Ik ben iemand die, ook volgens mensen die mij intiem kennen, zichzelf goed onder...

Ds. H. Veldhuizen | Geen reacties | 07-05-2007| 00:00

Ik ben iemand die, ook volgens mensen die mij intiem kennen, zichzelf goed onder controle kan houden. In de Bijbel lees ik daar ook wel over en dan wordt er positief over gesproken. Een wijs man is iemand die zijn emoties en gevoel beheerst. Toch moet ik leren meer die controle los te laten. Kunt u mij iets meer daarover vertellen en uitleggen wat dit dan precies is en hoe dit dan mag en kan terwijl het dan toch niet zondig is? In de Bijbel lijkt het een deugd en in de psychologie is het iets dat afgeleerd moet worden. Heel graag uw uitleg.

Beste vriend of vriendin,

Bedankt voor je vraag over emoties uiten of onder controle houden. Je bent, schrijf je, iemand die, ook volgens mensen die je intiem kennen, jezelf goed onder controle kan houden. Je vraag is: Is dat goed of niet goed? De Bijbel lijkt te zeggen dat het goed is om je emoties te beheersen, terwijl de psychologie lijkt te zeggen dat je dat juist af moet leren.

Ik denk dat beide waar is. In de eerste plaats natuurlijk de Bijbel. Moet je maar eens opletten hoe vaak er in de Bijbel van emoties sprake is. In de Psalmen bijvoorbeeld. Dichters kunnen hartstochtelijk tot God roepen, huilen (Psalm 42), het-niet-meer-weten, hun nood en verdriet aan God klagen en dat uiten in hun lied (waardoor wij het dus ook mogen horen). Of ze kunnen hartstochtelijk God loven, als een kind opspringen van vreugde, van liefde ‘dronken’ zijn (Ps.36), enz. Emoties mogen er dus zijn. Ze horen bij ons menszijn. Denk ook aan Jezus: Hij was toornig, had angst, was bedroefd, was ontroerd in de geest, was innerlijk met ontferming bewogen, huilde bij het graf van Zijn vriend Lazarus en over de onbekeerlijkheid van Jeruzalem. Zelfs boosheid, als daar echt reden toe is, mag. Denk aan Jezus (Markus 3:5, en vele keren meer). Denk aan wat Paulus zegt: Geef de toorn plaats (Romeinen 12:19), d.w.z. je mag boos zijn, maar die mag aan de andere kant ook weer niet buitensporig zijn, je moet de toorn plaats geven, onder controle houden.
Als de psychologie zegt: dat je je emoties moet laten gaan, dan heeft ze daar in zoverre gelijk in, dat je bepaalde dingen niet moet opkroppen. Een incestslachtoffer moet haar (eventueel: zijn) boosheid, verdriet, verwarring e.d. kunnen uiten. Als iemand een geliefde door de dood verliest en niet huilt, dan kan dat hem of haar later opbreken, enz. De psychologie kan wel eens te ver doorslaan, bijv. als er gezegd wordt dat je ook je seksuele emoties (hormonen) moet laten gaan. Dan is het goed om in de Bijbel te lezen dat we ook zelfbeheersing, matigheid (controle!) moeten  kennen. Je schrijft het ook zelf: “Een wijs mens is iemand die zijn emoties en gevoel beheerst”. Dus: laat je emoties gaan, maar heb ze ook onder controle.

Drie voorbeelden uit de Bijbel: Abraham beweent Sara, als ze gestorven is (hij beklaagt en beweent haar, Genesis 23:2-3). Maar daarna staat hij ook weer op, laten we zeggen: hij veegt zijn tranen af en gaat onderhandelen over een graf voor Sara. Jezus is toornig en bedroefd over verharding van de Farize?n (Markus 3:5), maar Hij vergeet in Zijn boosheid niet om de zieke man te genezen. Petrus schrijft dat we Jezus’ voetstappen moeten navolgen, “Die als Hij gescholden werd, niet terugschold en als Hij leed, niet dreigde” (1 Petrus 2:21-23). Jezus wist Zijn emoties te beheersen en wij worden geroepen om dat in de navolging van Hem ook te doen.

Nu ben jij iemand die jezelf goed onder controle kan houden, schrijf je. Ik denk dat dat goed is. Ik weet alleen niet of dat voor jou positief is of negatief. Ik bedoel: je kunt erg kil of koel zijn, misschien nooit gehuild hebben, weinig of geen ontroering kennen, nooit uitbundig blij zijn, enz. Dat is niet zondig! Hooguit zou het kunnen zijn dat iemand tegen je zegt: Joh, je moet eens goed uithuilen, of: Joh, probeer daar echt eens van te genieten, want de Heere geeft dat; of iets dergelijks. Maar dat is niet iets van zonde-of-geen-zonde. Dat is meer een zaak van je karakter of je opvoeding. De een is nu eenmaal meer of minder gevoelsmatig dan de ander. Als dat bij jou “te” is (“te” kil, “te” weinig bewogen e.d.) dat kan een bepaalde oorzaak hebben: misschien ben je vroeger weinig of niet geknuffeld (ik bedoel dat natuurlijk niet negatief tegenover je ouders), misschien kun je een ander ook niet zo goed knuffelen. Maar: ieder mens heeft zijn karakter. Als je denkt (doordat iemand dat bijvoorbeeld tegen je zei of het liet merken) dat je een bepaalde emotie te weinig hebt, probeer eraan te werken. Bijv. door een kind eens lekker te knuffelen, door een arm om je zus of broer heen te slaan, door naar de mooie natuur te kijken of naar goede muziek te luisteren en daarvan te genieten en je te laten ontroeren: zo mooi de Heere alles geschapen heeft. Als je verdriet ziet (een kind dat intens huilt, de ellende van mensen op het TV-journaal), probeer je dan in te leven wat dat huilen van dat kind of de ellende van die mensen is, en probeer “te wenen met de wenenden en blij te zijn met de blijden” (1 Kor.12:26), enz.

Emoties zijn bijbels en menselijk. Uit ze maar. Naar de mate die God je met je karakter heeft gegeven. En laat er daarnaast beheersing van je gevoelens en emoties zijn.

Heb ik je wat geholpen? Ik hoop het. God zegene je.

Ds. H. Veldhuizen

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Veldhuizen

• Geboortedatum:
  02-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wapenveld
• Status:
  Inactief

244 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven