Leerling maakte einde aan zijn leven

Ds. C. den Boer | Geen reacties | 31-05-2007| 00:00

Onlangs heb ik als docent meegemaakt dat een leerling zelf het einde van zijn leven heeft opgezocht en aan zelfmoord is overleden. Zón gebeurtenis is schokkend voor een school. Daarbij komt nog dat reacties van mensen, collega’s en anderen de schok voor mij nog groter hebben gemaakt. Naar de leerlingen toe heb ik gezegd dat deze leerling aan een psychische ziekte is overleden en dat vergeleken met anderen die bijvoorbeeld door de ziekte van kanker overlijden. De vragen over de eeuwige bestemming van deze leerling heb ik eigenlijk bewust genegeerd of weggewuifd, omdat wij geen oordelers zijn en ik er ook geen antwoord op weet. Juist in gesprekken met andere collega’s ben ik er bijzonder op gewezen dat een persoon die zelf het leven beëindigt voor eeuwig verloren is. Ik besef ook dat dit geen daad van het geloof kan zijn, maar het beangstigd mij hoe God in een leven van mensen, en juist deze jongere, zo totaal afwezig kan zijn, zodat demonen tot deze daad uitdrijven. Inmiddels heb ik verschillende boekjes gelezen over suïcide, waaruit naar voren kwam dat de veroordeling van zelfmoord tot de helse straf voortkwam uit de vervolgingen in de vroeg-christelijke kerk waar mensen het vervolgde leven moe werden en overgingen tot het plegen van zelfmoord. Door deze stellingname tegen het beroven van het eigen leven, wilde de kerk deze wanhoopsdaad uitroeien. Ook las ik dat Voetius schreef dat God kan redden door een zondige dood heen. Hoe moet ik deze redenering die blijkbaar in reformatorische kerken heerst plaatsen? Is het wel vanuit de Bijbel? En hoe moet ik deze wanhoopsdaad plaatsen met Gods verbondstrouw? Deze leerling is opgegroeid in een christelijk gezin, gemeente en school, maar niemand heeft hem met het Evangelie weten te bereiken. Psalm 103:2 berijmd geeft toch aan dat God alles wil vergeven, onze (psychische?) ziekten kan genezen en in de nood een Redder wil zijn. Enerzijds ervaar ik dat wij, mensen rondom deze leerling, gefaald hebben. Anderzijds bekruipt mij het gevoel dat mijn beeld van God niet klopt bij het uitblijven van Zijn betrokkenheid; Mijn God, Mijn God, waarom hebt U hem verlaten? Hopelijk is mijn vraag duidelijk en ik kijk uit naar uw antwoord.

Bijbels gesproken hebben wij het recht niet de hand aan eigen leven te slaan. Het is God de Schepper van ons leven Die ons geboorte-uur en het tijdstip van ons sterven heeft bepaald. Ook wil God tussen wieg en graf in alle kommer en verdriet, de Toevlucht van ons leven zijn. Hoe nodig, dat wij dat de mensen voorhouden, ook onze jongeren die door zoveel negatieve dingen beïnvloed worden in onze tijd. Het is zelfs waarneembaar, dat jongeren, nadat zij van hun leven een puinhoop hebben gemaakt, met doodsverlangens gaan rondlopen en tenslotte een eind aan hun leven maken. Zonder de schuld aan demonen te geven, mogen we wel zeggen, dat demonische machten hier zeker de rol van ‘ophitser’ spelen kunnen.

Daar staat naast, dat om allerlei redenen (jonge) mensen het niet meer zien zitten en tot zelfmoord komen, soms door een al dan niet aangeboren stoornis in hun psyche en in de psychische ontwikkelingen van hun karakter. Maar ook komt het voor dat mensen (ook jonge mensen), zonder dat iemand uit hun onmiddellijke omgeving enig vermoeden had, zelfmoord plegen. Het is dan een wanhoopsdaad waarvan wij moeilijk of helemaal niet kunnen beoordelen, wat de oorzaak ervan is.

In mijn pastorale praktijk heb ik het meegemaakt dat een man kort na zijn openbare geloofsbelijdenis zich voor de trein wierp en ook in het onderwijs maakte ik het mee, dat een leerling hetzelfde deed, nadat hij een briefje had nagelaten voor de zijnen. Hoe nodig, dat we elkaar altijd op het hart binden om tijdig de hulp van een psycholoog in te roepen, als we zelf met suïcide neigingen gaan rondlopen.

Als pastor meen ik dat we ons het beste aan een oordeel over de eeuwige bestemming van de overledene kunnen onthouden. Ook al zijn er in de Bijbel alleen voorbeelden te vinden van ongelovigen die zelfmoord pleegden (behalve wellicht Simson), dat geeft ons nog niet het recht om ieder die zelfmoord pleegde, naar de hel te verwijzen. Het lijkt me het beste dat we in stille ootmoed buigen voor God en elkaar positief voorhouden, dat het leven, zolang als wij in het heden van genade zijn,  altijd zin heeft. Ook is het een wonder, als God er mij voor bewaart, dat ik niet tot zelfdoding kom.

Helaas heb ik het nog wel eens meegemaakt op de school waar ik werkte, dat het eigenlijke gebeuren werd weggestopt of dat de nabestaanden, c.q. medeleerlingen aan de hand van een door de overleden leerling zelf geschreven brief(je) getroost werden (hij kon het leven immers niet langer aan). Ik heb echter in zo’n geval steeds de indruk gehad, dat we onbewust  meewerkten aan het versterken van suïcideneigingen onder jongeren. Zeggen dat een jongere die zelfmoord pleegde, aan een psychische kwaal (vergelijkbaar met kanker) overleed, is ook wel erg verhullend, vind u zelf ook niet?

U hebt misschien al veel over dit onderwerp gelezen. Mag ik in elk geval bij u het boekje aanraden van drs. K. Exalto, “Geen hand aan uzelf, gedachten over de zelfmoord” (Reformatiereeks, deel 6; Ethiek; Kampen z.j. (alleen antiquarisch.; bijv bij Lindenberg-Rotterdam). Daarin vindt u ook een passage over de zelfmoorden in de H. Schrift.

Uiteraard heb ik in mijn antwoord de problematiek van euthanasie buiten beschouwing gelaten. Daarover zou natuurlijk nog heel veel te zeggen zijn.

Ik hoop, dat u aan het bovenstaande wat hebt.

Ds. C. den Boer

Dit artikel is beantwoord door

Ds. C. den Boer

• Geboortedatum:
  20-04-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Inactief

241 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven