Kinderen niet aan Heilig Avondmaal

Ds. J.J. van Holten | 5 reacties | 10-05-2012| 15:32

Mijn vraag is, waarom worden kinderen wel gedoopt, maar mogen ze niet aan het avondmaal? Het gaat me nu niet zozeer om de kinderdoop of iets dergelijks, maar vooral in relatie tot avondmaal. Kinderen van gelovige ouders dopen we, zo leert de Catechismus, omdat ze bij het verbond horen en bij de kerk. Hen wordt vergeving van zonden etc. net zo goed toegezegd als volwassenen. Maar als hen de vergeving van zonde net zo goed is toegezegd als volwassenen, waarom moeten ze dan wel wachten totdat ze belijdenis gedaan hebben voordat ze aan het avondmaal mogen?

Omdat je wel echt moet geloven dat Jezus voor je gestorven is en je zonden heeft vergeven als je dat wil gedenken, snap ik. Daarom gaan ook niet alle volwassenen aan het avondmaal. Maar als we consequent willen zijn, geldt dat dan niet evengoed voor de doop? Ofwel kinderen zijn volwaardig lid van de kerk, en hebben deel aan het genadeverbond en dus ook de sacramenten die tekenen voor dat verbond zijn, of we verwachten eerst nog een bekering en een waar zaligmakend geloof van hen, voordat ze volledig lid zijn van de kerk, echt deel hebben aan het genadeverbond. Dan lijkt het me logisch om pas na de bekering de sacramenten aan hen te bedienen.

Mijn vraag is dus niet zozeer naar of en waarom kinderen gedoopt moeten worden en of en waarom kinderen wel of niet aan het avondmaal mogen, met die discussies ben ik wel bekend, maar in relatie met elkaar. We hebben twee sacramenten, doop en avondmaal, waarom is er een onderscheid tussen wie die sacramenten geniet? Waarom mogen kinderen wel het ene sacrament en niet het andere?

Dank voor je vraag, daarmee bied je de gelegenheid om een aantal misvattingen uit de weg te ruimen.

Het eerste waar ik de vinger bij wil leggen is je beginvraag. Waarom worden kinderen wel gedoopt maar mogen ze niet aan het Avondmaal. Ik struikel in je vraag over de aanduiding "niet mogen." Waar staat dat kinderen niet aan het Heilig Avondmaal mogen deelnemen? Dat heb ik nog nooit ergens gelezen. Trouwens dat geldt ook voor volwassenen die geen kerkelijke openbare geloofsbelijdenis hebben afgelegd. Als de Heilige Geest doorwerkt in het hart van een mens, wie of hoe oud hij of zij ook is, en als de Geest roept en trekt tot het Avondmaal, dan is er geen enkele kerkelijke regel die dat verbiedt. Kortom van "niet mogen" is geen sprake.
 
Je beweert vervolgens dat er geen verschil, of zoals je zegt geen onderscheid, gemaakt zou mogen worden tussen de sacramenten. De principiële vraag die we daarbij moeten stellen is: of er wel of geen onderscheid is? En dat is er wel degelijk! De boodschap van de sacramenten is hetzelfde, namelijk de hoofdboodschap van de Christelijke verkondiging: Het offer van Christus aan het kruis als de enige grond voor de zaligheid.

Ik herhaal: De boodschap of het wezen van de sacramenten is dus hetzelfde, maar de bediening is verschillend. Dat heeft te maken met de bijbelse gegevens ten aanzien van de instelling van  Doop en Avondmaal. En die zijn van wezenlijk belang. Wij hebben in onze protestantse traditie slechts twee sacramenten. Waarom? Omdat Christus die zelf heeft ingesteld. En als je de formulieren voor Doop en Avondmaal erbij pakt zal je zien dat die beiden beginnen met de instelling. Het "waartoe" van de instelling van de beide sacramenten is bepalend voor het gebruik ervan, of zo je wilt het doel waarmee Christus ze heeft ingesteld bepalen hoe we de sacramenten gebruiken.

En dan blijkt dat er behoorlijk verschil is. Jezus stelt de doop in, vlak voor Hemelvaart: "Ga dan heen, onderwijs al de volken, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen" (Matth. 28:19). De opdracht om al de volken, zonder onderscheid naar leeftijd e.d. te dopen in combinatie met de leeropdracht.

Van het Avondmaal lezen we dat dit met een ander doel is ingesteld: Evenzo nam Hij ook de drinkbeker, na het gebruiken van de maaltijd, en zei: "Deze drinkbeker is het nieuwe verbond in Mijn bloed. Doe dat, zo dikwijls als u die drinkt, tot Mijn gedachtenis. Want zo dikwijls als u dit brood eet en deze drinkbeker drinkt, verkondig de dood van de Heere, totdat Hij komt" 1 (Korinthe 11:25-26).

Daaruit komt nog een belangrijk onderscheid naar voren, namelijk dat de doop éénmalig is en dat het Avondmaal telkens weer herhaald moet worden totdat...

Concluderend: Het sacrament van de doop is het sacrament van de inlijving in de Christelijke gemeente. Het Avondmaal is zoals dat weleens wordt genoemd het sacrament van de inblijving in de christelijke gemeente. Daarom is het de kerkelijke praktijk, op grond van de instellingswoorden van Christus zelf, dat kinderen worden gedoopt, niet op grond van hun (bewuste) geloof of het geloof van hun ouders, maar op grond van Gods genadeverbond. Voor God zijn ook de kinderen (zelfs ook de ongedoopte kinderen van gelovige ouders) volwaardig lid van de gemeente. Lees ook het doopformulier dat zegt dat kinderen ALS leden van de gemeente gedoopt worden en niet dat ze TOT leden van de gemeente gedoopt worden.

Het Avondmaal is het geloofsantwoord van de gelovige op het verzoenende werk van Christus. Als gelovigen worden we opgeroepen voortdurend te blijven gedenken wat Christus voor ons heeft gedaan en dat ook daadwerkelijk te bewijzen door de opdracht van Christus te gehoorzamen. We worden door de deelname aan het Heilig Avondmaal niet méér lid van de gemeente dan dat we er niet aan deelnemen. Het lidmaatschap van de gemeente, is volgens de Catechismus het lidmaatschap van Christus. Daar gaat het om. Het lidmaatschap  van de Kerk gaat niet van de mens uit maar van God uit.
 
Tenslotte nog het volgende. Het valt mij op dat je vragen en redeneringen heel sterk van onderop geformuleerd zijn: vanuit menselijke gedachten  en menselijke redeneringen. Ik wijs op twee woorden uit je vraag die in dat verband kenmerkend zijn. Je spreekt over "consequent" willen zijn. Maar dan gaat het wel over menselijke consequenties die je verbindt met je eigen redenering. Gods consequenties zijn gewoon anders dan de onze. Het gaat er niet om of je consequent bent maar of je in Christus gelooft!

Het tweede woord dat nog sterker als het vorige wijst op een vraagstelling van onderop. Is de uitdrukking dat het je "logisch" lijkt om pas na bewezen en bewust geloof de sacramenten te bedienen. Het gaat in de dingen van kerk en geloof helemaal niet om wat wij logisch vinden. Menselijke logica is wiskunde. Terwijl God met ieder mens een geheel eigen en unieke weg gaat. God gaat door Woord en Geest Zijn eigen ongekende gang met de bediening van de genademiddelen. Om daarover te spreken en het geheim daarvan te verstaan schieten menselijke consequenties en menselijke logica altijd te kort.
 
Je zegt met de discussie of kinderen wel of niet gedoopt moeten worden en of ze wel of, niet aan het Avondmaal mogen deelnemen (weer dat woord "mogen", zie het begin van mijn antwoord.) wel bekend te zijn. Maar volgens mij is dat een hele verkeerde discussie. Daarbij wordt uitgegaan van menselijke vragen. We hebben daarentegen  uit te gaan van de wijze waarop Christus de sacramenten heeft ingesteld. En met welke bedoeling. Dan zijn we de discussie snel voorbij en komt er plaats voor gezamenlijke verwondering.
 
Ik hoop dat je met dit antwoord wat verder komt.
 
Vriendelijke groet,
Ds. J. J. van Holten, Bergambacht

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. van Holten

• Geboortedatum:
  22-12-1956
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  IJsselstein
• Status:
  Inactief

126 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven