Ouders hebben geen goed huwelijk

G. Hoogakker | 2 reacties | 16-04-2011| 15:30

Ik heb ouders die geen goed huwelijk hebben. Al jaren leven ze als kat en muis, maar dan niet die openlijke ruzies waarvan het lekker 'knalt', anders kan ik het niet noemen. Als mijn vader bijvoorbeeld iets zeg en mijn moeder leest de krant, dan 'knalt' zij onverwachts met die krant zo van: houd je mond. Als mijn vader wat vertelt, dan gaat mijn moeder uitgebreid zuchten alsof zij dan die aandacht naar mijn vader niet gunt. Zijn wij eens een keer bij mijn ouders aan het eten en er is nog over, dan móet iedereen alles op maken. Mijn vader wordt overgeslagen. Dan ben ik zo van: het eten weiger ik (want ik hoef dan ook werkelijk niet meer) en geef het aan mijn vader. Mijn moeder wordt dan boos, ze zegt niets en gaat zitten zuchten, Mijn vader is in sommige opzichten dan ook niet altijd een gemakkelijk mens. Ik heb ook wel eens knallende ruzie met hem gehad, maar het was daarna wel over. Mijn moeder houdt haar mond en kropt alles op en gaat het op een andere (gemene) manier uitspelen tegen mijn vader. Als kinderen ergeren wij ons heel erg hieraan. Wij hebben wel eens gezegd: praat het dan uit, laat het eens lekker knallen, dan ben je het ook kwijt. Mijn moeder kan dat niet. Oké, niet iedereen kan dat. Wat er in het verleden is gebeurd weet ik niet, maar mijn moeder is een persoon die dan alles zwart-wit ziet en zich niet in een ander kan indenken en meeleven. Zoals zij het ziet, zo is het en niet anders. Ook gebeurt het vaak als ik iets vertel, dat ze het niet gelooft en als één van mijn zussen het later ook vertelt, dan gelooft zij het wel, maar ze komt er niet op terug van: "Je had toch gelijk". Ze is dan ook erg overdreven in haar uitlatingen. Is b.v. één van mijn kinderen gevallen, dan wordt het ook erg dramatisch gemaakt, terwijl ik erg nuchter ben. Mijn moeder vertelt ook dingen aan ons; over mijn vader dat het geen gemakkelijke man is. Maar van mijn vaders kant zullen we dan ook geen negatief woord over mijn moeder horen. Een aantal jaren geleden heb ik een gesprek met een maatschappelijk werkster gehad en die zei: ga eens een gesprek aan. Dat heb ik inderdaad gedaan, maar aan het einde van het liedje stond ik met mijn rug tegen de muur, want ik was zo lastig en geen makkelijke puber. En zo werd de schuld in mijn schoenen geschoven. Ik had ook over hun relatie wat gezegd en hoe ze naar elkaar deden (hoe pijnlijk ook voor hen) en dat het voor mij als hun kind innerlijke frustratie gaf. Want je wil wel een harmonie tussen je ouders, omdat het wel je veilige thuishaven is, hoewel die ver te zoeken is. Al mijn zussen en mijn broer ervaren het ook allemaal en ook zij hebben weleens een gesprek gehad met mijn ouders en dat liep allemaal dood. Wij?, een slecht huwelijk? Nee hoor, jullie zijn niet makkelijk! En dan, na zo’n gesprek, lijken ze ineens weer een verliefd stel, al duurt het maar een aantal weken en vallen ze weer terug in het oude gareel. We zien wel aan mijn vader dat hij er veel verdriet van heeft en dat doet je erg veel als kind. Ze hebben allebei schuld, maar brengen dit op een negatieve manier op ons over. En als ik dan weer thuis ben geweest ben ik op van alle spanningen die er weer waren. Ook is mijn moeder erg overdreven naar mijn kinderen. Ze krijgen erg veel, terwijl ze dat nooit naar mijn andere neefjes en nichtjes heeft gedaan. Ik ben dan best wel nuchter en duidelijk in mijn opvoeding. Mijn nee is nee en de één een snoepje cadeautje/de rest dan ook. Of alles of niets. Ach zegt mijn man dan, laat ze toch. Als ik nee zeg, dan luistert ze niet naar mij en doet het dan toch. Ze respecteert niet wat ik zeg en ik heb het wel eens gezegd wat ik er van vind. Dat gaat het ene oor in en andere oor weer uit en dat geeft bij weer inwendige boosheid. Thuis moet ik weer een dag bijkomen. Dan hoor ik mijn man zeggen: "Ik merk wel waar je geweest bent." Terwijl het huwelijk van mijn schoonouders zo goed is en zo hoort het ook. Het geeft je dan ook vertrouwd gevoel. Wat moeten wij doen als kinderen? Hoe moet je het aanpakken? Als je ouders jou als kind(eren) de schuld geven en toch doorgaan met deze situatie, ook als wij er niet zijn gaat het door en gesprekken niet meer kunnen. Maar het vreet wel aan ons allemaal.

