(...) Ook al neem je het heft in eigen hand, je tijd is dan toch ook gekomen? (e...

Ds. M. Baan | Geen reacties | 12-06-2007| 00:00

Bijna 30 jaar geleden verongelukte m'n broer op een stille heide waar één boom stond. Later hoorde ik nogal eens: "als de dood er is, is de oorzaak er ook." Met andere woorden, als hij thuis had geweest, was hij op een andere manier overleden. Hoe zit het dan met een zelfmoord. Ook al neem je het heft in eigen hand, je tijd is dan toch ook gekomen? (een vriend van vroeger heeft pas zelfmoord gepleegd).

Beste vragensteller,
 
De vraag wordt gesteld naar aanleiding van een aangrijpend concreet voorbeeld van het omkomen van een broer van de vragensteller hoe dat nu toch zit met het meer algemene probleem van "de dingen moeten nu eenmaal toch gebeuren".

Laat ik eerst het probleem schilderen. Dat is namelijk van belang bij het vinden van een juist antwoord. Gebeurt er iets bij geval? Het heldere antwoord, dat we allemaal kennen luidt: nee! Ook al staat in de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan, dat er “bij geval” iemand langs de half-doodgeslagen man kwam, we moeten hier helder zijn: er bestaat geen toeval. Toeval is een heidense gedachte. Dan zou(den) (de) god(en) op een voor ons niet te controleren wijze, achter de schermen, alles voor ons hebben vastgesteld en wij ontkomen niet aan de loop der dingen. Vandaag de dag ligt die oude heidense gedachte achter het hele horoscoopgebeuren, want daar draait het allemaal om: het staat geschreven in de sterren. Nee, de Bijbel is duidelijk: de Heere bepaalt de dingen!

Maar ja, wanneer doet Hij dat precies? Dat doet de Heere van eeuwigheid af al. In de stille eeuwigheid heeft de Heere alles bepaald. Dat noemen we de besluiten van God. Dus het gebeurt helemaal nooit, dat God -ik bedoel het niet spottend!- ergens van opkijkt! Niets kan de Heere overrompelen. Zelfs de zondeval was van tevoren in de plannen van God betrokken. Dat hier moeilijke vragen bij zijn te stellen is een ding dat zeker is. De oude kerkvaders hebben er al mee geworsteld en geprobeerd antwoorden te vinden op die vragen. Daar gaan we nu niet op in, want we komen dan stellig terecht op filosofisch terrein en zullen verdwalen in de problematiek.

Maar ook als we de vragen beperkt willen houden, blijven er nogal wat lastige problemen. Laat ik er een paar noemen, want hoe zit het eigenlijk precies met die broer die op een avond lang geleden verongelukte tegen die boom? Als die boom daar nu eens niet gestaan had? Was hij dan tòch verongelukt op dezelfde plek, maar dan op een andere manier? Of moet je juist zeggen: nee, dat verongelukken kon alleen maar plaatsvinden tegen die boom, want als die broer op die avond met veertig graden koorts in bed gelegen had, dan was hij helemaal niet overleden. O, dus God heeft die boom daar laten groeien met de bedoeling dat op die bepaalde avond daar die broer zou gaan verongelukken. Maar wat voor een rare besluiten neemt God dan? En over dat soort rare besluiten lezen we toch niets in de Bijbel? Dus bepaalt God eigenlijk wel alles wat er gebeurt? Moeten we niet liever de oplossing van dergelijke vraagstukken zoeken in de manier waarop (bijvoorbeeld)  de Joden omgaan met deze zaken. Die zeggen dan: er zijn goede, Goddelijke krachten en er zijn kwade, duivelse krachten. En uit de eindeloze strijd tussen die twee krachten komen dan bepaalde leuke en trieste gebeurtenissen voort.

Ik denk, dat we die kant helemaal niet op moeten, want de Bijbel spreekt al helemaal niet op die manier over het leven hier op aarde. Nee, de Schrift is glashelder: er zijn door God besluiten genomen. Hij spreekt en het is er. Hij gebiedt en het staat er. Niets onttrekt zich aan Hem. Maar als we dat gezegd hebben, moeten we één ding vooral niet gaan doen. Dat is: er met onze logica vervolgens tegenaan gaan. Calvijn waarschuwt nadrukkelijk tegen het "curieuselijk onderzoeken" van de besluiten van God. Waarom? Omdat de besluiten van God zich niet door onze logica verder laten onderzoeken! Op die manier raak je hopeloos in de knoop. Gods wegen gaan hier duidelijk hoger dan de onze. Aan de ene kant bepaalt God alles. Aan de andere kant doet de Heere "geen rare dingen". Hij is en blijft rechtvaardig en barmhartig. Maar dat wij af en toe achter ons oor krabbelen, dàt zal waar zijn...!

Neem maar dat voorbeeld van zelfmoord. Dat ging niet buiten de Heere om! En toch wil de Heere niet dat we onszelf doden! Ho! Ga die twee stukken nou niet aan elkaar vastknopen, want dat gaat niet! Hier moeten we buigen voor de grootheid van God. Hij heeft verborgen besluiten. Die weten wij niet en die kunnen we al helemaal niet begrijpen. Die mogen we slechts -maar dat is verre van eenvoudig, dat is genade- die mogen we aanbidden!
 
Met een hartelijke groet,
Ds. M. Baan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Baan

• Geboortedatum:
  16-02-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

118 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven