Zonden in eerste christengemeenten

Ds. S.T. Lagendijk | 3 reacties | 14-10-2024| 15:58

Paulus en Johannes schreven brieven aan veel gemeenten. Hoe groot waren die gemeenten toen? Ik dacht altijd een paar honderd mensen, maar ze waren net door hen gesticht. Ik denk nu eerder aan een paar tientallen. Kunt u er iets over zeggen?

En als ik dan in de brieven in Korinthe lees over de vreselijke zonden daar, dan kan het toch niet anders dan dat bijna iedereen zich er aan schuldig maakte? En dat waren dan mensen die allemaal tot geloof gekomen waren en gedoopt waren? Gemeenten waar dit nu op zo’n grote schaal gebeurt zijn er toch niet? Hebben wij dan gemiddeld genomen een meer christelijk gehalte dan toen? Eerlijk gezegd had ik eerder het tegenovergestelde verwacht. Of denk ik nu helemaal verkeerd?

Over de grootte van de eerste christelijke gemeenten is relatief weinig informatie beschikbaar. We weten uit Handelingen 2 dat er op de Pinksterdag 3000 tot geloof komen, die van huis tot huis brood braken. Dat wijst erop dat de vele nieuwe gelovigen in Jeruzalem zich verspreid hebben over verschillende huisgemeenten. Tegelijkertijd lijkt de rest van Handelingen erop te wijzen dat die losse huisgemeenten samen één gemeente vormden, met de apostelen als centrale leiding.

Hoe dit was in de gemeenten waaraan Paulus schrijft, is maar beperkt bekend. Omdat Paulus in sommige brieven leiders van een huisgemeente oproept tot harmonie, kun je concluderen dat er verschillende huisgemeenten waren en dat die niet altijd broederlijk met elkaar omgingen. Dat hoeft ons niet te verwonderen. Binnen het Jodendom waren verschillende stromingen, die gewend waren (voor ze christen waren) om in aparte synagogen samen te komen. Die verschillen zijn natuurlijk niet van het ene op het andere moment verdwenen als ze christen worden.

Daarnaast was er ook nog het verschil tussen Joden en heidenen. Wanneer er bijvoorbeeld een huisgemeente ontstaat met wetsbetrachtende Joden uit een strikte school, en een huisgemeente uit voornamelijk heidenen, dan heb je twee verschillende gemeenten die heel verschillend zijn in kleding, wat ze wel en niet eten, in hoe ze omgaan met heidenen, etcetera. Die grote cultuurverschillen tussen huisgemeenten onderling, leidde af en toe tot spanningen.

Hoe groot zo’n huisgemeente was, weten we niet. Het zal per huis verschild hebben hoeveel mensen je in het huis en de eventueel daarbij behorende tuin kwijt kon. Maar het zullen in de meeste gevallen geen honderden mensen geweest zijn. Hoeveel huisgemeenten er per stad waren, weten we niet, hoewel er sterke aanwijzingen zijn dat het er meerderen geweest zijn.

Het is goed om op te merken dat Paulus niet alle gemeenten gesticht heeft aan wie hij brieven schrijft. Van sommige gemeenten vertelt hij dat hij de eerste was die daar het evangelie gebracht heeft. Van andere gemeenten weten we dat hij voortborduurt op het evangelisatiewerk van anderen. De gemeente van Rome is een voorbeeld van een gemeente die niet door Paulus gesticht is. Als Paulus niet de stichter is van een gemeente, bestaat de gemeente al voordat Paulus daar komt. Dat geeft meer tijd voor groei in aantallen.

Hoe moeten we aankijken tegen de schokkende zonden, waarover Paulus schrijft in de Korinthebrief? Er zijn uitleggers die proberen om een ideaalplaatje van de eerste gemeenten te schetsen, waarbij zulke zonden uitzonderingen waren en de meeste gemeenteleden zo niet leefden. Het probleem daarmee is dat in zendingscontexten we vaak hetzelfde zien als we in brieven van Paulus tegenkomen, namelijk dat er heel wat tijd overheen gaat voordat zonden die in de cultuur heel gewoon gevonden worden, uit de gemeente verbannen zijn. Ik denk dat je moet zeggen: Korinthe was een stad, waarin zonden op seksueel gebied heel gewoon waren voordat het christendom kwam. De gemeente in Korinthe heeft heel veel onderwijs nodig om dat, wat ze vroeger gewoon vonden, als zonde te gaan zien en daarmee te breken. Tegelijkertijd is de keerzijde dat Paulus wel heel duidelijk is in 1 Korinthe 6: 10-11 dat het doen van bepaalde zonden je buiten het Koninkrijk van God zetten.

Als we onder ogen komen dat de eerste christelijke gemeenten geen ideaalplaatje vormden, maar veel strijd hadden tegen de cultuur waarin ze leefden en waar ze uitkwamen, klinkt daaruit de waarschuwing naar ons toe om waakzaam te zijn tegenover de cultuur waarin wij leven. In onze cultuur zijn bijvoorbeeld materialisme, een on-Bijbelse seksuele ethiek, en uitgaan van je gevoel punten waarop het christelijke geloof botst met onze cultuur. Net als de gemeente toen te strijden hadden tegen de cultuur om hen heen, zo hebben wij te strijden tegen de zondige elementen van de cultuur waarin wij leven.

Het tweede wat we hiervan leren is hoe groot het geduld en de genade van de Heere is, dat Hij zulke onvolmaakte gemeenten tot Zijn gemeenten wilde hebben en onder hen wilde werken. Dat geeft hoop voor ons en onze gemeenten, want ook wij zijn niet volmaakt!

Ds. S. T. Lagendijk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. S.T. Lagendijk

• Geboortedatum:
  17-05-1983
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Goes
• Status:
  Actief

49 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven