Preken van voor 1950
Ds. H. Peet | 18 reacties | 15-05-2010| 10:00
Vraag
Aan een CGK-dominee. Ik lees regelmatig preken van de serie De Levensbron. Vaak lees ik dan preken van voor 1950. Mijn vraag is: Hoe kan het dat deze preken vaak veel meer over de wedergeboorte gaan en over het leven van Gods volk? En waarom is dat nu niet meer zo? Waarom is er tegenwoordig zo weinig diepgang en wordt er zo weinig meer over de zondekennis gepreekt?
Antwoord
Om heel eerlijk te zijn, vind ik het niet zo gemakkelijk om op deze vraag een antwoord te geven. Het feit dat ik zelf ook elke zondag op de kansel sta en weinig andere collega’s hoor of het moet al bij een dienst van bevestiging en intrede zijn, maakt dat enige bescheidenheid wel op zijn plaats is.
Ik zou allereerst wel een wedervraag willen stellen bij je vraag: zijn de vaststellingen die je doet geheel conform de werkelijkheid? Ik ben er namelijk van overtuigd dat er ook vandaag binnen de CGK gelukkig ook nog heel veel preken worden gehouden waarin wel sprake is van diepgang, waarin niet met een grote boog om de zondekennis wordt heengelopen, waarin ook aandacht gevraagd wordt voor de noodzaak van wedergeboorte en duidelijk wordt wat Gods genade in een mensenleven uitwerkt. En nu moet je niet denken dat ik dit stel omdat ikzelf elke zondag het Woord mag brengen binnen de CGK en van mezelf vind dat ik het toch niet zo slecht doe… Het gaat mij om de eerlijkheid. Zelf probeer ik aan deze dingen recht te doen – of ik daarin slaag moeten anderen maar beoordelen. Maar ik weet zeker dat er velen zijn die er net zo over denken en de zaken aan de orde stellen waar jij aandacht voor vraagt.
Tegelijk verbazen mij de gedane constateringen ook niet helemaal en denk ik dat het ook echt niet helemaal uit de lucht gegrepen is. Vragenderwijs wil ik dan ook best wat oorzaken noemen die hier mede debet aan zouden kunnen zijn. Als de noodzaak van wedergeboorte nauwelijks meer aan de orde komt, kan dat te maken hebben met een te optimistische gemeentebeschouwing, zodat we er zo ongeveer van uitgaan dat alle hoorders al kinderen van God zijn en hoogstens nog wat heiliger moeten worden. Het kan samenhangen met een verschuiving van vraagstelling. Dat de vraag: hoe krijg ik een genadig God soms als een gepasseerd station beschouwd wordt en plaatsgemaakt heeft voor de vraag: hoe leef ik als kind van God.
Als er weinig meer gesproken wordt over de noodzaak van zondekennis kan dat zijn oorzaak vinden in het doen van concessies aan de tijdgeest. Het zou er op kunnen wijzen dat het zondebesef ook onder ons aan slijtage onderhevig is en de tijdgeest ons op dit punt parten speelt. Wat is er vandaag immers nog zonde? Wie zijn oor in onze samenleving legt, krijgt vaak alleen maar te horen: moet toch kunnen. Het is echt niet ondenkbaar dat we in dit opzicht ook een klap van de molen meekrijgen en toch minder zwaar zijn gaan tillen aan de ernst van de zonde en het nog te weinig scherp hebben dat de zonde scheiding maakt tussen ons en de heilige God. Dan is onze nood geworden dat we onze nood niet meer zien. En als dat echt voor nogal wat preken op zou gaan, zou dat wel een heel zorgelijke ontwikkeling zijn.
Dit moet er dan wel toe leiden dat het vooral gaat over de wonden die ik in het leven oploop en genezen moeten worden in plaats over de zonde die verzoend moet worden. Dan gaat het niet meer zozeer om een rijke Christus en een arm zondaar, maar om zorgzame Christus en een gewond mens. Of over Christus als Gids en een zoekend mens. Dat kan ook een stuk oppervlakkigheid met zich mee in de prediking.
Tegelijk dienen we ook voor een ander gevaar beducht te zijn en ik vrees dat we binnen de gereformeerde gezindte en dus ook in de CGK er lang niet altijd aan ontkomen, namelijk dat het in de prediking haast alleen nog maar gaat over de noodzaak van wedergeboorte en wat Gods volk beleeft. Dan gaat het alleen nog maar over wat God ín ons doet en komt te kort wat God in Christus vóór ons gedaan heeft. Dan staat de Heere Jezus Christus en Zijn heilswerk niet meer centraal en gaat het vooral over wat de bekeerde mens beleeft. In plaats van de Christus wordt dan vooral de christen gepreekt.
Het gevolg is dat de mens wordt teruggeworpen op eigen belevingen en bevindingen in plaats van op Christus. Het gaat dan alleen nog maar over het verzekerd worden uit de vruchten en niet zo zeer meer over de zekerheid die besloten ligt in de liefde van God en in Christus is geopenbaard. Er wordt dan niet zozeer bevindelijk gepreekt. Er worden dan meer bevindingen gepreekt. Dan komt de vrome mens centraal te staan en wordt die mens vooral steeds uitgenodigd bij zichzelf de vinger aan de pols te houden. Zo moet hij bezien of het hart van eigen geestelijk leven wel gezond klopt. En ondertussen is in de predking de harteklop van Christus onbegrijpelijke zondaarsliefde misschien wel te weinig te horen. Ook zo kunnen de dingen scheef getrokken worden.
Dan zijn we niet meer gehoorzaam aan de opdracht Christus en die gekruisigd te preken. Hoe kunnen we aan het Christus in ons toekomen als we niet beginnen bij het Christus voor ons? Alle ondervinding van Gods volk ontspringt toch aan de Bron die Christus Zelf is. Predikers zullen bedelaars bij de Bron moeten brengen. Er valt niks te beleven als er niet uit die Bron geput wordt. De verwijzing naar de Bron is dan ook het allerbelangrijkste. In je vraagstelling gaat het er niet over en juist daarom leek het me goed er aandacht voor te vragen dat het niet alleen moet gaan over wat Christus in de zijnen doet, maar dat het ook moet gaan over wat Hij voor de zijnen heeft gedaan. Juist van daaruit mag dan gesproken worden over wat dat in ons uitwerkt door de Heilige Geest. Zo komen deze dingen niet aan de orde als dingen die allemaal moeten. De mens moet dit en dat beleven, wil het goed zijn. Maar als gave. Christus doet het door Zijn Geest! Dan gaat het niet over een mens die van alles moet, maar over Christus Die het doet.
In het verlengde hiervan zou ik ook nog een opmerking willen maken over de wedergeboorte. Juist als we diep overtuigd zijn van de noodzaak van wedergeboorte zullen we voor alles Christus preken. Hoe doet Christus het immers Zelf in Johannes 3? Juist als Hij Nicodemus heeft gewezen op de noodzaak van wedergeboorte, gaat hij spreken over de liefde waardoor God Zijn Zoon gezonden heeft. Dan gaat Christus ‘Christus’ preken! In dat verband klinkt het bekende alzo lief heeft God de wereld gehad… Sta mij een vergelijking toe. Mozes moest een hout werpen in het bittere bron van Mara om die bron gezond te maken. Als het om de bittere bron van ons zondige hart gaat, kan ook alleen het ‘hout’ van het kruis maar het medicijn zijn. Voor predikers geldt dan ook: gooi er het hout maar in! Zoals een mens uit liefde geboren wordt, wordt hij uit de zondaarsliefde van God wedergeboren.
Kortom, aandacht vragen voor het Christus in ons is terecht, maar niet zonder ook het Christus voor ons aan de orde komt. In een gezonde prediking gaat het zowel over de verwerving van het heil door Christus als over de toepassing van dat heil door de Heilige Geest. En om nog op een ander aspect uit de vraag terug te komen: wie Christus wil preken kan dat ook niet doen zonder aandacht te hebben voor de vraag waarom een mens die nodig heeft. Dus zal er ook ontdekkend gepreekt dienen te worden. Zo krijgen we preken met een gezonde diepgang! Me dunkt dat iedere predikant aan deze dingen gehouden mag worden.
Ds. H. Peet
Dit artikel is beantwoord door
Ds. H. Peet
- Geboortedatum:15-01-1964
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Sliedrecht (Eben-Haëzer)
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Paulus zegt, 1Korht.2 „Want ik heb niet voorgenomen iets te weten onder u, dan Jezus Christus, en Dien gekruisigd".
En, wie Jezus heeft gezien heeft de Vader gezien staat er in Joh.14:9.
Jezus gepredikt is direct van God getuigd.
Een hele preek over Jezus en toch leeg naar huis??
Het moet toch in een bepaalde context staan, trouwens de Naam Jezus betekend, Hij zal zijn volk zalig maken van zonden. (dat alleen al!!!)
Als je de Naam Jezus NIET hoort in een preek, dan ga je pas leeg naar huis.
Bovendien kan je Jezus niet eens los van de Vader en de H.G. preken want Hij is drieënig.
En als je Jezus ziet dan heb je ook de Vader gezien. Joh.14:9. ook als het er niet met zoveel woorden bijgezegd wordt.
Dus als de preek vol van Jezus is, is hij tegelijk ook vol van de Vader en de Heilige Geest.
Het is het werk van de H.G. om Jezus te openbaren dus als de dominee Jezus preekt dan laat hij zich leiden door de H.G.
En de Vader zegt Zelf in Lucas 9: Deze is Mijn geliefde Zoon; hoort Hem!!
Niemand anders meer te zien dan Jezus alleen, geweldig!!!
Dan hoef je echt niet leeg naar huis.
Ik begrijp heel goed wat je me duidelijk wil maken, maar jij begrijpt mijn leegte niet. Als ik dit soort preken zou willen horen, sluit ik me wel aan bij een ander soort gemeente, die opwekkingsliederen zingen.
Deze Jezus wil jouw en mijn Heer zijn!
En in de chr. geref. kerk zingen ze o. a. ook opwekkingsliederen!
Ik ken ze wel, als ik wel eens elders ben, maar het spreekt me niet aan. Het is allemaal vanuit de mens.
Jij zegt " ik heb genoeg aan de psalmen" dat vind ik prima, maar kén jij de bundel opwekking wel en weet je welke liederen en ook psalmen daar allemaal in staan?
Kennelijk niet, want dan kun je niet zeggen het is allemaal uit de mens.
Kijk eens over de muren van je eigen kerk. Je hoeft er nog niet eens voor naar een ander kerkverband. Je zult tot de ontdekking komen dat er veel meer liederen en manieren zijn om God te loven.
Bevindelijke prediking betekend maar al te vaak dat de mens gepreekt wordt.
Wat de mens ervaart en mee moet maken alvorens...
En als jij het dan toevallig anders ervaart of iets niet hebt meegemaakt, tja dan zit je mooi vast.
Ik ben er mee opgevoed en ook daarna heb ik er jarenlang onder gezeten dus ik weet maar al te goed wat dat inhoud.
Wat ik dan niet snap Catherine, als je zelf ook zo bent opgegroeit, waarom je dan nog steeds elke preek wilt horen hoe een mens van nature is.
Dat je vanuit jezelf niets kan enz.
Dat weet je dan toch zo zachtjes aan wel.
Veel belangrijker is dat je Jezus aanneemt en gaat groeien in je geloof, dat noem ik diepgang en niet het blijven steken in de mens en hoe die van nature is. Tuurlijk moet je dat wel weten maar daar gaat het niet om.
Maar ja, alleen het woord aannemen is al verdacht (ook al komt het uit de Bijbel) omdat de e.o. het ook gebruikt, dus kan het nooit wat zijn. (hoezo vooroordeel???) Je kan naar twee kanten eenzijdig zijn en dat is allebei verkeerd.
Het is ook helemaal Bijbels om psalmen en lofzangen en geestelijke liederen te zingen. Efeze5:19 en Koll.3:16. Maar de bevindelijke kringen staan niet echt open voor veranderingen, ook niet als het Bijbels is.
Maar gelukkig is het niet onbijbels om alleen psalmen te zingen, dus op zich heb ik daar geen moeite mee al vind ik het jammer dat de psalmzingenden gemeenten wel moeite hebben met gemeenten die het niet alleen bij de psalmen houden.
Kijk, dat vind ik nou weer wel heel mooi!!
Die dingen bedoel ik dus niet.
