Zalig de armen

Het zou niet verkeerd zijn, als dhr. Buitenman eens zou proberen te zoeken naar gereformeerde, dat is Bijbelse, voorbeelden. Als zijn theologie al niet verkeerd is, dan op zijn minst eenzijdig. En dat is ook gevaarlijk...

Zomaar een paar dingen:
- 'We hadden de oudsten beloofd dat we niemand zouden proberen te bekeren'. Natuurlijk, hulpverlening in diaconale zin is ook van grote waarde. Iemand hoeft niet pas te denken dat hij/zij goed werk doet als hij/zij in een ziekenhuis evangeliseert. Maar dat is toch iets heel anders dan te beloven niemand te proberen te bekeren? Hoe kun je je christen-zijn ernstig nemen, als je opening hebt om het Evangelie te verkondigen en je bij voorbaat monddood te maken om daar ook gebruik van te maken?
- 'Echt geloven is een handeling, een werkwoord'. Het is waar, dat het geloof 'door de liefde is werkende'. Geloof zonder vruchten is geen waar geloof. Maar dat is nog iets anders, dan dat het geloof een handeling is! Geloven is: je toevertrouwen aan je Zaligmaker. Waar dat ontbreekt, en waar dat niet de kern is, is het geen geloof. Dat betekent overigens ook, dat het onmogelijk is dat we alleen gericht zijn op de daden en niet óók woorden over God willen spreken.
- 'Jezus heeft de armen reeds zalig gesproken'. Jawel, maar dat zijn wel de 'armen van geest'. Dat betekent, degenen die verootmoedigd zijn. Niet zelden zijn dat ook mensen die maatschappelijk weinig in tel zijn (zie 1 Kor. 1), maar daarmee is het 'arm-zijn' als zodanig nog geen grond voor de zaligheid! Ook voor Lazarus (nu ja, het was maar een gelijkenis, maar toch) was er geen andere weg tot zaligheid dan door het geloof in Jezus Christus.

Ik sluit me van harte aan bij MvR. OP grond van de zaligspreking roepen dat het hier over armen in uiterlijke zin gaat doet absoluut geen recht aan wat Christus werkelijk zegt.

Noordmans niet gereformeerd? Aan het Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme ontleen ik het volgende: ‘Noordmans wenste gezagvolle prediking, handhaving van de belijdenis en toepassing van de tucht, maar hij pleitte tevens voor een grote mate van dragen en dulden van hen die van de rechte prediking afwijken [conform aan zijn staan in de NH kerk, Buitenman] De belijdenisgeschriften worden gekarakteriseerd als een staf om te gaan, niet als een stok om te slaan.’ ‘Hij was een oer-reformatorisch theoloog, die tegelijkertijd de katholieke [= algemene, Buitenman] kerk zocht en voortdurend veronderstelde.’
Op de eerste opmerking van MvR heb ik de volgende reactie: Had deze verpleegkundige dan haar aan de dorpsoudsten gegeven woord moeten breken? Dan zouden ze wel een fraai beeld van deze hulpverleners en hun godsdienst gekregen hebben! En dan was er blijkbaar de kans geweest dat heel het inentingsprogramma ter plekke niet had doorgegaan, met alle negatieve gevolgen van dien (sterfte van een aanzienlijk deel van de kinderen)!!
De opmerking van balksplinter: Noordmans ontleent dit niet zuiver aan de zaligsprekingen, maar tevens aan de gelijkenis van Lazarus en de rijke man. M.i. gaat het hier over de zeer armen, die in hun leven alleen of voornamelijk ellende hebben gekend. Overigens zou men, wanneer men het klassieke gereformeerde belijden over de weg tot zaligheid belijdt, in feite óók Jezus' eigen woorden uit Mattheus 25 vers 31-46 uit de Bijbel moeten schrappen!

Ik sluit me ook van harte aan bij MvR. Als Buitenman inderdaad meent dat deze mevrouw Rogers gelijk heeft is hij nog verder afgedwaald dan ik al vermoedde.

Ik wil nog even wat uitgebreider reageren. Ik hoop dat ik Buiteman verkeerd begrijp maar ik vind het nogal gevaarlijk.

Natuurlijk gaat het bij de armen niet om financieel minder bedeelden, maar over degenen die arm zijn in zichzelf. Waar zou de grens liggen? Zouden bijstandsmoeders zalig worden? Of mensen met een minimum loon of eronder? Of mensen zonder inkomen? En puur wegens hun financiële staat? En dan worden degene die treuren ook zalig? Puur omdat ze verdrietig zijn? En de anderen waarover Jezus spreekt in de bergrede?

Het gaat in de bergrede niet over wie er behouden worden. Jezus noemt niet een rijtje van eigenschappen, en als je een van die hebt wordt je behouden. Wat is er dan met deze mensen? Deze mensen zijn gelukkig te prijzen omdat ze vaardig zijn om het evangelie te ontvangen. Te ontvangen als een kind. Hoeft het hun dan niet meer gepredikt te worden? Uiteraard wel.

Zou er geen bekering nodig zijn? Zou er geen geloof nodig zijn? Hoe zullen zij dan Hem aanroepen in Wie zij niet geloven? En hoe zullen zij in Hem geloven van Wie zij niet gehoord hebben? En hoe zullen zij horen zonder iemand die predikt? En hoe zullen zij prediken, als zij niet gezonden worden? Zoals geschreven staat: Hoe lieflijk zijn de voeten van hen die vrede verkondigen, van hen die het goede verkondigen!

Barmhartigheid gaat samen met evangelie verkondiging. Het verhaal doet onrecht aan de vele evangelisten en zendelingen in de loop der eeuwen die niet 'alleen maar de boodschap verspreiden door erover te praten', maar zich met hart en ziel hebben ingezet met tijd en geld en goederen en moeite. Ze kwamen om zich te ontfermen, met daad en woord. Niet alleen maar met woorden. Ook niet alleen maar met daden.

Dit verhaal pleit ervoor om maar niet meer over het evangelie te praten. Immers 'echt geloven is handelen'. Nee, echt geloven is niet handelen. Echt geloven is je vastklampen aan Christus. Daaruit komen vruchten, van Hem uit. Niet als een evangelie van werken. Dit is een verhaal dat prima past in deze tijd. Past prima in de denkbeelden van de huidige paus en aanverwante stromingen in een aantal gereformeerde en evangelische stromingen. Een sociaal evangelie. Vooral niet praten over zonden en bekering. Waarom moest Christus aan het kruis op Golgotha? Zodat we aan liefdadigheid konden doen? Woord en daad gaan samen, op te geschikte tijd benut. Niet om 'bekeerlingen'te maken maar om mensen te vertellen van het evangelie.

Nogmaals, ik hoop dat ik Buitenman verkeerd begrijp, maar wat ik er in lees is ronduit gevaarlijk, want het wijkt af van de kern van het evangelie, van de Heiligheid van God, van onze natuurlijke vijandelijke gezindheid tegenover God, van de betekenis van het sterven van Christus op Golgotha.

Ik denk inderdaad dat Gerard mij verkeerd begrepen heeft. Eerst even een opmerking. Naar mijn mening is een column, zeker wanneer die in een rubriek met de naam ‘Dwars’ te vinden is, bedoeld om tot nadenken te prikkelen. Het lijkt me dat dat ook nu weer gelukt is, maar men moet wel goed lezen wat er staat en niet alles in een zwart-wit perspectief zien. Er wordt mij daardoor nogal wat in de schoenen geschoven wat ik niet heb beweerd.
Bijvoorbeeld dat wanneer iemand één van de in de Bergrede genoemde eigenschappen zou bezitten, hij of zij dan simpelweg behouden zou zijn. Nee, zo simpel zal het niet liggen – al kun je dat met een God die vol genade is, nooit helemaal uitsluiten: wij kennen maar ten dele.
Dat er geen bekering, geen geloof of geen zending nodig zou zijn, heb ik ook nergens beweerd. Het geloof is uit het horen van het Woord en Jezus’ zendingsbevel is maar voor één uitleg vatbaar. Maar er zijn ook nog de miljoenen mensen die het Evangelie tijdens hun leven nooit hebben kunnen horen. Voor hen geldt ‘het oordeel over de volkeren’ uit Mattheus 25 vers 31-46, Jezus’ eigen woorden. Ik meen dat ook van deze woorden van Jezus geldt, wat de theoloog Noordmans m.i. terecht opmerkte in het gemelde geschrift uit 1945: ‘Er is in het Evangelie nog meer dan de kerk zich daaruit heeft toegeëigend.’ Je zou dit oordeel waarin het gedrag t.o.v. de naaste het centrale criterium is, dus ook kunnen toepassen op de ‘zeer armen’ die buiten de reikingssfeer van het Evangelie hebben geleefd en nog leven. De honderdduizenden doodarme sukkelaars die weinig vreugde kenden, sloofden als (soms letterlijk) slaven en die voortijdig stierven. Wanneer zij tijdens hun leven hun naasten barmhartigheid bewezen, zullen zij aan de rechterhand van Jezus mogen zitten. Dat heeft Hij immers zelf gezegd.
Dat het verhaal van mevrouw Rogers onrecht doet aan de vele evangelisten en zendelingen die in de loop der eeuwen werkelijk zending bedreven door met de mond het Evangelie te brengen, is niet waar. Er staat nergens dat deze situatie staat voor zending in het algemeen. De schrijfster van het boek stelt, bij monde van mevrouw Rogers, een bepaald type hedendaagse (Amerikaanse) bekeringsdrang aan de kaak, die misvormd is door de drang om de ‘kijkers thuis’ met positieve cijfers te confronteren. Deze mensen miskennen de ervaring van de zendelingen van alle eeuwen – ook degenen die jij bedoelt, Gerard – dat het soms een heel langdurige en moeizame arbeid vergt om in een heel andere cultuur een ingang te verkrijgen voor het Woord van God. Daarnaast wordt een specifieke situatie getekend die dit aspect nog eens uitvergroot: de hulpverleners hebben moeten beloven niet te evangeliseren op straffe van stopzetten van het – voor de gezondheid – zo heilzame hulpproject. Met recht vraagt mevrouw Rogers zich m.i. af, of Jezus in deze situatie de gezondheid van de kinderen ook in de waagschaal zou hebben gesteld. We weten immers uit de Evangelieën hoezeer Hij genezing van concrete ziekten als Zijn taak zag. Uiteraard verwerpt mevrouw Rogers niet de gewone zending, denkelijk echter wél de zending die zich uitsluitend beperkt tot het woord en de daad verwaarloost. Een type zending dat in Amerikaanse zendingskringen blijkbaar nog wel aangetroffen wordt.
Dat dit verhaal ervoor zou pleiten om maar niet meer over het Evangelie te praten, is dus totaal bezijden de waarheid. Deze mevrouw Rogers, een verpleegkundige en géén zendelinge, had heel goede redenen om daar en toen niet te evangeliseren. Zij reageert met haar vertrek bij de zendingsorganisatie tegen een al te verticaal-gerichte vorm van christendom. Dat het citaat uit het boek onder meer vermeldt ‘echt geloven is handelen’ moet je uiteraard niet opvatten als een soort beginselverklaring van mevrouw Rogers. Zij geeft slechts weer dat het geloof uit de werken moet blijken – een centraal christelijk gegeven – en zij weet, net als jij en ik, dat die werken wel eens veel grotere en/of veel langduriger inspanning vergen dan het geloven, dat er trouwens altijd mee samengaat omdat de betreffende werken anders niet vol te houden zijn. Dat dit vruchten zijn van het vastklampen aan Christus, en dat dit laatste ten diepste primair is, is absoluut waar. Maar daar gaat het in dit fragment van dit boek dus niet over.
Ik zou hier nog verder op kunnen ingaan, maar beperk me tot één ding. Je schrijft in nogal negatieve zin over de huidige paus. Daarom een citaat van hem, een twitter uit Zuid-Korea waar Franciscus op bezoek was: ‘De martelaren leren ons dat rijkdom, prestige en eer van weinig waarde zijn. Christus is de enige ware schat.’ Is dit nu zo’n verkeerde leider voor de RK kerk? Het citaat heb ik overigens uit ‘Tijding’, het blad van de Interne Zendingsbond dat ik steeds met veel instemming lees. Voor mijn visie op zending en evangelisatie verwijs ik dan ook naar de geest in de kringen van de IZB. Mijn vrouw is al tientallen jaren abonnee. Zij was het trouwens die mij wees op het citaat over mevrouw Rogers, met de woorden: misschien is dat wat voor je column voor Refoweb.

Buitenman, dank je voor je reaktie. Ik besef dat ik verder ging in mijn reaktie dan wat je schreef, maar het is de logische gevolgtrekking van je woorden. Een van de hoofdproblemen die ik er mee heb is dat de menselijke schuld ermee wordt weg gebagatelliseerd. Zijn doodarme sukkelaars minder schuldig? Doodarme moslims woren behouden? Doodarme boedhisten? Doodarme mensen met allerlei bijgeloven, doodarme afgodsaanbidders, doodarme dronkaards, doodarme verkrachters, doodarme geweldenaars, doodarme dieven, doodarme godsverachters, doodarmen die hoewel zij God kennen, want de dingen van Hem die onzichtbaar zijn, worden sinds de schepping van de wereld uit Zijn werken gekend en doorzien, Hem niet als God verheerlijkt of danken, doodarme mensen die de waarheid van God vervangen door de leugen, en het schepsel vereren en dienen boven de Schepper? Je kunt dit rijtje nog veel verder uitbreiden.

'De honderdduizenden doodarme sukkelaars die weinig vreugde kenden, sloofden als (soms letterlijk) slaven en die voortijdig stierven'. Dus deze mensen zijn zo zielig, die hebben wel rechtvaardiging verdient? De Bijbel zegt: "Niemand is rechtvaardig, ook niet één, er is niemand, die verstandig is, niemand, die God ernstig zoekt; allen zijn afgeweken, tezamen zijn zij onnut geworden;er is niemand, die doet wat goed is, zelfs niet één". Kan een onrechtvaardige bestaan voor een heilig God? "Want allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods, en worden om niet gerechtvaardigd uit zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus. Hem heeft God voorgesteld als zoenmiddel door het geloof, in zijn bloed, om zijn rechtvaardigheid te tonen, daar Hij de zonden, die tevoren onder de verdraagzaamheid Gods gepleegd waren, had laten geworden om zijn rechtvaardigheid te tonen, in de tegenwoordige tijd, zodat Hijzelf rechtvaardig is, ook als Hij hem rechtvaardigt, die uit het geloof in Jezus is".

Het mist de kern van de komst van Jezus die onze schulden droeg. Waar we deel aan hebben door geloof in Hem, niet door anderen barmhartigheid te doen. Dat is precies wat de paus zegt en velen met hem: "we moeten niet praten over de slechte dingen van de mensen, laten we praten over de goede dingen die mensen doen". Vraag aan een rooms-katholiek, een gereformeerde uit de synodale hoek, een lutherse of bepaalde evangelischen waar het op aan komt en een aanzienlijk deel zal zeggen: je moet gewoon proberen zo goed mogelijk je best te doen, goed te leven en barmhartigheid doen. En wat je tekortkomt vult Jezus wel aan of dat ziet God wel door de vingers. Maar daarvoor heeft Christus niet de straf die op ons was op zich genomen en dat is niet de genezing die ons gebracht is.

Je uitleg van Matt 25:31-46 is een rechtvaardiging door werken, en dat is niet bijbels. Rechtvaardigheid is door geloof. Een gelovige zal de dingen doen uit Matt 25:31-46, een ongelovige niet. Bovendien heeft Jezus het over 'een van deze geringste broeders van Mij'. Zijn het niet juist de christus gelovigen in de arme landen die buiten de boot vallen bij de hulpverlening? Vraag maar eens aan de christelijke hulporganisaties waarom speciale hulp voor christenen zo nodig is, omdat zij juist door moslims, hindoes, boedhisten enzovoort worden buitengesloten van hulp. Zonder bekering zal niemand dit doen, hooguit tot zelfrechtvaardiging.

'Beloven niemand proberen te bekeren' is een ruim begrip, maar ik zou persoonlijk niet kunnen beloven niet van Christus te spreken. Dat zou voor mij gelijk staan aan Hem te verloochenen. Ik begrijp dat er situaties zijn die moeilijk zijn en om wijsheid vragen. Jezus zegt niet voor niets: "Ik zend u als schapen te midden van de wolven, wees dus bedachtzaam als de slangen en oprecht als de duiven." Hoe dat te doen in konkrete situaties is niet eenvoudig. Ik weet wel van mensen die weigerden hier compromissen aan te gaan, hebben gebeden voor een open deur en die ook hebben gekregen.

De schrijfster van het stuk, Nafisa Haji, is geen christen voor zover ik zien kan. Als ik het goed begrijp is ze een moslima en wel een sufi, een mysticus. Ze maakt deel uit van 'Interfaith' organisties waarbij ieder zijn eigen geloof kan hebben. Voor een christus-gelovige is dat ondenkbaar. Een ongeschikte inspiratie bron voor christenen zou ik menen. Dat IZB dit artikel plaats in hun blad is dan ook kenmerkend dat dit gedachtengoed ook daar is binnengedrongen.

Die zogenaamde hedendaagse bekeringsdrang die deze moslima beschrijft zou dus wel eens erg gekleurd kunnen zijn. Ik weet dat er genoeg zijn die komen om Christus te verkondigen uit eigen belang, niet zuiver, net zoals zovaak Paulus meemaakte. Maar het ene verkeerde opheffen met het andere verkeerde is niet de oplossing.

Dat je zegt dat werken wel eens veel grotere en/of veel langduriger inspanning vergen dan het geloven, vind ik een merkwaardige uitspraak. Ik vraag me af wat je daarbij dan onder geloof verstaat. Je inbeelden dat iets waar is of zo? Werken doen is makkelijk, maar bijbels geloven is haast onmogelijk, want dat bewerkt een totale overgave. Met werken doen blijf je jezelf, met geloven sterf aan jezelf. Niet meer ik maar Christus.

Bovendien zeg je: 'al kun je dat met een God die vol genade is, nooit helemaal uitsluiten: wij kennen maar ten dele.' Klinkt deemoedig, maar de Bijbel is niet onduidelijk over wie er behouden worden. Maar heb je moeite Gods woorden te geloven waar het wat minder aangenaam in je oren klinkt?

Jezus kwam niet om een taak van genezing van concrete zieken te vervullen. Hij kwam om Gods ontferming bekend te maken, om onze straf te dragen. Hij was diep begaan met de mensen en met ontferming bewogen en genas zowel als teken, als vervulling van de profetieën en uit ontferming. Maar hij kwam niet als hulpverlener om de kwalen van de mensen te verlichten.

Er bestaat geen 'al te verticaal-gerichte vorm van christendom'. "Als u nu met Christus opgewekt bent, zoek dan de dingen die boven zijn, waar Christus is, Die aan de rechterhand van God zit.Bedenk de dingen die boven zijn en niet die op de aarde zijn, want u bent gestorven en uw leven is met Christus verborgen in God."
Ja, dat heeft uitwerking op horizontaal gebied, dat kan niet anders, als er vrucht komt die uit Christus is. Maar christen zijn is per definitie primair verticaal-gericht. Als individu en als het lichaam van Christus met alle Christus-gelovigen. Zonder dat verticale is het als een boom zonder stam. De stam moet de de takken dragen.

Over de paus: geen enkele dwaalleraar is 100% verkeerd. Rattegif bestaat voor een goed deel uit goed gezond graan, maar het is juist het gifdeel dat dodenlijk is. Elke dwaalleraar heeft wel goede uitspraken, al was het maar uit traditie. Maar een weinig zuurdesem maakt het hele deeg zuur. Ik wil hier niet te veel ingaan op de paus, ik noemde hem slechts omdat juist de houdige paus dit 'barmhartigheid bewijzen' verkondigd als het inhoud van evangelie. En hij krijgt veel bijval, zelfs in behoudende kringen. De reformatie was volgens hem een misverstand. Wereldwijd openen groeperingen zich voor samenwerking met de RK kerk. De paus blijft ondertussen een Jezuiet, gericht om alle kerken terug te brengen onder Rome.
Maar zijn leer is een zuurdesem dat de kern wegvreet. Niet in één keer, overduidelijk, maar beetje bij beetje, als een haast ongemerkte verleiding, totdat je op een ander spoor bent gekomen, weg van Christus als de Weg, de Waarheid en het Leven. Maar je vraag 'is dit nu zo’n verkeerde leider voor de RK kerk' spreekt ook al voor zichzelf, aangezien de leer van verdiensten de RK- leer eigen is en haaks staat op het hart van het evangelie, op het werk van Christus. De paus is dus een prima leider voor de RK kerk in wereldse zin, hij zal vast veel zieltjes winnen of behouden voor hun club, Maar niet voor Christus. Noch de RK leer nog de paus kunnen van Christus zijn om tientallen redenen. De uitspraak 'Christus is de enige ware schat' klinkt goed maar als je het ziet in de context van zijn verdere uitspraken is het betekenisloos.

Ik laat het hierbij, er is nog heel veel meer te zeggen maar het is, zoals je in het engels zou zeggen: 'wrong at so many levels'. Waar moet je beginnen, "opnieuw het fundament leggen van bekering van dode werken en van geloof in God, van opstanding der doden en van een eeuwig oordeel".

Ik weet niet in hoevere je het probleem inziet. Ik ben bang dat het zuurdesem van het verdienstenevangelie je denken zo ver heeft doorzuurd dat je geen onderscheid meer ziet. Maar ik nodig je toch uit nog eens goed te overdenken in Bijbels licht: wie is God, wie is de mens en wat is het werkelijke evangelie. In de antwoorden op die vragen zie ik geen ruimte voor de gedachten uit het stuk.

Ik vind het ongelooflijk wat mij nu weer allemaal in de schoenen wordt geschoven. Er is heel veel wat niet klopt in de reactie van Gerard. 'Maar ik stel voorop dat ik absoluut niet wist dat het betreffende boek waarin mevrouw Rogers voorkomt, door een moslima geschreven is. Ik denk dat mijn vrouw, die het boek en het citaat aanbeval voor een column, dat ook niet wist. Wij hebben beiden dus niet beseft dat dit een gekleurd verhaal zou kunnen zijn. Ook mijn vrouw niet, die het hele boek van Haji gelezen heeft. Overigens heb ik niet beweerd dat de IZB dit artikel in haar blad heet geplaatst. In het IZB-blad haalde een columnist de twitter van paus Franiscus aan. Het blad wordt al decennia door mijn vrouw gelezen en ik waardeer het, nogmaals, bijzonder.
Maar nu wat er allemaal niet klopt aan Gerards reactie. De menselijke schuld wordt helemaal niet weg gebagatelliseerd door Mattheus 25 vers 31-46, Jezus’eigen woorden, mee te betrekken in datgene wat wij – die maar ten dele kennen – weten over de eeuwige bestemming van mensen. Het gedrag van mensen is daar het criterium. En wanneer je dan suggereert dat ‘doodarme afgodsaanbidders., doodarme dronkaards, doodarme verkrachters’ enzovoorts aan Christus’ rechterhand zullen genodigd worden, dan doe je deze tekst op een enorme manier geweld aan. Let wel: het zijn Jezus’ eigen woorden! Zou je de Heer Zijn barmhartigheid durven verwijten, namelijk dat die volgens jou te groot is? Nogmaals: wij weten hier het laatste niet over, maar zullen het later verstaan!
Verder zet je een karikatuur neer van de paus. Hij belijdt net als de kerk van alle eeuwen gewoon het heil in en de verlossing door het bloed van Christus. Informeer je beter over de rooms-katholieke kerk voor je iets neerschrijft, zou ik zeggen. Je weet er duidelijk maar weinig van. Dat geldt ook voor wat je schrijft over Luthersen en gereformeerd-synodalen. Dit is meer zwartmakerij dan iets anders. Je doet de waarheid geweld aan en dat is m.i. ook een vorm van schuld op je laden.
Mijn uitleg van Mattheus 25 is klassiek christelijk en doet niets af aan de rechtvaardiging door het geloof, die geldt voor de mensen die leven onder het Woord van de Bijbel. Maar daar leven nu eenmaal niet alle mensen onder. Ik zei het eerder al: volgens bepaalde mensen is dit Bijbelgedeelte feitelijk onwelkom. Ze willen Jezus’ grote liefde eigenlijk niet aanvaarden en zijn als de mensen uit de gelijkenis die niet kunnen hebben dat de werkers van het laatste uur een even grote beloning krijgen als zij. Voor hen geldt het antwoord dat Jezus de heer van de wijngaard in de mond legde: ‘Vriend, ik doe u geen onrecht … Is uw oog boos omdat ik goed ben?’
Verder heb ik ook nergens beweerd dat Jezus als hulpverlener kwam om de kwalen van mensen te verlichten en vind ik je slotregels waarin je me neerzet als iemand die eigenlijk ‘het verdienstenevangelie’ aanhangt, volledig onterecht. Je miskent allerlei elementen in mijn eerdere reacties en dat is kwalijk. Wel had ik beter een andere titel boven de column kunnen zetten dan 'zalig de armen', dat heb ik min of meer gedachteloos gedaan, omdat er toch even een titel verzonnen moest worden. Mogelijk heeft dit lezers op het verkeerde been gezet, waarvoor mijn excuses.

Hoi Buitenman. Ik schuif je niets in de schoenen. Ik reageer op wat je zegt. Is dat niet de bedoeling van deze column?

De reden dat ik reageer is in de eerste plaats voor de andere lezers om de problemen die ik zie aan te wijzen. Ik laat dat verder hierbij, de lezer kan het verder zelf beoordelen. Ik ben echter graag bereid verdere verantwoording en onderbouwing te geven over wat ik heb gezegd mocht iemand dat willen.

In de tweede plaats reageer ik voor jou. Ik heb het goede met je voor. Ik meen dat je op een gevaarlijk spoor zit. Ik doe dat vanuit de motivatie van Jak 5:19.20 "Broeders, als iemand onder u van de waarheid is afgedwaald en een ander doet hem terugkeren, weet dan dat hij die een zondaar van zijn dwaalweg doet terugkeren, een ziel zal redden van de dood en een menigte van zonden zal bedekken." Ik heb dat in het openbaar gedaan omdat deze column openbaar is. Ik ben graag bereid er verder op in te gaan in een prive email uitwisseling of iets dergelijks als je dat zou willen. Refoweb heeft mij email adres.

Ik geloof je als je zegt dat je gelooft dat de zaligheid is door Christus alleen, door het geloof alleen. Maar tegelijkertijd open je de deur voor een tweede weg. Daarin zijn velen je voorgegaan en die zijn op een pad gekomen waar ze de eerste weg zijn kwijtgeraakt. Die durven nu met droge ogen te beweren dat ook degene die oprecht allah aanbidden, of welke afgod dan ook, als ze het doen uit onwetendheid dan is dat ook prima. Het gevolg van een dergelijk denken is dat je wegraakt van Christus en daar wil ik je graag voor behoeden nu het nog kan. Misschien leg je het naast je neer, maar die keus is aan jou dan.

Verder wil ik je erop wijzen dat je ook als columnist een verantwoording hebt waarmee je bouwt op het fundament van Gods tempel, aan de gemeente van Christus, met goud, zilver, edelstenen, hout, hooi of stro (1 Kor 3:10-23). Voor mezelf hecht ik er erg veel waarde om elk antwoord of reaktie die ik geef in gebed te brengen, te overdenken, na te checken, totdat ik het, met een rein geweten voor God, kan plaatsen en kan verantwoorden. Ik belijd dat het me af en toe ook is overkomen dat ik te snel reageerde, maar ik probeer dat nu te voorkomen.

Alles wat ik heb gezegd kan ik onderbouwen. Wijs me aan met onderbouwing waar ik verkeerd zit, en ik zal schuld bekennen en herroepen. Maar tot dan heb ik een rein geweten voor God, geheiligd door Christus. Ook wat de uitspaken aangaande de paus en andere dingen aangaat. Als jij beter op de hoogte bent dan ik zou je die dingen ook moeten weten. De toespraken en uitspraken van de paus, de RK-cathechismus en leerstukken van de RK kerk zijn vrij online toegankelijk. Ik ga mezelf niet aanprijzen maar ik zeg niet zomaar wat. Ik sta voor Gods aangezicht en ben in de eerste plaats verantwoording schuldig aan Hem over wat ik zeg. Onrecht is snel gedaan. Ik zeg daarom niet graag iets zonder dat ik er ruimschoots aanwijzingen en feitelijke onderbouwingen voor heb.

