Absurde leven- en doodpil

Gertjan de Jong | Geen reacties | 14-11-2013 | 09:38

Euthanasie is niet een onderwerp waar ik makkelijk over schrijf. Ik kan het wel doen, maar niet zonder dat zeurende stemmetje op de achtergrond: 'Jongen, je bent net dertig, wat weet je ervan? En je hebt makkelijk praten, je bent gezond, jong, niet eenzaam, lijdt geen pijn...' En ik kan dat stemmetje niet helemaal ongelijk geven. Ik moet ook denken aan wat C.S. Lewis eens schreef: 'Eerst moet die kiespijn zakken, eerder kan ik niet verder schrijven over het lijden – Maar wat weet ik nog van pijn die weg is?' Tja, wat weet ik ervan? Niet zo veel. Daarom laat ik hier graag mensen aan het woord die meer kaas van de grote lijdensvragen hebben gegeten.

Laatst kwam ik in opinieblad Vrij Nederland een diepgravend verhaal tegen over euthanasie. Voor alle duidelijkheid: Vrij Nederland geldt niet echt als spreekbuis van ChristenUnie en SGP. Toch werden in het artikel veel kritische vragen gesteld bij de huidige euthanasiepraktijk. Zo stelt huisarts Annet Wind: 'Ouderen hebben snel het gevoel dat ze mensen tot last zijn. Dat zegt iets over onze samenleving waarin de nadruk ligt op snelheid, flexibiliteit en economisch nut. We vinden de versleten schoenen van Van Gogh prachtig, waarom kunnen we dan niet de wijsheid, het relativeringsvermogen en de levenservaring van onze eigen ouderen waarderen?'

Geen euthanasie, wel aandacht

Frank Koerselman, emeritus hoogleraar psychiatrie, stoort zich aan het alsmaar benadrukken dat euthanasie zo 'nobel en edel is': 'Als iemand bijvoorbeeld lijdt aan de ziekte van Alzheimer, roept de familie al snel: "Dat is onmenselijk." Maar voor wie? Moet andermans euthanasie ons van onze eigen onmacht afhelpen?' Hij constateert dat er 'een toenemend onvermogen is tot zingeving in moeilijke omstandigheden'. Specialist ouderengeneeskunde Lineke Kleemans: 'Veel ouderen die ik ontmoet willen niet het leven dat ze leiden, maar of ze daarom ook dood willen? Ze willen aandacht, willen echt worden gehoord.'

Om het hoekje bij de Heer

Aan het eind van het artikel komt een ander heikel punt ter sprake: overbehandeling. Kleemans: ‘Laatst ontmoette ik een vrouw van vierennegentig. Eén keer had ze een longontsteking gekregen waarvoor ze was behandeld. Twee keer was ze geopereerd na een heupfractuur. Die vrouw was diepgelovig en wilde echt geen euthanasie, maar wel dat de natuur zijn gang kon gaan. Ze zei tegen mij: "Ik heb drie keer om het hoekje bij de Heer mogen kijken en Hij laat me maar niet binnen." Bijna niemand durft een behandelverbod te geven.’

Huisarts Wind bevestigt dat 'overbehandeling een van de grote problemen in de gezondheidszorg is’. 'We houden mensen aan de ene kant steeds langer met pillen in leven en aan het eind vragen we dan een pil om te sterven. Dat is eigenlijk absurd...' Absurd, dat is raak getypeerd. Vooral als je kijkt naar de oorsprong van het woord, het Latijnse 'surdus', wat 'doof' betekent. Doof waarvoor? Doof voor de stem van de Schepper.