Wat een lastige situatie! Ik begrijp dat je het graag anders zou willen zien en daar heb je ook al het nodige voor geprobeerd. Uit je verhaal maak ik op dat dit tot nu toe alleen maar teleurstelling, ergernis en boosheid heeft opgeleverd.

Het is duidelijk dat de communicatie onderling niet goed verloopt. Ik kan je hier geen pasklare oplossing geven maar zal een aantal gedachten die ik hierbij heb weergeven. Ik wil iets zeggen aan de hand van een aantal punten uit de Transactionele Analyse (TA), waarmee communicatie inzichtelijk wordt gemaakt. Ik hoop dat het daarmee voor jou ook duidelijker wordt.  Eenvoudig gezegd gaat de TA er vanuit dat je kunt reageren op een ander vanuit drie posities die iedereen in zich heeft:

- Ouder: houding en gedragingen die je hebt overgenomen van je ouders/opvoeders toen je zelf nog een kind was. Het vormt je overtuigingen, vooroordelen, waarden en normen. Dit kan op een positieven manier door grenzen aan te geven, feedback te geven, belangstelling tonen. Op een negatieve manier is dit: bekritiseren, aanklagen, verwijten, kleineren, ongevraagd hulp geven, betuttelen, voor de ander denken.

- Volwassene: is gericht op de realiteit van alle dag, met gelijkwaardigheid en respect door middel van: luisteren, zeggen wat je denkt/voelt, vragen wat de ander denkt/voelt, vragen stellen, nadenken.

- Kind: regeren vanuit je gevoel. Bijvoorbeeld: enthousiast zijn, spontaan reageren, ongeremd, nieuwsgierig. Maar ook: brutaal, eigengereid, wisselvallig.

Het heeft niet te maken met of je volwassen bent of ouder of kind, maar met je manier van reageren.
Gedurende de dag communiceer je met anderen. Dit doe je waarschijnlijk vanuit verschillende posities en ook de ander reageert vanuit verschillende posities. De meest effectieve communicatie ontstaat als je beiden communiceert vanuit de positie van volwassene. Wanneer je dit niet doet bestaat het gevaar dat je in de dramadriehoek terecht komt. Nu denk je waarschijnlijk: wat is  de dramadriehoek? Dit is een ‘spel’ van oneerlijke communicatie waarbij er drie rollen zijn:

- Slachtoffer: ontkent eigen verantwoordelijkheid, vraagt op een manipulerende manier aandacht, klaagt, heeft een houding van hulpeloosheid. Communiceert  vanuit de positie van kind.

- Aanklager: legt schuld bij anderen neer, pakt anderen op hun zwakke plekken, ergert zich, haalt oude koeien uit de sloot, reageert explosief na verschillende (niet vertelde) irritaties. Reageert vanuit de positie van ouder of kind.

- Redder: ongevraagd hulp bieden, anderen afhankelijk maken van deze hulp. Bevordert hiermee de passiviteit van de ander en maakt zichzelf onmisbaar, weet het altijd beter en staat boven de ander. Communiceert vanuit de positie van ouder.

In jouw verhaal zie ik een aantal dingen terug vanuit de dramadriehoek. Zoals je ziet wordt er niet vanuit de volwassene gereageerd waardoor de communicatie vastloopt. Ik hoop dat je het tot zover kunt volgen anders zou je nog eens wat kunnen lezen over de Transactionele Analyse op internet.

Dit was wat achtergrondinformatie. Nu is het de vraag: wat kun je er concreet mee? Je ouders gaan waarschijnlijk al jaren op deze manier met elkaar om en dat verandert niet zomaar. Pogingen die je hebt gedaan om je ouders te veranderen zijn mislukt en zullen denk ik ook niet lukken. Zij moeten zelf willen veranderen en inzien dat ze een ongezond communicatiepatroon hebben.  Misschien zit je op dit moment wel teveel in de rol van redder. Je hebt het beste met ze voor maar de vraag is of zij (en jij) hiermee geholpen zijn.

Het advies wat ik ten eerste wil geven is: blijf uit de dramadriehoek. Blijf als volwassene communiceren en laat je niet verleiden tot eindeloze discussies waar je niets aan hebt. Je kunt hen misschien niet veranderen, maar wel je eigen houding ten opzichte van hen.

Dan speelt ook nog mee dat ze je de schuld geven van de situatie. Dat is niet reëel. Het is niet relevant wat de oorzaak is, zij zijn zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze nú maken. Zij kiezen ervoor om op deze manier met elkaar om te gaan. Dit mag je ook aan ze terug geven, zo spreek je ze aan op hun positie van volwassene. Waarschijnlijk zullen ze dit niet naar één keer snappen maar blijf dit doen!

Probeer zelf buiten het conflict van je ouders te blijven en geen partij te gaan kiezen voor één van beiden. Als kind wil je loyaal blijven aan beide ouders maar op dit moment heb je misschien het gevoel te moeten kiezen voor één van beiden en dat wil je niet. Ik kan me voorstellen dat je je machteloos voelt als je ziet hoe het nu gaat maar zij zullen zelf aan het werk moeten (als ze dat zouden willen).

Ik merk dat je het moeilijk vindt om positief te blijven en dat is zeker te begrijpen! Toch maak je het voor jezelf makkelijker door wel je waardering uit te spreken. Bijvoorbeeld als het gaat om wat ze de kinderen geven: richt je niet op wat je zelf niet wil maar op de achterliggende ‘boodschap’. Je moeder geeft om de kinderen en wil wat geven. Zeg bijvoorbeeld: "Ik waardeer het dat je geeft om de kinderen." Ook wanneer ze wat jou betreft wat overdreven reageert op situaties. Bovendien geldt net als bij opvoeden: wanneer positief gedrag benoemt wordt zal dit vaker vertoond worden. Negatief gedrag negeren zal het gedrag verminderen.

Nog wat laatste opmerkingen:

- Vermijd zoveel mogelijk moeilijke momenten. Ga bijvoorbeeld niet tijdens het eten op bezoek maar beperk je tot een kop koffie. Bedenk wat je eigen grenzen hierbij zijn.

- Probeer zo min mogelijk te verwachten en de positieve momenten te waarderen.

- Heb je een idee waar het gedrag vandaan komt? Wanneer je meer begrip hebt kan het makkelijker zijn om ermee om te gaan.

- Geef zelf het goede voorbeeld! Laat zien dat het bij jou en je man anders gaat. Een mens leert veel door een goed voorbeeld.

Een lange en lastige vraag met een lang (en lastig?) antwoord. Ik hoop dat je hiermee verder kunt, anders hoor ik het graag. Heel veel succes!

Hartelijke groet,
Germa Hoogakker

Dit artikel is beantwoord door

G. Hoogakker

• Geboortedatum:
  17-11-1984
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Elst (Gld.)
• Status:
  Inactief

22 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven