Jezus zien door de traliën van het Woord

Wat wordt bedoeld met de uitdrukking “Jezus zien door de traliën van het Woord”? Is dit een Bijbelse uitdrukking?

Beste vraagsteller,

De uitdrukking “Jezus zien door de traliën van het Woord”, is ontleend aan wat we lezen in Hooglied 2:9. Het verliefde meisje hoort haar geliefde, de bruid haar bruidegom. Natuurlijk herkent ze zijn stem uit duizenden. Ze ziet hem ook, zij het door het getraliede raam. Op zich niets bijzonders dat raster. Heel gewoon in het oosten van toen. En ten dele nog. Zeker nodig in de tijd dat er nog geen glas bestond om woningen mee af te sluiten. Het traliewerk heeft dus niets te maken met een gevangenis, maar diende om dieren en dieven te weren.
 
Het zal duidelijk zijn dat we in het Hooglied te maken hebben met beeldspraak, al dan niet toegepast op de Heere Jezus en Zijn Kerk. In de betreffende passage verlangt ook de koninklijke bruidegom naar zijn geliefde, nog sterker dan het meisje naar hem. Hindernissen houden hem niet tegen. Hij haast zich naar zijn beminde. Huppelend en springend, als een ree, als een gazelle komt hij over bergen en heuvels. Even later staat hij aan haar muur, haar huis. Hij tuurt door de vensters en het traliewerk. Herkenbaar toch? Welke verloofde gaf nooit een tikje op het raam, liet zijn gezicht even zien, alvorens aan te bellen…?

Tillen wij het verhaal op hoger plan, dan zie we in deze twee geliefden de Heere Jezus en Zijn bruid. In Hem komt de liefde zoals beschreven in het Hooglied, tot volle vervulling. Hij gaf Zichzelf voor Zijn bruid in de dood en het oordeel. Muren en tralies houden Hem niet tegen. Wij kunnen ons soms opgesloten voelen achter muren en tralies. Dus toch die gevangenis... We zitten opgesloten in onszelf, achter muren van verdriet, schuld, schaamte, of wat het ook maar zijn kan. Maar verhinderingen voor ons, zijn geen verhinderingen voor Hem. Hij laat Zichzelf zien in de bediening van Woord en sacramenten, glanzend van heerlijkheid en gewilligheid om zondaren te behouden, om bedroefden te vertroosten, om het gewonde te genezen.

Over het Hooglied is in de kerkgeschiedenis niet op enerlei wijze gedacht. De klassieke uitleg stijgt echter hoog uit boven de ‘moderne’ visie, als zou het gaan om een van de vele liefdesliedjes uit het oude oosten. In de katholieke (algemene) opvatting is het Hooglied een gelijkenis tussen de HEERE als Bruidegom van Zijn volk en Israël, later met inbegrip van de Nieuwtestamentische gelovigen. Het Hooglied wil gelezen worden als een bruiloftslied. Zo doen ook de Kanttekenaren op onze Statenbijbel. Daarmee zetten ze de lijn van de Oude Kerk en de Joodse traditie voort. Calvijn beschouwt het Hooglied als een parallel van Psalm 45. En niet alleen hij.

Maar nu je vraag: “Christus zien door de traliën van het Woord”. Uitdrukkingen als deze zijn deel uit gaan maken van het jargon in bepaalde bevindelijke kringen. Ze fungeerden in gezelschappen en gingen steeds meer behoren tot de taal van ingewijden. Zo gaan er tal van uitdrukkingen in orthodox-gereformeerde kringen rond die weliswaar ontleend aan de Bijbel, uiteindelijk toch aan de Bijbel vreemd zijn. Daar zou een heel artikel over te schrijven zijn. In ieder geval bekoren bedoelde zegswijzen nog steeds sommige mensen. Voorliefde voor een dergelijke terminologie zou teken en bewijs zijn van kennis van geestelijke zaken. Zo zou de tekst uit Hooglied 2:9 een hartstochtelijk verlangen naar Christus uitdrukken, maar de ziel kan maar niet tot Hem komen. Eigenlijk maken we de woorden uit het Hooglied zo tot een synoniem van een andere gevleugelde uitdrukking: “Zien is nog geen hebben.”

In het voorwoord van “Gelijk de dauw op Hermon” (L. J. van Valen) vraagt de oudgereformeerde dominee C. Smits zich af waar zulke onbijbelse uitdrukkingen toch vandaan komen. Natuurlijk wist hij het antwoord wel. Ze komen uit het gezelschapsleven en gingen een eigen leven leiden.

Hartelijke groet,
Ds. J. Belder