Tikva beter dan yoga

G. Slurink | Geen reacties | 18-10-2024| 16:54

Beste mensen, wat weten jullie over Tikva, de ‘christelijke’ yoga?

Beste vraagsteller,

Wat ik weet is dat Tikva zo’n 20 jaar geleden is bedacht door een personal trainster in Zweden die op zoek was naar oefeningen om te herstellen van haar whiplash. Haar therapeut raadde yoga aan, maar dat wilde ze niet vanwege de hindoeïstische achtergrond van yoga. Ze wilde iets soortgelijks maar dan gebaseerd op christelijke waarden. Samen met een fysiotherapeut en een componist heeft ze toen Tikva ontwikkeld. Ik zou het dan ook geen ‘christelijke’ yoga willen noemen, meer een vervanging voor yoga.

Tikva bestaat uit drie elementen:
 
1. Lichaamsbeweging. Dit betreft oefeningen die veelal fysiotherapeutisch van aard zijn, dus ter verbetering van je houding en je fysieke conditie. Veelal stretch en ontspanningsoefeningen, maar ook wel oefeningen voor spieropbouw en conditietraining. Deze moeten zorgen voor een betere mobiliteit, een verbeterde ademhaling en een verhoogde bloedcirculatie hetgeen weer zorgt voor meer flexibiliteit en stabiliteit van het lichaam. Een doel is ook de activering van het parasympathisch zenuwstelsel wat allerlei positieve invloeden zou hebben op het lichaam. Tegenwoordig worden de oefeningen verder ontwikkeld door fysiotherapeuten en bewegingsexperts in Zweden.
 
2. Bijbelverzen opzeggen die moeten helpen om (positieve) Bijbelse waarheden vast te houden en je gedachten daarbij te bepalen, wat er aan moet bijdragen om ook geestelijk tot rust te komen.

3. Rustige instrumentale muziek die speciaal is gecomponeerd voor bij de Tikva-oefeningen en die stressverlagend moet werken. De gedachte er achter is dat lichaam, geest en ziel nauw samenhangen en gezamenlijk moeten worden aangesproken. Het vinden van rust en ontspanning is een hoofddoel. 

Tikva is het Hebreeuwse woord voor “hoop”. Het wordt ook gebruikt als een acroniem voor vijf Zweedse woorden die de basis zijn van wat als belangrijk wordt gezien:

• Tanke - (goede/positieve) gedachten - “Gedachten kunnen je hele leven beïnvloeden. Het is belangrijk om aan je geest te werken”; 
• Insikt - (zelf)inzicht - “Erkenning dat je goed genoeg en waardevol bent, ongeacht je prestaties”;
• Kunskap om kroppen - (holistische) kennis van het lichaam en hoe dit samenwerkt met ziel en geest - “Alles in mij hoort bij elkaar: geest, lichaam en ziel”; 
• Välbefinnande - welzijn - “Gezonde gewoonten zonder krampachtigheid”; 
• Avslappning - ontspanning – “Een ontspannen kijk op jezelf en anderen door jezelf en anderen te waarderen ondanks hun tekortkomingen”.

De oefeningen lijken mij voor zover ik dat beoordelen kan fysisch gezien prima, maar daar heb ik verder niet zoveel kijk op. Gezonde gewoonten lijken mij ook goed. En het idee dat geestelijke rust en lichamelijke ontspanning een wisselwerking hebben is zeker geldig, evenals dat het geval is met geestelijke onrust en lichamelijke spanning. En met de muziek heb ik verder ook geen probleem. Vooral interessant is dan hoe men bij Tikva de geest probeert aan te spreken en tot rust te brengen. Positief is natuurlijk dat men daarvoor de Bijbel wil gebruiken. Positief vind ik ook dat men bij Tikva van tevoren duidelijk wil maken dat ze de Bijbel als basis nemen voor wat ze noemen de “spirituele overtuigingen.” Men wil duidelijk geen hindoeïstische zienswijzen overnemen en syncretische praktijken vermijden.

Maar een belangrijk punt hierbij is ook hoe iemand de Bijbel leest en gebruikt. En daar zie ik een punt waar het mis kan gaan. En dat is met name omdat men vooral een positief zelfbeeld wil bevorderen. Ze schrijven daarover: “Daarom lezen we tijdens een Tikva-sessie bemoedigende Bijbelwoorden die opbouwen en positieve beelden geven van de deelnemers en hun omgeving.” Daar kan het mis gaan. Natuurlijk, als iemand gebukt gaat onder een verkeerd Godsbeeld van een straffende God die nooit tevreden is, of gebukt gaat onder een chronisch gebrek aan eigenwaarde, dan is het zeker belangrijk daar correctie over te krijgen vanuit de Bijbel. Maar bijvoorbeeld het beginsel “erkenning dat je goed genoeg en waardevol bent, ongeacht je prestaties”, vind ik problematisch. Ik zeg niet dat dat niet zo is, in zekere zin is dat zeker zo, maar deze gedachte komt voort uit de moderne psychologie en niet uit de Bijbel. Bijbels gezien is het beter te zeggen dat je een geliefde zondaar bent die mag leren leven van genade (Johannes 3:16). Dan zoeken we de waarde niet in ons zelf maar bij de Heere Jezus. Want het is helemaal niet nodig dat we op zoek gaan naar eigenwaarde om tot rust te komen en een Bijbelse balans te vinden.

We hebben geen positieve gedachten over onszelf nodig, we hebben realistische gedachten nodig, die overeenkomen met de werkelijkheid zoals de Bijbel dat leert. Dan weet ik aan de ene kant dat ik zondaar ben en in alles tekort schiet. Tegelijkertijd weet ik ook dat de Heere Jezus is gekomen om het verlorene te zoeken en ons aanspoort in Hem te geloven als Verlosser en Hem na te volgen. Ik ben van mezelf niet goed genoeg. Maar in Hem ben ik goed genoeg, zelfs meer dan dat: in Hem ben in een geliefde van God (Romeinen 1:7). Daar vind ik Bijbelse balans en waarde, dan hoef ik het niet te zoeken in eigenwaarde of in positivisme. Als ik mezelf ken, en weet wie ik ben en hoe ik ben en mijn tekortkomingen en mijn zonde zie en erken, en daarbij God ken en het geschenk van het evangelie ken, dan vind ik daarin een Bijbelse balans en Bijbelse rust.

Ook omdat het vooral positief moet zijn, schuilt er een gevaar in dat het verzandt in een soort van positivisme dat zelfs kan verworden tot een techniek. Ik las bijvoorbeeld dat ze zeggen dat deelnemers niet gelovig hoeven te zijn om aan Tikva te kunnen doen. Aan de ene kant begrijp ik natuurlijk dat iedereen welkom is en de lichamelijke oefeningen kunnen best voor iedereen nuttig zijn. Maar aan de andere kant zal vanuit de Bijbel bezien een ongelovige nooit de rust kunnen vinden die een gelovige heeft die tot rust is gekomen bij het kruis van Golgotha, hoeveel Tikva oefeningen je ook doet. Bijbelse waarheden zijn geen zaken die je naar eigen keuze kunt uitkiezen om als inspiratie te nemen, of als wat positieve gedachten om een illusie van rust in te vinden. Of erger nog, om er een valse rust in te vinden gebaseerd op een eenzijdig Godsbeeld en een ander evangelie. Dan is het een schijn die misschien goed voelt maar uiteindelijk bedrieglijk is.

Steunen op Bijbelverzen kan alleen als het voort komt uit een waar geloof van iemand die de verzoening door de Heere Jezus op Golgotha als fundament heeft. Als dat het geval is dan denk ik dat Tikva goed gebruikt kan worden. Maar als dat ontbreekt is het geestelijke aspect ervan niet meer dan een soort van psychologisch positivisme.

Hoe dit alles in de praktijk verder wordt ingevuld zal ongetwijfeld ook sterk afhangen van de denkbeelden van de instructeur waar je eventueel heen gaat, hoe deze met de Bijbel omgaat en deze leest en wat voor verdere denkbeelden deze heeft. Het kan denk ik potentieel heel opbouwend zijn. Maar het kan ook helemaal mis gaan met allerlei pseudo-christelijke denkbeelden die niet werkelijk bijbels zijn.

Samenvattend lijkt Tikva mij een veel betere keus dan yoga-oefeningen, maar ik zou er wel op letten dat de christelijke grondslag die wordt geclaimd in de praktijk ook werkelijk Bijbels is. 

Zie verder ook: 'Wat is Tikva'.

Een hartelijke groet,
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

165 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven