De Bijbel is Gods onfeilbaar Woord
Ds. M.A. Kuyt | Geen reacties | 17-01-2005| 00:00
Vraag
In veel kerken wordt geleerd dat de Bijbel Gods onfeilbaar Woord is. Toch kan niet worden ontkend dat er in onze Bijbel een aantal fouten en tegenstrijdigheden staat. Zo staat in 2 Kon. 8:26 dat Ahazia 22 jaar was toen hij koning werd, maar volgens 2 Kron. 22:2 was hij toen 42 jaar. Andere discrepanties zijn er tussen Ex. 33:11 en Joh. 1:18, tussen 2 Sam. 8:4 en 1 Kron. 18:4 en tussen 2 Sam. 10:18 en 1 Kron. 19:18. Ik zou hier graag een verklaring van zien. Zijn deze teksten verkeerd vertaald of is de Bijbel (ook in de grondtekst) toch onvolmaakt? Bij voorbaat dank voor uw antwoord.
Antwoord
Het onderwerp dat hier wordt aangeroerd heeft al heel wat pennen in beroering gebracht. Kent de bijbel tegenstrijdigheden? Uitgangspunt voor ons is, wat we belijden met de NGB Art.2-7. De Schrift is ingegeven door de Heilige Geest. Wij geloven zonder enige twijfeling al wat daarin begrepen is. Wanneer we dit niet meer belijden, dan is het hek van de dam. En gaan de deuren open naar allerlei vormen van Schriftkritiek. De gereformeerde theologie is dan ook altijd huiverig geweest om te spreken van 'fouten' en 'tegenstrijdigheden.' In het verleden is meermalen geprobeerd om teksten die elkaar schenen tegen te spreken te harmoniseren door kleine oneffenheden weg te nemen en een oorspronkelijke foutloze tekst aan te nemen. Dat werd al heel snel gedaan met de evangeliën. De oude gereformeerde theologie had niet veel moeite met deze harmonisaties en paste ze zelf ook toe. Later zijn veel theologen daarvan afgestapt, omdat men dit toch te gekunsteld vond. Want ook als men aanneemt dat de oorspronkelijke geschriften geen fouten bevatten, hoe is het dan mogelijk dat er 'fouten' gemaakt zijn bij het overschrijven van de teksten. Heeft de Heilige Geest dan deze 'fouten' toegelaten?
Uitgesproken schriftkritische methoden vegen de vloer aan met dit soort harmonisaties. Zij vinden de tegenstrijdigheden juist interessant. Zo kan men volgens de aanhangers van deze methoden zien, welke 'theologie' de bijbelschrijver hanteert en welke keuzes er door de bijbelschrijvers zijn gemaakt. Bovendien onderstreept het heel duidelijk hoe menselijk de bijbel is en dat de bijbel niet foutloos is. Denk aan het rapport “God met ons” uit de Ger. Kerken, waar we de neerslag vinden van de moderne schriftuitleg. Maar ook het rapport “Klare Wijn” van de NHK ademt dezelfde geest.
Deze kant moeten we niet opgaan. Op deze manier blijft er van de inspiratie van de Schrift weinig over. De goddelijke factor verdwijnt steeds meer achter de menselijke inbreng. Als reactie op de eenzijdige nadruk van sommigen op het menselijk karakter van de bijbel is rond 1900 het fundamentalisme in de VS ontstaan. Deze stroming onderstreept (in navolging van bepaalde lutherse en gereformeerde stromingen in de 17e en 18e eeuw), dat iedere komma en iedere punt in de bijbel is geinspireerd. In de VS is dat verder uitgewerkt door allerlei groeperingen die het zognoemde “inerrancy” (onfeilbaarheid)standpunt innemen. We vinden dat met name bij allerlei evangelicale stromingen. De geref. theologie heeft altijd wat moeite gehad om dit 'fundamentalistisch' standpunt over te nemen, omdat het erg rationalistisch overkomt. Vooral prof. Ouweneel heeft dit fundamentalisme bestreden, omdat het beheerst wordt door een bepaalde filosofische opvatting omtrent ''waarheid'', die z.i. geen recht doet aan de bijbel.
We moeten echter wel vrezen, dat ook in reformatorische kring met het afwijzen van het fundamentalisme het gevaar aanwezig is, dat met het badwater het kind weggegooid wordt. Er wordt ook binnen onze gelederen steeds meer afstand genomen van een letterlijke inspiratie-opvatting als zijnde niet-gereformeerd. De vraag is echter: wat is het alternatief?
Gaan we uiteindelijk toch richting het rapport “God met ons” die schriftkritische opvattingen ademt? In het fundamentalisme in de VS zitten veel gezonde gereformeerde elementen, die we niet moeten inruilen voor allerlei modieuze schriftkritische opvattingen. Uiteindelijk gaat het om de vraag: Is de Schrift (ook historisch) betrouwbaar of niet? M.i. is het nog steeds te verdedigen dat de bijbel het onfeilbare Woord van God is. Als we er direct maar bijzeggen (en dat is typische gereformeerd!) dat we het getuigenis van de Heilige Geest nodig hebben om de bijbel als Gods Woord te aanvaarden. Bovendien gaat het om de Christus der Schriften. Als Hij niet centraal staat en als we niet in Hem geloven, dan zal de verdediging van een letterlijke inspiratie van de Schrift ons niets baten. Bovendien moeten we de kramp verliezen, alsof het gezag van de Schrift direct ondermijnd wordt, wanneer we een zogenaamde tegenstrijdigheid tegenkomen, die we niet kunnen verklaren.
Mij lijkt de opvatting van prof. J. van Bruggen in zijn boekje ''Wie maakte de bijbel?" het overwegen waard. Hij roept ons op om nuchterheid te betrachten. Ter verduidelijking haal ik een stukje aan uit zijn boek (blz.103/104): "De ontdekking dat bij het bijbellezen ook vragen rijzen en antwoorden soms moeilijk zijn te vinden, brengt sommige mensen direct in grote verwarring. Toch hebben wij hier te maken met een heel normale zaak. Iedere geschreven tekst vooronderstelt veel bekend. De luisteraar en lezer begrijpt veel zaken omdat hij tijdgenoot is van de spreker of schrijver. Naarmate de tijd verglijdt neemt de moeilijkheidsgraad van de tekst voor latere lezers snel toe. Zinspelingen worden niet meer zo goed begrepen. Kennis van oudere gewoonten verdwijnt. Maatstelsels en telsystemen raken in onbruik. Archieven gaan verloren. Dit leidt ertoe dat een tekst die voor de tijdgenoten weinig problemen opleverde, de latere lezers soms voor vragen stelt, waarop de schrijver in zijn dagen moeilijk verdacht kon zijn. Hij ging er vanuit dat men wel wist hoe de jaren van koningen door hem worden geteld. Hij nam aan dat het aanduiden van eenzelfde plaats of eenzelfde persoon met diverse namen geen probleem zou zijn omdat iedereen wel wist dat die plaats of persoon met verschillende namen werd aangeduid. Maar zal men over 3000 jaar nog weten dat met Amsterdam en Mokum dezelfde plaats werd bedoeld? Of dat de naam Willem door vele regerende personen in Nederland is gedragen? Weet men dan nog dat mijlen ter zee iets anders waren dan op het land? Zal men nog zo'n gedetailleerde kennis van de geschiedenis hebben dat men het geen tegenstrijdigheid in de bronnen zal noemen wanneer men zowel over oorlog tussen Hitler en Stalin leest als over een niet-aanvalsverdrag tussen beiden? Deze zaken spelen voluit bij de bijbel: het grootste deel ervan is meer dan 2500 jaar geleden geschreven. Het is geen wonder dat wij soms moeite hebben bij het begrijpen van allerlei zaken. En het ligt voor de hand dat soms tegenstrijdigheid aanwezig lijkt, wanneer wij kijken vanuit een latere tijd met veel minder kennis van zaken dan de oorspronkelijke luisteraars hadden."
Kortom: we spreken van de onfeilbaarheid van de Heilige Schrift onder deze voorwaarde, dat de Heilige Geest het getuigenis vastlegt in onze harten, dat de Schriften van God zijn en dat het geloof ten diepste niet afhankelijk is van een letterlijke inspiratie-leer. Daarnaast zou ik niet van 'fouten' of 'tegenstrijdigheden' willen spreken, omdat deze termen door sommigen al te gretig gebruikt worden om het feilbare van de bijbel ‘aan te tonen.' We zullen moeten erkennen dat wij niet over voldoende kennis beschikken om zogenaamde 'tegenstrijdigheden' te verklaren. Ondanks datgene, wat we niet verklaren kunnen, geloven we voluit dat de Bijbel Gods Woord is. En weten we, dat de Schriften van Hem getuigen, Die de Christus der Schriften is. De Zaligmaker van zondaren. Dat zij ons genoeg.
Ds. M. A. Kuyt, Genemuiden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. M.A. Kuyt
- Geboortedatum:17-04-1957
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Wijk en Aalburg
- Status:Inactief