Ik zoek geen strijd, het is geen persoonlijke aanval, ik heb het beste met je voor, maar soms zijn scherpe woorden nodig. Laat Gods woord onze rechter zijn.

Tot slot nog een idee dat ik kreeg, geheel vrijblijvend. Ik merk dat je graag stukken uit boeken citeert. Wat denk je bevoorbeeld van stukken van mensen als Spurgeon of JC Ryle of anderen die genoeg stukken hebben die inhoudelijk zuiver zijn en scherp genoeg zijn om te passen in een dwars column. Zomaar een idee dat ik wilde delen.

Het beste.

Beste Buitenman,

Heel veel inhoudelijks hoef ik niet te zeggen, Gerard heeft al heel wat gezegd.
Het enige wat ik naar aanleiding van die onderlinge discussie nog wil zeggen is dit: Je kunt Matth. 25 niet gebruiken als een soort aanvulling op het 'rechtvaardig worden door het geloof'. Rom. 3:19-21 is duidelijk, dat voor alle mensen (onder het Woord en daarbuiten) er slechts één weg is. Trouwens, Jezus zegt de woorden uit Matth. 25 tegen Zijn discipelen. Dus nee, we moeten die woorden niet uit de Bijbel schrappen, maar we moeten ze wel in de context van de hele Bijbel plaatsen.

Verder nog een paar opmerkingen n.a.v. uw reactie op mij.
1. Ik heb geprobeerd naar goede intenties te zoeken, en mijn reactie ook zó te formuleren. Maar ik meen wel, dat goede intenties een goede, Bijbelse uitwerking verdienen. En die mis ik hier.
2. Niet alleen het klassiek-gereformeerde belijden stelt dat Jezus de enige Weg tot zaligheid is. Dat doet iedere orthodoxe kerkvader ook, en dat deed Petrus ook.
3. Ik zeg niet dat mevr. Rogers haar woord had moeten breken. Ik zeg dat ze haar woord nooit had mogen geven. Hoe kan een ware christen nu ooit aan iemand (aan wie dan ook) beloven om niemand 'te bekeren'?
Overigens, natuurlijk is het goed om een bepaalde marketingtechnische bekeringsdrang aan de kaak te stellen. Maar niet iedere manier waarop dit gebeurt is ook goed.
4. U probeert u te rechtvaardigen door u te wijzen op Noordmans en de IZB. Dit lijkt me echter niet heel dapper. Het gaat om uw eigen opvatting, zoals u die hier te berde brengt. Overigens: u kunt u vinden in de standpunten van de IZB, maar dat is nog iets anders dan dat de IZB zich zou kunnen vinden in uw standpunt...
5. Ik wel zeker wel met een positieve grondhouding iemand als Noordmans bejegenen. Maar alleen met de uitspraak dat hij 'oerreformatorisch' is zijn we er niet. We zullen ook zijn uitspraken moeten beoordelen. En het gaat me nu niet om de vraag of de man reformatorisch is, maar om de vraag of deze uitspraak als zodanig Bijbels verantwoord is. Dat is die niet.
6. Hoe weet u, dat Lazarus zalig geworden is eenvoudigweg vanwege zijn armoede? Het punt van de gelijkenis is niet, of hij wel of niet hetzelfde heeft ervaren als de tollenaar. Dan moeten we daar de gelijkenis ook niet op bevragen. Het feit dat Jezus niets zegt over het geloof van Lazarus zegt niets, maar dan ook niets, over de vraag of Hij die wel veronderstelde.
7. U zegt dat een column moet prikkelen. Dat is zo. Maar prikkel ons dan a.u.b. met de waarheid. Het is geen kunst om de waarheid wat aan te passen en daarmee mensen te prikkelen. De kunst is om de Bijbelse waarheid te laten staan, en vervolgens verwoordingen te zoeken die ons raken. Daar wens ik u van harte wijsheid bij!

De vriendelijke woorden van MvR wil ik even puntsgewijs beantwoorden, waarbij ik ook dank zeg aan Gerard voor zijn positieve inzet. Punt 1., 2. en 7. van MvR laat ik even terzijde.
Punt 3. a. Mevrouw Rogers is verpleegkundige en zij heeft blijkbaar haar woord gegeven voor de situatie van de inentingscampagne en niet meer dan dat, dus niet voor andere situaties elders en voor latere situaties.
Punt 3 b. Had ik geweten dat de schrijfster van de roman een moslima is, dan had ik de column anders – of helemaal niet – geschreven, zoveel mag inmiddels wel duidelijk zijn.
Punt 4. Ik probeer niet een of ander standpunt of één of andere theologie te rechtvaardigen, dat maken jullie ervan. Ik heb in de column een problematiek willen schetsen – die voorkomt bij medische hulpprojecten in derdewereldlanden – en vervolgens de woorden gebruikt: ‘Bij dit verhaal moest ik denken aan een uitspraak van de bekende hervormde theoloog O. Noordmans.’ Ik heb dus niet eens gezegd dat ik die uitspraak voor mijn rekening zou nemen, ik heb er alleen op geattendeerd, m.a.w. ik vind het een boeiende overweging.
Ik heb de IZB slechts aangehaald om aan te geven aan welke, recente, bron ik de aangehaalde uitspraak (een twitter) van paus Franciscus ontleen. En vervolgens heb ik heel in het kort willen weergeven hoe ik zelf denk over zending en evangelisatie: dat is conform de gedachten en de praktijk die ik aantref in het blad ‘Tijding’ van de IZB.
Van een specifiek ’standpunt’ van mij over zending en evangelisatie is dus geheel geen sprake, of het moet zijn hetgeen ik in de vorige zin heb gezegd.
Punt 5. Hoe Noordmans deze uitspraak omkleedt en uitlegt, kan ik niet nader melden, daar ik de exacte tekst van zijn artikel uit 1945 hier niet bij de hand heb. Maar hij heeft dit klaarblijkelijk later niet uitgewerkt en dit is dus vermoedelijk ook nooit deel geworden van zijn theologie. Maar we hebben in dit land vrijheid van meningsuiting, dus iemand mag zijn gedachten die bij hem of haar n.a.v. bepaalde Bijbelgedeelten en / of bepaalde ervaringen bovenkomen, gewoon neerschrijven. Niemand zegt dat u die moet bijvallen. U mag er uiteraard wel kritiek op leveren – dat is bij dezen gebeurd.
Punt 6. Ik vermoed eigenlijk, misschien toch enigszins anders dan Noordmans, dat Lazarus in elk geval zalig geworden is als zoon van Abraham, dus als lid van het verbondsvolk Israël. Het Eerste Verbond kende, als ik het wel heb, op zich niet per se de voorwaarde van een duidelijke bekeringservaring.
T.a.v. de gebleven bezwaren van Gerard: misschien moeten we inderdaad het slotgedeelte van Mattheus 25 maar niet proberen te laten rijmen met andere Bijbelgedeelten. Er zijn wel meer raadsels die ontstaan wanneer men schijnbaar tegenstrijdige Bijbelgedeelten gaat proberen met elkaar te verzoenen. Het is misschien goed om een en ander gewoon naast elkaar te laten staan en te denken: God zal zelf wel weten hoe een en ander zich tot elkaar verhoudt, laten wij er van af blijven. Ik denk dat dat in lijn is met het reformatorisch belijden van ons beperkte menselijke inzicht.
Overigens heb ik in het boek van Ds. Hegger, ‘Eén in de levende Christus’, waarin hij de tegenstelling tussen Rome en de protestantse kerken uitgebreid bespreekt, zo gauw nergens iets kunnen vinden wat wijst op het aanhangen van ‘een verdienstenevangelie’ bij de RK kerk. Gerard, wanneer je dus over de RK kerk iets wil beweren, kun je beter je informatie uit dit boek halen – of elders – dan van internet. Heggers boek is uitgegeven bij Kok, Kampen, ca. 2000. Verder nogmaals dank voor je goede intenties.

Geachte heer Buitenman,

Dank voor uw uitgebreide reactie. Goed om te zien dat u sommige van uw gedachten wilt nuanceren. Nog 1 kleine opmerking hierbij, plus nog 1 die ik eerst vergeten was.
Een opmerking bij uw reactie: u zegt dat u niet per se het met Noordmans eens bent als u hem alleen maar aanhaalt. Natuurlijk is dat formeel gezien zo. Alleen, vind u het erg vreemd dat uw column de indruk wekt dat u die uitspraak graag (min of meer) overneemt? En als u dan in uw reactie verdedigt dat Noordmans wel gereformeerd is, dan wordt de suggestie nog meer gewekt dat u hem geheel wilt bijvallen.

Ik wilde nog 1 opmerking maken over wat u eerder gezegd hebt. In uw eerste reactie schrijft u: 'al kun je dat met een God die vol genade is, nooit helemaal uitsluiten: wij kennen maar ten dele'. Eerlijk gezegd vind ik dit een uiterst gevaarlijke uitspraak. Want een volgende zal dan kunnen zeggen: 'iedereen die in Jezus gelooft wordt zalig - al kun je dat met een God die een verterend vuur is nooit helemaal zeker weten'... Begrijpt u? Met zo'n God zou ik het niet durven wagen. Gelukkig mag ik geloven in een God Die niet alleen genadig en rechtvaardig is, maar ook volstrekt betrouwbaar. Wij kennen maar ten dele. Maar wat Hij in Zijn Woord zegt, daar kunnen we wel op aan!