Menstruatie en vruchtbaarheid van verstandelijk gehandicapt meisje

J. Boeijenga | 6 reacties | 27-11-2024| 11:55

Onze dochter heeft een verstandelijke beperking en ‘functioneert’ als een driejarig kind. Lichamelijk is ze bijna twaalf jaar en begint de puberteit om de hoek kijken. Wij moeten ons  voorbereiden dat ook menstruatie hierbij hoort en er een keer aan gaat komen. Wij ouders vinden dit heel moeilijk, aangezien ze bij het zien van bloed compleet in paniek raakt. Ook in combinatie met de hormonen en haar gedragsproblemen zal ze hier heftig op reageren. Ze valt onder een kwetsbare doelgroep waarbij een zwangerschap alles behalve gewenst zou zijn.

Nu weten wij dat er in de tijd van de Bijbel geen anticonceptie was, maar lezen wij ook niks over gehandicapte mensen en of seksueel contact. Het lijkt een grijs gebied in onze ogen. Wij vinden het enorm moeilijk welke keuze wij voor haar moeten maken hierin. Want alles rondom een menstruatie is voor een ‘gewone’ vrouw al niet comfortabel, laat staan voor een verstandelijk gehandicapt meisje dat er niks mee kan en het niet /nooit zal begrijpen.

Onze vraag is eigenlijk: is hierover iets te vinden in de Bijbel? Mogen wij als ouders beslissen dat ze op medische wijze onvruchtbaar word gemaakt, terwijl God ons gemaakt heeft zoals wij zijn? God heeft middelen gegeven, maar waar ligt die grens?

Wij beseffen dat dit een moeilijke vraag is. Wij willen vragen of er misschien met ons mee gedacht kan worden en wij hopen dat er misschien iets in de Bijbel over staat. Wij hopen en bidden dat God ons wil helpen om de juiste beslissing te nemen.

Beste vraagsteller,

Het bevreemdt mij een beetje dat je deze vraag via Refoweb stelt. Ik neem aan dat je dochter zich op dit moment in een instelling voor mensen met een beperking bevindt. En dan eentje die aansluit bij het reformatorische gedachtegoed. Daar is natuurlijk dit onderwerp al veel vaker aan de orde geweest en heeft men hier ook een Bijbelse visie op ontwikkeld. Ben je het daar niet mee eens, of heb je je dochter nog thuis wonen?

Hoe dan ook, je vraag komt vrij ‘blanco’ over, alsof je nu pas gaat nadenken over deze kwestie en niet al hebt gesproken met terzake kundigen, zowel op het vlak van pastoraat, ethiek en gehandicaptenzorg (toegespitst op ‘onze gezindte’). Maar wellicht zijn de uitkomsten daarvan juist een reden om Refoweb te consulteren, misschien als een ‘second opinion’… Ik geef vanuit mijn beperkte kennis hieromtrent wat gedachten.

In het verleden neigde de Bijbelse exegese ten aanzien van seksualiteit nogal naar het functionele: een seksuele relatie -die binnen het huwelijk dient plaats te vinden- is primair voor het verwekken van nazaten. Maar de laatste anderhalve eeuw is er gelukkig ook oog gekomen voor de emotionele kant, waarbij met name het respectvol, gelijkwaardig, teder en in liefde met elkaar omgaan als kernwaarden worden beschouwd, waarbij het niet primair hoort te gaan om de bevrediging van eigen lusten maar juist het welbevinden van de ander voorop moet staan. Niet als een soort gepland doel, dit vloeit als vanzelfsprekend voort uit echte liefde (in 1 Korinthe 7 staan hierover ook aspecten, zoals het behagen van de ander).

Ik denk dat deze kernwaarden bij mentaal gehandicapten met het verstandelijke niveau van 3 jaar niet haalbaar zijn. Mede hieruit voortvloeiend (er zijn immers nog andere voorwaarden voor het huwelijk: zie het huwelijksformulier) kan er van het komen tot een kerkelijk huwelijk ook nooit sprake zijn. Omdat vanuit Bijbelse principes seksualiteit altijd dient plaats te vinden binnen de bedding van een huwelijk, is op die grond seksueel contact niet geoorloofd.

De nadruk zal dus met name liggen op het voorkomen van een gelegenheid waarin, vanuit een soort ‘oerdrift’, de seksuele daad verricht zou kunnen worden. Er zijn instellingen die -wat het voorkomen van zwangerschap betreft- zorgen voor een dermate strikte scheiding tussen de twee geslachten dat er geen gelegenheid is om tot een 'seksuele confrontatie' te komen.

Maar wanneer binnen de door u gewenste instelling of (thuis)situatie het hebben van seksueel contact niet absoluut uitgesloten kan worden, speelt ook nog het voorkomen van een zwangerschap een grote rol. U heeft gelijk dat wij hiervoor niet direct iets uit de Bijbel kunnen afleiden. Soms wordt uit 1 Petrus 3:7 geconcludeerd dat een man zijn vrouw moet ‘ontzien’, en 1 Korinthe 7: 5 spreekt ook over ‘onttrekken’ voor een tijd, maar daar blijkt juist je geestelijke invulling van die periode het argument te zijn en niet primair seksuele onthouding als argument.

Puur medisch en praktisch gezien, dus los van eventuele ethische en dogmatische redeneringen (die overigens nogal subjectief zijn, juist omdat de Bijbel er nagenoeg niets over zegt) zou dan de 'prikpil' overwogen kunnen worden, omdat er dan èn geen menstruatie optreedt (waardoor de paniekreactie op bloed voorkomen wordt) èn er menselijkerwijs gesproken geen zwangerschap mogelijk is. Hierbij gaat het dan wel om een zeer specifieke indicatie van deze vorm van anticonceptie.

Ook als een strikte scheiding tussen mannen en vrouwen in een instelling gewaarborgd kan worden, ben je in het geval van je dochters paniekreactie op bloed wellicht toch nog aangewezen op de genoemde prikpil, omdat daarbij doorgaans geen menstruatie optreedt. Maar dat is niet ‘gegarandeerd’. Enig bloedverlies kan optreden, evenals andere bijwerkingen zoals hoofdpijn en/of oedeem en het nadeel is dat je dochter die prik elke twaalf weken toegediend moet krijgen. Dat kan ook traumatisch zijn.

Het blijven moeilijke afwegingen, zowel principieel als praktisch.

Johan Boeijenga

Dit artikel is beantwoord door

J. Boeijenga

• Geboortedatum:
  26-05-1958
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Nunspeet
• Status:
  Actief

72 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven