Moe

Je vertelt er niet bij hoe oud je bent.
Stress en depressie kunnen een mens ook verschrikkelijk moe maken, maar het is in elk geval belangrijk je schildklier te laten onderzoeken (Ft3,4 en ook antilichamen niet vergeten, dat wordt vaak overgeslagen.

Proberen elke dag drie kwartier tot een uur wandelen/fietsen. Echt, bij mij heeft het geholpen!

Chronische vermoeidheid is één van de meest a-specifieke symptomen en kan een uiting zijn van heel veel (psychische en fysieke) condities. Uw arts heeft ongetwijfeld al uitgebreid bloedonderzoek laten verrichten? Zoja, controleer dan eens of de Vitamine D3 spiegels in uw bloed zijn bepaald. Zoniet, dan is het erg de moeite waard om uw huisarts te vragen om dat eens te doen. (Te) lage vitamine D3 spiegels zijn een toenemend probleem en kunnen een hele reeks van vage lichamelijke en psychische problemen verklaren. Van belang is om te weten dat er binnen de medische wereld wel wat discussie is over wat de minimale waarde van Vit. D3 in bloed dient te zijn, maar de meeste deskundigen zijn het erover eens dat dit meer dan 80 nmol/l moet zijn.

Moeheid...praat me er niet van;) Na een langdurige Pfeiffer ben ik nooit helemaal uitgerust. Maar het volgende heeft bij mij veel verbetering gebracht:

- VitB12 en VitD laten controleren. Neem geen genoegen met laag-normale waarden!
- Zorg voor een goed en regelmatig slaappatroon!
- Zorg voor een gezond evenwicht tussen werk/problemen e.d. en ontspanning.
- Beweeg voldoende. ZOals al eerder genoemd: heerlijk wandelen of fietsen, heb je gelijk ontspanning
- Pak eventuele problemen bij de horens en help ze zoveel mogelijk de wereld uit
- Verplicht jezelf niet om overal bij te zijn en mee mee te doen. Liever 2 dingen goed doen, dan 5 iets minder goed omdat je zo moe bent.
- Eet gezond!
- Wees open naar je omgeving. Je hoeft niet altijd te zeggen dat je (te) moe bent, maar eerlijk zeggen dat iets niet lukt/te veel is, kweekt begrip.

Succes ermee!

Is er sprake van 'altijd kunnen slapen, veel slapen, en toch nooit uitgerust zijn', kijk dan eens op www.apneuvereniging.nl.
Ik heb daar jaren mee getobt, bloedonderzoek leverde niets op, het werd psychisch genoemd, ik moest flinker zijn enz. enz. maar was uiteindelijk totaal uitgeput, lichamelijk een wrak.
Pas na het lezen van een artikel over slaap-apneu ging er een lampje branden en een nieuwe medische molen draaien.
Nu -na bijna 3 jaar- ben ik weer een heel eind op de rit, God zij dank!
Slaap-apneu is onbehandeld nl. op den duur levensbedreigend...

Altijd moe... klinkt bekend! Zelf liep ik al 12 jaar bij de huisarts met vermoeidheidsklachten en volgens hem was het altijd "spanning" en "stress". Ik voelde zelf aan dat dit niet klopte, maar de bloeduitslagen waren altijd goed. Uiteindelijk ben ik bij een natuurarts terecht gekomen. Hij kwam er achter dat ik een schimmel in het bloed had, Candida genaamd. In de medische wereld wordt dit niet erkend, maar ik had er echt enorm last van. Op de microscoop kon ik het zelf zien, ik had enorme schimmels in één drupje bloed. Door een streng dieet en veel sporten ben ik helemaal beter en heb ik mega veel energie!! Daarnaast ben ik van allerlei andere klachten af, zoals chronische hoofdpijn, stemmingswisselingen door hormonen en overgewicht!
Dus, mijn tip... ga eens naar een natuurarts! Wie weet kun jij ook geholpen worden!

De huisarts heeft vast wel een aantal dingen onderzocht die hierboven staan genoemd..
Het komt op mij een beetje over alsof we die huisarts allemaal wel even moeten aanvullen omdat we het zo goed weten.
Alleen drj geeft aan dat zij nog niet weet hoe oud de vraagsteller is (waarmee ze aangeeft niet zoveel advies te kunnen geven, behalve een advies dat de huisarts vast al wel zelf heeft laten uitzoeken). Een klein puntje is dat het meten van Ft3 niet zoveel zin heeft en ik wel benieuwd ben waarom ze dit adviseert.
We weten helemaal niets over hem of haar, hoe kun je dan adviezen geven? Boeiend, al die persoonlijke ervaringen waarop adviezen worden gebaseerd maar dat kan de vraagsteller met de zoekmachine google ook wel vinden, evenals de verhalen uit de alternatieve hoek die vrijwel altijd beginnen met ' al ... jaar liep ik met deze klachten, die niet in de medische wereld werden erkend maar toen ik naar een .... ging, bleek er toch wat aan de hand te zijn.'
De tekst: ' Neem geen genoegen met laag-normale waarden' vind ik wel erg eigenwijs...

@ dorah; heb je zelf last van zulke vermoeidheid???!!! Moet je dan maar accepteren dat je zo moe bent?? Ben je nog vrij jong dan zeggen ze; stress, spanning of leeftijd maar goed verder onderzoeken; ho maar! (natuurlijk zullen er ook huisartsen zijn die wel verder onderzoeken. Ook al weet je geen meer informatie van de vraagsteller dan nog kun je toch wel adviezen geven?! Als je zelf weet hoe vreselijk het is om te leven met extreme moeheid dan reageer je volgens mij toch wel iets milder.

@juffiejuf,

Je reactie kan ik me goed voorstellen. Het is niet mijn bedoeling om mensen te kwetsen, integendeel.
Om antwoord op je vraag te geven: ja, zelf heb ik ook last van extreme vermoeidheid en ben ik nog jong. Het heeft in mijn geval ook lang (jaren)geduurd voordat duidelijk werd wat het was maar in mijn geval had ik uiteindelijk een goede huisarts die stress en spanningen niet direct diagnosticeerde maar zei: ' Eerst andere mogelijke oorzaken uitsluiten, voordat we het over stress en spanningen gaan hebben.'
Als een huisarts niet bereid is om onderzoeken te laten doen en je naar huis stuurt met de mededeling dat het wel stress zal zijn, dan zou ik adviseren om aan te dringen op onderzoek of een andere huisarts te zoeken. Het komt op mij nogal onzorgvuldig over namelijk en dat zou mijn vertrouwen in een huisarts schaden.

@Dorah, ik vind alle aanvullingen/ mogelijke oorzaken/ dingen die moeheid kúnnen veroorzaken/ alle adviezen heel interessant en waardevol.
Kunnen een nieuwe kijk, een ander uitgangspunt, een nieuwe gedachtegang bewerkstelligen.
Ik ken ook iemand van heel dichtbij die altijd en heel veel moe is en heel veel slaapt. Misschien kan ik hem ook even een nieuwe tip geven. Want uit alle onderzoeken komt nog niets.
Vraagsteller: de ziekte van lyme komt ook vaak niet uit een normaal bloedonderzoek.

@Dorah: de zin: neem geen genoegen met laag-normale waarden is ook eigenwijs. Wie altijd moe-moe-moe is en weggestuurd wordt met 'het zal wel stress' zijn', moet ook eigenwijs zijn!
Iedereen die met extreme vermoeidheid kampt raad ik aan om vooral zijn/haar gevoel te volgen. Zegt je gevoel dat het idd de stress is: ruim dan de stress op. Zegt je gevoel dat dat het niet is, ga dan net zolang door tot er wel verder gekeken wordt.

Mijn VitB12 en D waarde waren laag (laag normaal) maar zeker niet te laag. Toch - na aandringen- beide waarden omhoog gekrikt dmv medicatie en er enorm van opgeknapt.
Dit wil niet zeggen dat het ook zo bij de vraagsteller is, maar ik vertel het alleen ter verduidelijking van mijn opmerking.

@ drh,
Zo stellig als jij het verwoordt, zou ik niet durven. Nu vermoed ik dat je zelf ook arts bent en in dat geval heb je wellicht wat meer recht van spreken dan ik:)
Over een paar kleine puntjes heb ik wat vragen en opmerkingen. Zo stel je dat vermoeidheid vrijwel nooit met een schildklierafwijking te maken heeft. Waar baseer je dat op? In mijn geval was dit namelijk wel het geval en in mijn directe omgeving is een aantal jonge vrouwen met hetzelfde probleem. Dan nog zou het zo kunnen zijn dat wij uitzonderingen zijn maar dan zou ik dat wel graag willen weten. Hoe kun je daar zo stellig in zijn? Heb je daar onderzoek naar gedaan of onderzoeken gelezen?
Daarnaast vind ik je laatste alinea wel hard, al begrijp ik het wel. Echter, wanneer er sprake is van bijvoorbeeld psychische problematiek, dan vind ik zo'n opmerking kwetsend. Uiteraard zal de huisarts iemand in zo'n geval doorverwijzen naar goede hulpverlening, maar in veel gevallen gaat daar eerst een traject met veel onzekerheid ('ik ben toch niet gek?') aan vooraf en zal iemand eerst vaker naar de huisarts gaan met lichamelijke klachten.

@dora
macht der gewoonte ;-)

@drh
Het is volkomen begrijpelijk dat je als arts gefrustreerd kunt zijn over patienten voor wie je niets kunt doen en die telkens met hun klachten terugkomen. Vooral omdat het klachten betreft die niet direct levensbedreigend zijn.

Toch zou ik je willen vragen nog eens door te lezen wat je hebt geschreven.
Bij 8% van de patienten met moeheid wordt een duidelijke lichamelijke oorzaak wordt gevonden zoals anemie of schildklierproblemen.

Maar de rest als hypochonders te bestempelen?

Een hypochonder is iemand die zich iets inbeeld dat hij niet heeft. Bijv. een geneeskundestudent in het eerste jaar, die bij elk symptoom waarover hij leest denkt, dat hij dat ook wel eens had en stiekem bezorgd is of hij de ziekte uit het leerboek niet heeft...

Maar mensen met langdurige vermoeidheidsklachten, pijnklachten enz. waarvoor geen lichamelijke oorzaak gevonden wordt lijden werkelijk onder deze klachten. Het maakt niet uit of je buikpijn wordt veroorzaakt door je blinde darm of door stress en co. Die pijn zit er! En het maakt ook niet uit of je vermoeidheid wordt veroorzaakt door bloedarmoede of door de ruzie met je partner die vermoeidheid is reeel.
Iedereen die wel eens buikpijn had toen hij voor het eerst naar school ging, of knallende hoofdpijn voor een sollicitatie, weet dat je je dat niet inbeeld. Iemand die 'vage' klachten heeft een hypochonder te noemen is niet alleen beledigend, maar ook onjuist.

Natuurlijk ben ik het met je eens, dat er veel symptomen zijn die op zich ongevaarlijk zijn en waar verder onderzoek niet alleen nutteloos, maar ook schadelijk is. Maar vergeet niet, dat lichaam en geest niet los van elkaar gezien kunnen worden. Je schrikt, en je hartslag gaat omhoog, je bent verliefd en je bloost als diegene in jouw richting kijkt. Dat is inderdaad psychisch, maar net zo goed lichamelijk.

Als mensen langere tijd om de een of andere reden stress hebben, of op een andere manier in een negatieve spiraal terecht zijn gekomen, kan dat inderdaad tot klachten van pijn, vermoeidheid enz. leiden. Reele klachten, waarvoor medicatie en duizend onderzoeken vaak niet de goede weg zijn. Maar neem deze patienten alsjeblieft serieus. Als je bij jezelf denkt 'hypochonder' heeft dat invloed op je gedrag, of je wilt of niet. Je houding wordt daardoor beinvloed en je kunt niet meer onbevooroordeeld luisteren.

Vermoeidheid is een symptoom waarvan de precieze ontstaanswijze nog steeds niet helemaal is ontrafeld. Terugkoppelingsmechanismen, cytokinen, activatie van hersengebieden enz. die een rol kunnen spelen worden slechts gedeeltelijk begrepen. Ook laaggradige ontstekingsprocessen, zoals ze voorkomen bij het metabole syndroom (appelfiguur) kunnen een oorzaak zijn van vermoeidheid. Hierbij past, dat in sommige onderzoeken een verhoogd aantal mensen met bloedsuiker-problemen gevonden werd. Daar de insulinesensitiviteit toeneemt door lichamelijke activiteit, is dat een van de redenen waarom je advies te bewegen goed kan werken.

Voor iemand die er zelf geen last van heeft, is het makkelijk te zeggen dat je maar moet accepteren dat het zo is.
En ja, als huisarts heb je inderdaad de taak uit te leggen, wat de oorzaak van de klacht kan zijn en wat niet.
In plaats van bij jezelf de patient als hypochonder te bestempelen, is het beter bij het eerste consult uit te leggen dat er niet altijd een oorzaak gevonden wordt, en dat je lichaam op stressituaties enz. vaak met lichamelijke klachten kan reageren, wat natuurlijk NIET betekent dat het "tussen de oren" zit.

Misschien heb je iets anders willen zeggen, maar zo kwam het over.

P.S. ook bij vrouwen zonder bloedarmoede helpt ijzer vaak, omdat bloedarmoede vaak pas in een relatief laat stadium optreedt. De vermoeidheid ontstaat namelijk niet (wat vaak wordt gedacht) door de bloedarmoede, maar doordat er nog veel meer enzymen in het lichaam een ijzermolecuul nodig hebben om goed te kunnen functioneren.


Koch H, van Bokhoven M, ter Riet G, van Alphen-Jager JMT, van der Weijden T, Dinant G-J, Bindels P. Ordering blood tests for patients with unexplained fatigue in general practice: what does it yield? Results of the VAMPIRE trial. Br J Gen Pract 2009; 59(561):e93-e100. View abstract online.

Verdon F, Burnand B, Stubi CLF, Bonard C,GraffM,Michaud A, et al.
Iron supplementation for unexplained fatigue in non-anaemic
women: double blind rando-mised placebo controlled trial. BMJ
2003;326:1124.

http://www.google.de/url?sa=t&rct=j&q=ntvg%20ferritine%20hb%20suppletie&source=web&cd=1&ved=0CCEQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.ntvg.nl%2Fpublicatie%2Fijzergebrek-bij-premenopauzale-vrouwen-en-criteria-voor-ijzersuppletie%2Fpdf&ei=N96KUJH3FI3CtAbolICwCg&usg=AFQjCNF-RCWERVq-PHLRmPzFZQj3GxZSPg

@muppie
Wat fijn dat je je zoveel beter voelt.
Er wordt hier erg negatief gedaan over 'candida'.
Het idee van het 'candidasyndroom' is ontdekt door een arts, die het was opgevallen, dat bij mensen chronische vermoeidheidsklachten vaak samengingen met schimmelinfecties. Hij heeft daaruit de conclusie getrokken, dat de vermoeidheid veroorzaakt werd door een chronische infectie met schimmels - candida.

Inmiddels weten we, en daar zijn veel van de vroegere voorstanders van het 'candidasyndroom' er mee eens, dat dit maar de halve waarheid was.
Het lijkt zo te zijn, dat wat de ontdekker is opgevallen een andere oorzaak heeft, die zowel de schimmels als de vermoeidheid verklaart.
Het is namelijk zo, dat bij mensen die later ouderdomssuiker (diabetes type II) krijgen, al lang voordat het officieel vastgesteld wordt, de regeling van het bloedsuikergehalte niet meer optimaal is. Dat uit zich in het feit dat de complicaties van deze ziekte al kunnen optreden voordat je de ziekte hebt, maar ook daarin, dat je meer last kunt hebben van schimmelinfecties. De schimmelinfecties zijn dan niet de oorzaak, maar het gevolg.

De therapie die bij 'candidasyndroom' gebruikt wordt, bestaat meestal uit het weglaten van levensmiddelen met veel koolhydraten en in jouw geval ook uit sport en afvallen gaat bijna automatisch. Dat zijn dingen, die bij een beginnende ouderdomssuiker heel goed kunnen helpen.
Zoals je ziet, ben ik het dus niet helemaal eens met de candida-theorie, maar wel met de therapie!

Jammer dat drh de intenties van de meeste reacties nogal plat slaat. Als drh staat voor Dr. H. dan ben ik namelijk Dr. E en, inderdaad met een low-profile aanpak van drh om het onderzoek in dit soort gevallen te beperken tot "wat screenend bloedonderzoek, waar inderdaad de schildklierfunctie en hemoglobinegehalte bij hoort" blijf je in dit soort gevallen als medicus vrijwel altijd met je mond vol tanden staan tov je patient. Als je bereid bent om de nieuwe ontwikkelingen binnen de geneeskunde te volgen, dan wordt duidelijk dat Vit. D3 bepaald geen witte raaf meer binnen de geneeskunde is. Het probleem is dat veel huisartsen alleen de rol kennen van vit D3 bij de botstofwisseling, maar niet op de hoogte zijn van de belangrijke rol van vit D3 en vit D3 receptoren in andere orgaansystemen, inclusief het centrale zenuwstelsel. Als je de vakliteratuur bijhoudt dan wordt duidelijk dat vit D3 inmiddels een topic is in de psychiatrie en een lage vit D3 status kan wel degelijk een oorzakelijke rol spelen bij chronische vermoeidheid. Ik realiseer me dat het lang duurt voordat ontwikkelingen in de frontlinie van de geneeskunde doordringen in de protocollaire onderzoeken van de gemiddelde huisarts.
Het voert natuurlijk tever om hier een medische discussie te gaan starten. Het punt dat ik wil maken is dat drh ervan uit mag gaan dat de meeste personen die hier een reactie plaatsen dat doen om de vraagsteller te helpen. Als drh geen arts is, dan verzoek ik hem/haar om een andere (medische) toon aan te slaan, als dr. H wel een arts is dan adviseer ik hem/haar om eens wat over Vit D3 en vit D3 receptoren te gaan lezen.

Lieve vragensteller,
Ik wens je heel veel sterkte toe in deze moeilijke weg.
Zelf ben ik door mijn huisarts doorverwezen naar het NKCV , dit is een onderdeel van het Radboudcentrum in Nijmegen.
Ik ben nu aan het eind van het traject en ben er enorm door opgeknapt.
Het is een hele pittige therapie maar het is echt de moeite waard.
Van harte aanbevolen.