Narnia en Griekse mythologie

drs. J. Hoekman | Geen reacties | 11-04-2006| 00:00

Ds. Hoekman heeft recent op deze site zijn bezwaren geuit tegen het gebruik van de kronieken van Narnia in het reformatorisch voortgezet onderwijs. Mij is bekend dat bij klassieke talen op dezelfde scholen veel gebruik wordt gemaakt van de Griekse mythologie. Mij is niet duidelijk waarom Griekse mythologie wel zou mogen en Narnia niet. Dit terwijl Narnia heel duidelijk de essentie van het evangelie weergeeft en de mythologie dat zeker niet doet.

Vanwege de gevoeligheid van dit onderwerp en de verschillende visies hierop hebben we gemeend deze vraag aan twee beantwoorders voor te leggen. Allereerst aan ds. Hoekman omdat hij eerder dit onderwerp in deze vragenrubriek behandelde en docent godsdienst is geweest aan het reformatorische Jacobus Fruytier College in Apeldoorn. Het tweede antwoord komt van drs. M. W. Muilwijk, docent godsdienst aan de Driestar in Leiden.

Antwoord 1. We moeten dingen leren onderscheiden! Eén van de dingen die Van Dale zegt bij mythe is: “Het verklaringen verzinnen, verzinsels bedenken, een rad voor de ogen draaien”. Ik denk niet dat je dus een mythe moet vergelijken met Narnia, dan zou je Lewis ook geen recht doen!

Wie zegt trouwens dat Griekse mythen wel zouden mogen. Je hoort het mij in ieder geval niet zeggen! Ik heb ook Grieks gestudeerd in Kampen, maar niet vanuit allerlei mythen, maar vanuit het Nieuwe Testament. Misschien moeten we wel een signaal afgeven door geen Grieks op de Reformatorische scholen te gaan studeren, juist vanwege de verplichting om mythen te moeten lezen! Of moeten wij de regering duidelijk maken dat wij Grieks willen leren vanuit het Nieuwe Testament! Het Evangelie van Christus verzint geen verklaring, is geen verzinsel en draait ons ook geen rad voor ogen! Het Evangelie gaat over vergeving van zonden! Over een lijdensweg, waarin onze relatie met God de Vader kan worden hersteld. Het Evangelie gaat over de eer van God!

Je zegt ook heel goed dat Narnia de essentie (wezen/kern) van het Evangelie weergeeft! Maar waarom zouden we genoegen nemen met allerlei essenties? Waarom namaak? Waarom gaan we niet naar de kern Zelf, naar Jezus Christus. In Paulus’ leven was slechts één ding belangrijk en dat was geen Narnia, maar slechts Jezus Christus en Dien gekruisigd! Ik weet zeker dat Gods Woord geïnspireerd is door de Heilige Geest en deze Geest wil d.m.v. de Bijbel in ons hart werken en bewerken dat wij ons aan God de Vader overgeven en ons hele leven in Zijn hand leggen! Dat kan ik je niet beloven tijdens het lezen van Narnia. Misschien werkt het wel meer op het gevoel in, maar het Evangelie is geen gevoel, maar een kracht Gods tot zaligheid!!!

Als ik op zondag mag preken dan gebeurd het geregeld dat ik uren bezig ben om te zoeken naar de juiste tekst, omdat alle teksten zo geweldig zijn als je ze biddend overdenkt! Wat moet je dan met allerlei essenties? Essenties maken ons niet zalig, maar slechts Gods Woord. En Narnia en ook de Griekse mythen zijn geen kracht Gods! Een Reformatorische school moet zich laten leiden door de Reformatoren! Lazen zij Griekse mythen? Het Woord Gods kan ons zalig maken, zodat jij voor eeuwig gelukkig kunt zijn! Wees maar burgerlijk ongehoorzaam als het gaat over mythen en Narnia!

De Grieken in Johannes 12 wilden Jezus wel zien! Dat betekent dat ze Hem wilden spreken! Satan was zo listig, dat Jezus bijna begon te twijfelen: “Nu is Mijn ziel ontroert, en wat zal ik zeggen”! Satan gaf Jezus de mogelijkheid om Koning van de Grieken te worden zonder kruis! Maar allen, ook de Grieken kunnen slechts in navolging zalig worden! Ik lees in Narnia niet dat wij slechts door navolging en lijden zalig kunnen worden. Ja de leeuw kwam tot leven, maar hoe zit het dan met de jongen van deze Leeuw van Juda! Sterven zij ook in het boek? En Jezus zegt: “...indien het tarwegraan in de aarde niet valt, en sterft, zo blijft hetzelve alleen...”. In essentie! Maar deze essentie is ver van de werkelijkheid verwijderd! Laat je niet verblinden door namaak, maar ga op zoek naar die parel van eeuwigheidswaarde: Jezus Christus en neem geen genoegen met minder. Met namaak! Met dat wat er op lijkt! Want we worden niet zalig door de dingen die er op lijken! Ook niet door de Griekse mythen!

Laat ons gebed zijn: Heere leer mij door Uw Heilige Geest onderscheidingsvermogen!!!

Met broederlijke groet,
Ds. J. Hoekman

Antwoord 2: Om mijn antwoord te beginnen, wil ik benadrukken dat ik ds. Hoekman niet persoonlijk wil afvallen of aanvallen: ik geef slechts reactie op de vraag die hierboven is gesteld en neem kort zijn eerste reactie op de hem gestelde vraag mee. Het valt mij namelijk op, dat ds. Hoekman zijn antwoord formuleert vanuit de film die hij voor een deel heeft gezien, terwijl de vragensteller de vraag stelt over het boek. Hier lopen dus twee dingen door elkaar. Ik heb het boek “de kronieken van Narnia” wel gelezen en de film niet gezien, en daarnaast heb ik mij in de auteur C. S. Lewis verdiept: boek en film moet je niet op één lijn stellen. Het is namelijk nadrukkelijk zo dat Lewis nooit heeft gewild dat het boek werd verfilmd en dat Lewis zijn boek ook niet heeft willen gebruiken in plaats van of als beeld van de Bijbelse boodschap. Ik heb de indruk dat in het antwoord van ds. Hoekman deze dingen wel door elkaar lopen en hiermee is er geen helder beeld geschetst.

In de bezwaren die ds. Hoekman en anderen tegen het boek hebben, kan ik me vinden. Het is nadrukkelijk niet te gebruiken als populaire Bijbel: maar het is de vraag of betreffende docent dit heeft gedaan. Het kan evengoed een docente Engels zijn geweest die hieruit heeft voorgelezen als gebruik van literatuur. Daarmee ben ik bij de vraag die mij is gesteld.

In Narnia wordt veel gebruik gemaakt van mythologie. Dat vinden sommigen bezwaarlijk en ik kan dat begrijpen. We zullen ons eerlijk de vraag moeten stellen of dit kan: de vraagsteller stelt deze vraag. Als afgestudeerd student Latijn en Grieks heb ik veel mythologie voorbij zien komen en dit geldt ook voor de auteur van Narnia, Lewis: hij is docent Latijn en Grieks geweest. Moeten we ons hiervan verre houden? Op deze vraag zeg ik niet zondermeer “ja”. Op school verdiepen we ons in dingen van het verleden, dus ook dat wat volken van vroeger geloofden. Bij Klassieke Talen (Latijn en Grieks) komt dit in het bijzonder aan bod. Ik denk dat de studie van mythologie in de juiste houding tot God zeer nuttig kan zijn: uiteindelijk is de hele Bijbel ontstaan in een tijd die mythologisch doorademd is en daarmee kunnen sommige Bijbelgedeelten beter begrepen worden. Ik kan dus ook goed begrijpen dat men met mythologie op school geen moeite heeft, mits met de goede houding en mate.

Is het schadelijk op zichzelf en is het schadelijk binnen een boek als Narnia? Ook deze vraag wordt gesteld. Ik wil met het antwoord op deze vraag afsluiten, zonder een sluitend antwoord te kunnen geven, maar u als lezer van dit antwoord moet zelf maar oordelen hoe u dit voor Gods aangezicht verantwoordt.

Onze hooggeroemde puriteinse en vroegkerkelijke voorvaderen waren gedrenkt in de klassieke cultuur, dus ook in de mythologie: duidelijk is dat zij hiervan geen schade hebben ondervonden. Maar zij hadden er niet alleen heel veel kennis van: zij verwerkten dat ook in hun christelijke ideeën, zodat met hun geloofsleer ook wel één en ander aan heidens gedachtegoed is overgeleverd: dit gaat heel ver, zo heb ik gemerkt. Een puritein als George Gillespie haalt in preken allerlei citaten van heidense auteurs aan om zijn stelling te bewijzen. Maar het meest frappante voorbeeld heb ik gevonden in een boek van John Bunyan, de auteur van het hooggeroemde boek de “Christenreis naar de eeuwigheid”. In zijn boek “de Heilige oorlog” voert hij allerlei Griekse godinnen in zijn verhaal in: u mag zelf oordelen of dit schadelijk is geweest voor de lezers!

Verder wil ik er ook op wijzen dat Jotham, de enige overlevende broer van Abimelech de zoon van Gideon, in Richteren 9 een fabel vertelt. Ook de Bijbel kent dus het gebruik van fabels e.d.

Concluderend, ik heb een paar dingen in dit lange antwoord willen zeggen:

1. Het boek Narnia en de film zijn niet gelijk te stellen;
2. Het kan niet als vervanger van de Bijbel worden gebruikt;
3. De studie van mythologie kan vanuit de goede houding tot Gods eer zijn;
4. Ook allerlei schrijvers die graag worden aangehaald in de kerk, maakten gebruik van mythologie tot Gods eer! Ook de Bijbel maakt gebruik van fabels.

Daarom denk ik dat het rondom de kronieken van Narnia iets genuanceerder ligt, dan dat in het antwoord van ds. Hoekman blijkt, hoewel ik met hem deel dat we uiteindelijk het beste ons in het Boek der boeken, de Bijbel kunnen verdiepen. Het is uiteindelijk niet de Bijbel, die ik heb laten spreken en daarom kunt u hierover anders denken: ik heb alleen geprobeerd naar alles luisterend en alles historisch doordenkend, een wat breder antwoord in de context van het antwoord van ds. Hoekman te geven. Ik hoop dat het duidelijk is.

Broederlijke groet,
M. W. Muilwijk

Dit artikel is beantwoord door

drs. J. Hoekman

• Geboortedatum:
  27-01-1962
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Urk
• Status:
  Actief

107 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven