Belijdenis herhalen of (niet) opnieuw doen

M.M. van Winkelen | Geen reacties | 25-02-2025| 13:33

Ik heb de artikelen gelezen bij het antwoord op mijn vraag  'Belijdenis doen bij overgang naar Gereformeerde Gemeenten'. Hieruit blijkt dat er tegenstrijdige meningen zijn. Ds. Tuinier zegt in 'Opnieuw belijdenis afleggen': “Binnen onze gemeenten is het regel dat je, bij overkomst vanuit een ander kerkverband, waar geen correspondentieband mee is, opnieuw belijdenis van het geloof aflegt.” Ds. Vreugdenhil zegt in 'Belijdenis overdoen bij overschrijving naar Ger. Gem.': “Je doet niet opnieuw belijdenis van het geloof. Als je met de Schrift en de gereformeerde belijdenis hebt ingestemd, hoef je dat niet over te doen.” Ds. W. Harinck spreekt in 'Opnieuw belijdenis doen voor de kerkenraad' van een herhalen: “Er kunnen zich situaties voordoen waarin het nodig is om het ja-woord van de belijdenis des geloofs te herhalen. Kerkelijke overgang is zo’n situatie.”

Ik zou graag duidelijkheid willen, daarom nogmaals mijn vraag: is het opnieuw belijdenis doen of is het een herhaling? En als dit laatste het geval is, waar is dit een herhaling van? Van de reeds gedane belijdenis in het kerkverband waar men lid was?

Beste vragensteller,

Uit je herhaalde vraag blijkt dat je de kerkelijke gang van zaken rond het ‘belijdenis doen voor de kerkenraad’ moeilijk vindt, mogelijk is dit ingegeven door je eigen ervaring of door die van iemand in je omgeving. Ik denk graag met je mee. Wel merk ik op dat er over dit onderwerp verschillende verwoordingen worden gebruikt. Wat ik hieronder je meegeef heft dit niet op, maar het helpt je hopelijk wel wat verder.

Als eerste wil ik je meegeven dat je het ‘belijdenis doen voor de kerkenraad’ moet zien als een gevolg van de kerkelijke verdeeldheid. In de vraag 'Schuldbelijdenis na overgang andere kerk' heb ik een toelichting gegeven waarom kerkrechtelijk gezien het doen van belijdenis voor de kerkenraad bij een overgang naar een andere gemeente door de Gereformeerde Gemeenten wordt gevraagd. Tussen verschillende gemeenten van hetzelfde kerkverband kan het ambtelijke opzicht overgedragen worden als een lid over gaat. Dat geldt ook voor een gemeente uit een ander kerkgenootschap waarmee een correspondentieband is. Is die band er niet, dan is er kerkrechtelijk gezien een breuklijn tussen beide gemeenten die dit verhinderd. Was er in dit opzicht meer toenadering tussen verschillende kerkgenootschappen, dan zouden er meer attestaties uitgewisseld kunnen worden.

Hiernaast wil ik je meegeven dat je openbare belijdenis doet “voor God en Zijn gemeente.” Het gaat dus om twee richtingen. Als eerste belijdt je iets voor God. Als je door Gods genade, voor Gods aangezicht, je van harte aan Hem en Zijn dienst hebt mogen verbinden (zoals we dat bijvoorbeeld lezen in Jesaja 44:5) en dat als weerklank op Gods handelen in jouw leven, dan is dat iets wat blijvende waarde heeft, iets wat niet wordt uitgewist als je overgaat naar een ander kerkverband.

Er is echter ook een belijden “voor Zijn gemeente.” Als je naderhand overgaat naar een gemeente die -kerkrechtelijk gezien- niet in verbinding staat met de gemeente waar je eerder belijdenis gedaan hebt, dan is het een goed recht van die gemeente als die je vraagt te herhalen wat je eerder elders voor Gods aangezicht hebt uitgesproken. Hoe zou de nieuwe kerkenraad je in een voorkomend geval kunnen aanspreken op iets in je leer of leven, als je dat nooit voor hen hebt uitgesproken? Voor een Bijbelse pastorale zorg is het van belang dat ambtsdragers je kunnen aanspreken op wat je zelf hebt gezegd. Dit gebruik is bedoeld om alles in de gemeente met orde te laten geschieden (1 Korinthe 14:40).

Als derde: De termen die voor je aanvankelijke belijdenis en voor je belijdenis bij een overgang van kerkverband worden gebruikt zijn verschillend. Het eerste heet openbare geloofsbelijdenis, het tweede belijdenis voor de kerkenraad. Het eerste is openbaar in een eredienst en volgt na het doen van belijdeniscatechisatie. Het tweede is een belijdenis die je -ook voor Gods aangezicht- aflegt voor de ambtsdragers van de kerkenraad. Hieraan kun je zien dat er wel degelijk een verband wordt gezien met je eerdere geloofsbelijdenis. Was die er immers niet, dan zou je in een eredienst belijdenis moeten afleggen. Hier spreekt respect uit voor je eerdere belijdenis. 

Dan over de vraag: is het nu wel of geen geloofsbelijdenis? Als je de 4 vragen van Voetius leest, kan je het naar mijn oordeel niet anders zien als een geloofsbelijdenis, zij het dan geen openbare. Je belijdt dat de leer van de kerk waar je je bij aansluit de ware, zaligmakende leer overeenkomstig Gods Woord is, dat je door Gods genade daarbij zal leven en ook daarnaar zal leven; je onderwerpend aan het ambtelijk opzicht. De kerkenraad van je nieuwe gemeente wil dat -als je naar hen overkomt- graag uit jouw mond horen. Of je dit als een ‘herhaling’ mag zien is naar mijn oordeel niet kerkordelijk vastgelegd. Als ambtsdrager gebruik ik zelf die duiding graag als iemand naar onze gemeente overkomt, omdat er respect in weerklinkt voor de eerdere geloofsbelijdenis en bovendien duidelijk maakt waarom het ‘in klein comité’ gebeurt.

Er is bij eerdere vragen al op gewezen: Ook in andere gevallen wordt er -ook in eenzelfde kerkelijke gemeente- gevraagd om je eerdere geloofsbelijdenis te herhalen. Ouders doen dat bij de doop, ambtsdragers doen dit bij het aanvaarden van hun ambt. Petrus beleed driemaal zijn liefde voor zijn Zaligmaker in de kring van de discipelen. Als het goed ligt, spreken we dan met ons hart de psalmdichter na: “Ik heb gezworen, en zal het bevestigen, dat ik onderhouden zal de rechten Uwer gerechtigheid” (Psalm 119:106). In die zin wijkt het doen van belijdenis voor de kerkenraad van je nieuwe gemeente hier niet van af. 

M. M. van Winkelen

Dit artikel is beantwoord door

M.M. van Winkelen

• Geboortedatum:
  18-07-1981
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Den Haag
• Status:
  Actief

60 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven