Sterven en begrafenis van Debora
Ds. K. van den Geest | Geen reacties | 22-11-2024| 11:46
Vraag
Waarom wordt in de geschiedenis van de verbondsvernieuwing van Jakob (Genesis 35) opeens vermeld dat Debora, de voedster van Rebekka, overlijdt? In eerste instantie lijkt het niets met het verhaal te maken te hebben, maar dat zal vast met een bedoeling genoemd worden.
Antwoord
Over hoe het Bijbelboek Genesis is ontstaan, zijn veel vragen. Dat heeft uiteraard te maken met de ouderdom van dit geschrift, waardoor niet altijd meer goed te achterhalen hoe dit proces verlopen is. De kerkelijke traditie schreef het boek Genesis (evenals de vier volgende Bijbelboeken) aan Mozes toe als auteur. Maar al bij het lezen van deze geschriften wordt hier en daar duidelijk, dat zijn auteurschap niet exclusief kan zijn geweest, hooguit heeft Mozes er 'de hand in gehad'. Er zijn dus passages die qua samenstelling wat ingewikkeld zijn. Al heel lang zijn er daarom tekstwetenschappers (dat is heel een andere discipline dan die van theologen of exegeten!) die meenden dat Genesis is ontstaan in een oertijd van mondelinge tradities, waarna de teboekstelling een ingewikkeld proces moet zijn geweest vanuit meerdere (misschien zelfs vele) tekstfragmenten of -delen. Het kan dus zijn, dat de 'compositie' van de tekst daardoor hier en daar enige samenhang mist.
Het gaat te ver om uit te leggen wat men vervolgens allemaal heeft ondernomen om de tekst van Genesis te 'reconstrueren'. Zo'n redactionele behandeling van Bijbeltekst stuitte bovendien op veel verzet door orthodoxe Bijbelgelovigen en -geleerden, wat alleszins begrijpelijk is. Immers, wie zijn wij als mens om Goddelijke teksten te gaan 'verbeteren' (want zo kan dat dan aanvoelen). Daarom zijn er veel uitleggers, die dit hele reconstructiewerk links laten liggen en zich beperken tot de tekst die zich nu aan ons voordoet en deze te accepteren als de norm voor ons geloof. Echter, dat verklaart zo'n 'verdwaald' element in een tekst nog beslist niet. Het beste is dan om dit gewoon te constateren en het daarbij te laten.
Het sterven en de begrafenis van Debora is dan ook wat los verbonden met de directe context. Het enige 'verband' dat je hier kunt vinden is de plaats: Bethel. Die plaats was in de Jakobgeschiedenis uiteraard van grote betekenis (zie Genesis 28). Jakobs leven en het leven van zijn hele familie of clan is diep met deze plaats verbonden. De plaats waar Jakob dus nu opnieuw een altaar opricht wordt ook de plaats waar een vrouw uit zijn huis wordt begraven.
Het wordt inderdaad als terloops meegedeeld en heeft verder geen directe 'functie' of betekenis in het grotere verhaal. Nogmaals, dit kunnen we slechts als een zijdelingse historische vermelding meenemen, zonder er al te veel of uitzonderlijke aandacht aan te schenken. Dat betekent niet, dat we de Bijbeltekst niet eerbiedigen, wel dat niet elke Bijbeltekst van het zelfde gewicht is. Wel door de Geest ingegeven, niet altijd van het zelfde gewicht of importantie. Mooie vraag, het getuigt van zorgvuldig lezen en herlezen. Ga zo voort en ontvang de zegen van God in je omgang met zijn Woord.
Groet,
Ds. K. van den Geest
Dit artikel is beantwoord door
Ds. K. van den Geest
- Geboortedatum:12-10-1957
- Kerkelijke gezindte:Nederlandse Gereformeerde Kerken
- Woon/standplaats:Deventer
- Status:Actief
