goede reden om geen contact te willen met haar moeder. En zeker, nu kan de moeder zich misschien zelf ook wel slachtoffer voelen (wat is dat voor een dochter die contact met haar moeder weigert en ook nog eens de kleinkinderen aan haar onthoudt!), maar ik ga er in de allereerste instantie van uit, dat de dochter (nogmaals) een goede reden kán hebben om dat contact niet te willen.

Echter, er is uiteraard ook een andere kant. De dochter doet er verstandig en wijs aan om de moeder uit te leggen waarom ze dit contact niet wil. Misschien heeft ze dat geprobeerd en is dat begrip er niet gekomen (dat komt namelijk erg vaak voor: ontkenning en onbegrip!). Dan is er mogelijk sprake van blijvende verwijdering. En die kan zo maar een vastgelopen status quo worden. Hoe moet je er dan aan werken dat dit verandert? Nou, zeker niet door de dochter nog eens extra te beschuldigen of verwijten te maken! Maar door haar uit te nodigen om deze zaak zelf vanuit haar beleving en perspectief uit te leggen. Het kan echter zijn dat de dochter niet geprobeerd heeft (het niet heeft aangedurfd bijvoorbeeld) om haar keuze uit te leggen aan haar moeder. Misschien ook gelooft ze niet (meer) dat dit bij haar moeder op begrip kan rekenen. Dan toch zou het goed zijn, als ze haar moeder duidelijk maakt dat deze niet op contact moet rekenen of daarop moet aandringen. En dat de dochter meedeelt (eventueel via een brief) dat een dergelijk contact er (nu) niet in zit.

Wel raad ik de dochter aan om hiervoor hulp te zoeken. En te bespreken, hoe ze eventueel het contact kan herstellen. Dat hoeft namelijk niet een kwestie van 'alles of niets' te zijn. Je kunt ook stapsgewijs contacten herstellen of termineren. Ook kun je (eventueel eenzijdig) afspraken maken of voorwaarden stellen (niet ongevraagd op bezoek komen, tijden afspreken, etc.). Verder zou de dochter kunnen nadenken over de vraag, of haar kinderen geen contact met hun oma zouden kunnen hebben, ook eventueel op gezette tijden en binnen afgesproken tijdstippen. Maar uiteraard weet ik niet de reden van het verbroken contact. Het kan zijn, dat het om zo iets ernstigs gaat (misbruik van de dochter in haar jeugd??), dat ze haar kleinkinderen niet aan contact met oma bloot wil stellen. Dan wordt herstel of het opbouwen van contact wel veel moeilijker en is dit proces sterk afhankelijk van de erkenning door de oma/moeder van fouten of misstanden in het verleden. Pas dan is er vergeving en verzoening mogelijk.

Extra complicerend hierin is wel, dat u zegt dat er sprake is van enige beperking van de verstandelijke vermogens van de moeder/oma. Dan is bovenstaande mogelijk voor haar veel te complex of vraagt dit te veel nuancering en fijngevoeligheid. Toch is hier met hulp van deskundigen (zie ook wat erover in het boekje geschreven wordt) wel een en ander te bereiken. En: gelovig gebed vermag veel. Alle gebrokenheid zal niet uit te bannen zijn in dit leven, maar vanuit de kracht van het Woord en de Geest van God zijn veel dingen mogelijk!
 
Ds. K. van den Geest

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven